Mozes heeft het nogal druk. Hangt er teveel van hem af? Mozes’ schoonvader geeft hem een waardevol advies. Wat betekent dat voor jou en mij, voor de gemeente van Jezus?

Gemeente van de Heer

1 Een waardevol advies.
Alle ballen tegelijk in de lucht houden. Je kent de uitdrukking vast. Je hebt allerlei verplichtingen of verantwoordelijkheden. Op school moet dit. Je baas verwacht dat van je. In je gezin is er iets aan de hand dat je aandacht vraagt. In je sportteam is er iets dat uitgepraat moet worden. In het weekend sta je ook nog op

het rooster voor het beamteam. Lieve help.

We lazen net een stukje uit de Bijbel. Mozes staat de hele dag te werken. Constant staan de mensen om hem heen. Ze raadplegen God via Mozes. Ze komen met hun ruzies naar hem toe. Tijd om thuis te lunchen heeft hij niet. In het weekend werkt Mozes door. Als z’n schoonvader Jetro op bezoek komt ziet hij dit zo eens aan. Hij hoort de klacht van z’n dochter Sippora dat Mozes nooit thuis is. Altijd op pad voor de kerk. Nooit eens samen naar de bioscoop of met het gezin naar een pretpark. Is dat wat God van je vraagt? Hangt het allemaal van jou af? Ik hoorde eens van iemand die zichzelf nogal belangrijk en onmisbaar vond en vervolgens ziek werd. Hij ontdekte dat alles ook zonder hem doorging. Alleen dat al was een nogal duidelijke les.

Omslag.
Jetro is een verstandig man. Hij draait niet om de hete brij heen. Hij pakt Mozes ook niet te hard aan door hem te verwijten dat hij een messias-complex heeft. Hij zegt simpelweg dat Mozes niet verstandig bezig is. En Jetro geeft concrete adviezen om de taken te verdelen. Zo gebeurt het. Kijk naar het effect. Iedereen heeft er voordeel van. Mozes doet waartoe hij geroepen wordt. De gaven van de andere leiders – die gaven blijken er te zijn – worden benut. Het volk staat niet meer in de file voor een persoon. Het geheel begint te stromen. Zo komt het volk voor God te staan om de verbondswoorden te ontvangen: Ik ben de HEER jullie God die jullie uit de slavernij heeft bevrijd (Exodus 20). Vervolgens worden alle gaven ingezameld voor de bouw van de tabernakel (Exodus 35).

Dit kleine, schijnbaar onbetekenende stukje is een belangrijk scharnierpunt. Het gaat niet om een enkeling en zijn of haar gaven. De kerk is een lichaam (1 Korintiërs 12). Ieder draagt vanzelfsprekend bij. Want hoe kan een arm zonder been? Wat heb je aan tien ogen als je geen stem hebt om te spreken? Alle gaven zijn nodig. De Geest is gegeven aan alle gelovigen. Samen ben je de tabernakel/tempel van de Heer (Efeze 2) – ieder naar eigen draagkracht.

2 Gaven- en taakgerichte gemeente.
Deze tekst lezen we in het kader van ons jaarthema ‘Talentvolle gemeente’. De vorige dienst ging erover hoeveel gaven er wel niet zijn in de Kandelaarkerk.[i] Daarna is het thema op verschillende manieren verder de gemeente ingegaan. In gesprekken op de kring (soms teruggekoppeld in het kerkblad). Jullie, jongeren, zijn ermee bezig geweest op de jeugdverenigingsavonden. Tijdens huisbezoek komt het aan bod. En vandaag zetten we een volgende stap.

Exodus 18 stelt je een vraag. Hoe zijn de gaven van de gemeente geordend? Wie heeft welke taak? Zijn er mensen bij wie er teveel op het bord ligt? Zijn er leden die veel gaven hebben maar die weinig of niet inzetten?

Vijf poten.
We gaan straks na de dienst met elkaar aan de slag met de vraag wat er allemaal in de gemeente gebeurt en hoe u/jij daarin een plek hebt. We doen dit om diverse redenen. Het wordt telkens lastiger om ouderlingen te vinden. Logisch. Bij ons is de ouderling een schaap met minstens vijf poten. Je brengt bezoeken (pastoraat) en vergadert over de financiële jaarstukken. Je denkt na over LHB (wat voor de een nieuw is en voor een ander niet/minder) en krijgt te maken met praktische zaken zoals een verzoek over de aanvangstijd van kerkdienst. De jeugdouderlingen doen mee als het over dopen door onderdompeling of duurzaamheid gaat. Iedereen doet (bijna) alles. Een ouderling bij ons is een soort Mozes die alle ballen in de lucht hield.

