Deze dienst is voorbereid met een jongerengroep in onze gemeente. Thema: avondmaal vieren. De jongeren participeren op verschillende manieren.
Gemeente van de Heer
1 Gedenken tot Jezus’ (weder)komst.
Jezus heeft gezegd hem te gedenken (Lucas 22:19). Dat doen we op een bijzondere manier bij het avondmaal. Protestantse of gereformeerde kerken hebben, in ieder geval vanouds, niet zoveel op met rituelen en tradities. Doop en avondmaal zijn de uitzonderingen. De Heer wil dat we deze maaltijd houden. Net zoals hij gezegd dat gelovigen gedoopt moeten worden. Deze twee symbolen verbinden alle gelovigen, wereldwijd – ongeacht denominatie.
Advent.
We vieren vandaag het heilig avondmaal in Adventstijd. Het vieren ‘totdat hij komt’ (1 Korintiërs 11:26b, cf. Lucas 22:16&19) krijgt daarmee extra nadruk. We zien uit naar Jezus’ komst in majesteit. Kijk om je heen en je ziet dat Jezus’ komst meer dan nodig is. De oorlog in Oekraïne. Blijvende onzekerheid in Gaza. Mensen die op allerlei manieren lijden. Zonden die de baas zijn. Kijk om je heen en kijk in je eigen leven. Heel Gods schepping zucht, lazen we op Eeuwigheidszondag (Romeinen 8).[i] Wat een moment zal het zijn als we Jezus zien! Als geloven (aan)schouwen wordt……. (privé). Het leven een groot feest. Het avondmaal bereid je erop voor. Laat je er iets van proeven.
2 Bijzonder feest.
Je voelt wel aan dat avondmaal iets bijzonders is. Je kunt spreken van een feest. Een viering. Zeker kan dat. Maar je voelt ook wel aan dat het iets anders is dan Sinterklaasfeest of je verjaardag. Denk eens terug aan die eerste keer dat Jezus met zijn discipelen het brood brak. Het ging toen over zijn lijden en sterven. Onbegrijpelijk. Als Jezus de Messias was – wat zijn discipelen waren gaan geloven – dan zou hij koning worden. ‘Mijn lichaam, mijn bloed’!? Het ging zelfs over hun verraad en dat ze Jezus in de steek zouden laten. En dan toch: ‘neem en eet, mijn lichaam voor jullie en mijn bloed voor jullie. Gedenk mij.’ Ik denk dat ze die viering nooit vergeten hebben. Ook Paulus maakt duidelijk dat avondmaal vieren iets bijzonders is. Je moet als het ware eerst van jezelf proeven voordat je brood en wijn proeft. Hoe ‘smaakt’ jouw leven? Dat wil zeggen: leef jij met Jezus? Dien je de Heer toegewijd? Hoe zit het met de inzet voor Gods koninkrijk, Jezus’ gemeente en al die plekken meer?
Gesprek.
Het mooi vind ik, jongeren, dat jullie het bijzondere van het avondmaal aanvoelen. We deden een rondje over het avondmaal en jullie kwamen met:
- Genade
- Brood en wijn
- Jezus’ dood
- Concentratie
- Verraad
- Jezus geeft zijn leven voor onze zonden
- Druivensap
- Twaalf leerlingen
- Vergeving zonden
- Feest van Jezus’ dood
- Laatste avondmaal
- Onbegrip van volgelingen
En hierover hebben we met elkaar doorgesproken. En dan de vraag: zou je zelf avondmaal willen vieren? Ook daar hebben we het over gehad …. (paar dingen uit het gesprek komen aan bod). Weet je wat me opviel? Deze vraag heb ik de laatste jaren steeds gesteld in de belijdenis- of verdiepingsgroep. Jongeren uit die groepen gaven veelal aan dat het waardevol is om via de weg van geloofsbelijdenis avondmaal te vieren. Het heeft ermee te maken dat de wekelijkse ontmoeting in de jeugdgroepen je meer bewust maken van je geloof en de betekenis ervan. Als je belijdenis doet be-aam je Gods belofte (doop); avondmaal vieren onderstreept dat. Mooi om van jullie te horen.
Praktijk.
Tegelijk doet zich in onze gemeente het volgende voor. Sinds we NGK geworden zijn, zijn we ook ‘officieel’ een met de NGK Open Hof. Als we gezamenlijke erediensten houden bij hen geldt hun avondmaalsbeleid …. (ik vertel er iets over, ook vanuit mijn positieve ervaring van het voorgaan in de Open Hof). Gezinnen met kinderen, jongeren, gaan naar voren en vieren mee. Ook gezinnen van onze gemeente. Jongeren van onze gemeente die daar wel eens naar de dienst gaan en hier geen belijdenis hebben gedaan voelen zich soms geroepen en vieren mee. Ondertussen hebben wij, Kandelaarkerk, de gewoonte van belijdenis doen en (dan) avondmaal vieren. In de praktijk begint het ook door elkaar heen te lopen. Wat willen wij hiermee? …. hebben het zonet aan de orde gesteld in hun vragen aan de gemeente. Ik ben benieuwd hoe zich dit verder gaat ontwikkelen.
3 Vierende gemeente.
Als je nu denkt dat de dominee het antwoord gaat geven zit je mis. Avondmaal vieren is juist van en voor de gemeente. Paulus maakt dat duidelijk als hij