Vele gaven.
Belangrijker is het volgende. Er zijn veel gemeenteleden die prima pastoraat kunnen verlenen en daar leiding aan zouden kunnen geven maar geen beleidstukken willen lezen. En er zijn leden die juist sterk zijn in het bedenken en verwoorden van een gemeente-visie maar die huisbezoek brengen niet zien zitten. Op dit moment, in onze huidige structuur, kunnen deze zusters en broeders geen ouderling worden. Zo laten we die goede gaven liggen. We trappen in de valkuil van Exodus 18 (oude situatie). Hoe verantwoord is dat?

…. zal zo toelichten wat we straks gaan doen. Ieder van harte uitgenodigd even rond te kijken en te bedenken wat hierin op jouw pad komt.

3 (On)bekend terrein.
Nu een vraag. Welke stap zetten we vandaag? Wat we vandaag doen is, denk ik, aan de ene kant bijzonder en tegelijk heel gewoon voor onze gemeente. We begeven ons tegelijkertijd op onbekend en bekend terrein.

Top-down.
Laat ik beginnen bij wat het bijzonder maakt om gaven- en taakgericht te werken, ook in het leiding geven.

Van huis uit zijn we gewend aan een kerkorganisatie ‘van bovenaf’. Een hiërarchisch model. De kerkenraad ‘boven’. ‘Daaronder’ commissies (die bij de raad op bezoek komen en verantwoording afleggen). Daarin of ‘daaronder’ mensen die een en ander uitvoeren of met een plan komen dat dan ‘bovenop’ besproken en goedgekeurd moet worden. Best wel een stroperig geheel. Soms hoor(de) je mensen bij voorbaat zuchten omdat je een hele weg moet afleggen om iets gedaan te krijgen.

Het voordeel van dit model is de duidelijkheid en het overzicht. Je weet altijd waar je aan toe bent en hoe de hazen lopen. Het risico van dit model is er ook. Niet alleen dat je het leven/de spontaniteit eruit haalt. Maar vooral dat er een verkeerde machtsstructuur in de gemeente ontstaat. Dat het idee gaat leven dat de kerkenraad of bepaalde mensen in die raad ‘de baas’ zijn. Officieel zijn we, protestanten, tegen de Paus maar zo zijn er plaatselijke pausjes en pausinnetjes. Deze ongezonde situatie kan vervolgens leiden tot autoritair gedrag. En dat is nadelig voor heel de gemeente. Kijk, autoriteit een belangrijk Bijbels woord. Denk aan Jezus die zich Heer van de sabbat noemt en zich als God zelf opstelt (Matteüs 12:8, Johannes 5).[ii] Maar jij bent Jezus niet. Ook niet als je een ouderling of predikant bent of een andere leidinggevende positie in de kerk hebt. En bovendien is Jezus’ autoriteit altijd gericht op het winnen van de harten van de mensen en nooit op ‘de baas spelen’.

Tot zover wat het voor ons bijzonder maakt om de stap van vandaag te zetten.

Gavengericht.
Nu naar het punt dat wat we vandaag doen juist heel gewoon en passend voor ons is. Als ik kijk naar onze gemeente brengen we volgens mij al heel lang dit gaven- of taakgerichte gemeente-zijn in praktijk, ook in leiding geven.

Vier voorbeelden. Uit de gemeente komt het initiatief om de kerk door de week open te zetten (Pauze+). Daar is geen kerkenraad aan te pas gekomen die vooraf beleid maakte. … hebben de koppen bij elkaar gestoken en hebben dit gedaan. Prachtig. Zo is gemeente-zijn bedoeld. Precies zo geldt het voor Eeuwigheidszondag. … komt met een idee en vult het in. Chapeau. Jaren geleden ging het zo met het opzetten van een andere structuur voor catechisatie. Er is toen een jeugdraad opgericht en een nieuwe opzet gemaakt. Denk ook de muziek. Tal van gaven worden zichtbaar omdat gemeenteleden opstaan en naar voren komen met hun instrumenten en/of hun stem. Iedereen profiteert daarvan en Gods naam wordt geprezen.

Ik moet me echt beperken want zo zijn er zoveel voorbeelden te noemen. Al deze dingen gaan vanzelf. Dat wil zeggen: aangedreven door de Geest van God die waait in de gemeente en in Gods wereld. Het is allemaal niet zo ingewikkeld in de kerk. Het enige wat je hebt te doen is zorgen dat je in het krachtenveld van de Geest terecht komt. Leven met Jezus. Hij duwt je vanzelf de goede kant op. De kunst is vervolgens om de gemeentestructuur zo vorm te geven dat die Geestkracht vrij baan krijgt. Zo zijn we de gemeente van Jezus – tot zegen voor elkaar en voor de mensen om ons heen.

Zo gezien is de stap die we vandaag zetten volstrekt normaal voor ons, gemeente van de Kandelaarkerk. Bekend terrein.

4 Kiezen en aan de slag.
Bovenstaande twee modellen (top-down en gavengericht) kun je zien als een soort onderstromen in en van de gemeente. Zoals ik het zie is die tweede stroom (gavengericht) sterker en past die beter bij onze zeer getalenteerde gemeente. Ik zie de Kandelaarkerk als een onstuimige rivier (Ezechiël 47) die je niet kanaliseert maar bruisend laat stromen. In de visie die de raad zojuist heeft gepresenteerd geven we hier woorden aan. We willen kijken naar Jezus. Hem liefhebben en volgen in alles wat er op ons pad komt.

Het is wel zo eerlijk om te zeggen dat die andere onderstroom er ook was en er nog wel is. Wat ‘in de genen zit’ is er niet zomaar uit en op z’n minst is het handig als je je dat realiseert (verwachtingspatroon, gewoonte). Het wordt een lastig verhaal als je deze beide modellen naast elkaar laat bestaan. Beter is het om te kiezen voor een van beide en daar je kaarten op te zetten.

Zet je gaven in.
Ik rond af met een oproep: doe straks allemaal mee. Jong. Oud. Middengroep. Als gezin of alleenstaande. Blijf na de dienst nog even in de kerk, ga niet gelijk naar huis. Doe mee met (het invullen van) de gaven en taken van de gemeente.

Ieder heeft een of meerder gave(n) van de Geest gekregen. De ouderen hebben ervaring. De nieuwe generatie is belangrijk voor hoe de kerk er vandaag en morgen uitziet. Een voorbeeld. Ik was deze week op bezoek bij een jeugdgroep. Iemand vertelde dat veel van zijn klasgenoten niet in God geloven. Toch heb je het wel eens over je geloof. Kijk, dat is een mooie gave. Ga straks eens kijken. Er is namelijk een groep die die gave nodig heeft. In een andere groep hoorde ik iemand die allerlei ideeën heeft over de kerkdiensten. Heel goed. Er is straks een groep die onder andere bezig gaat met de erediensten. Misschien zegt een ander: ik ben niet zo’n prater, geef mij maar iets te doen. Mooi zo. Zoek de groep op die daarover gaat.

Vandaag zetten we als gemeente een nieuwe stap. Ik hoop en bid dat we daarin gezegend worden en tot zegen voor elkaar en anderen leven.

====================================

[i] Zie preek Exodus 35 Talentvolle gemeente.
[ii] Zie preek Matteüs 12:8 en preek Johannes 5:17.

Liturgie

Welkom

Votum (GK) en
Groet

Liedboek 405: 1a, 2v, 3m en 4a Heilig, heiig

GK 176b Wij kiezen voor de vrijheid (beurtzang, zoals gebruikelijk)

Gebed

Kinderen naar voren
Hemelhoog 83 (Jona)
Kinderen gaan naar kring

Visie Kandelaarkerk (kerkenraadslid)

Exodus 18:13-27 De volgende dag… (lezer: wil je de situatie kort uitleggen? Gods volk is bevrijd uit Egypte. De schoonvader van Mozes, Jetro, komt bij het volk op bezoek)
1 Korintiërs 12:4-7 Er zijn verschillende gaven…

Verkondiging van het evangelie
Heer, uw licht opw. 334

Dankgebed en voorbede afgesloten door
Onze Vader (Elly en Rikkert)

Collecte en kinderen komen terug

Samen in de naam van Jezus (canon) GK 167 alle verzen

Zegen
Amen (GK)

Inleiding op gaven- en taakgericht werken, uitleg van het programma (gemeentelid)

Verdere ontmoeting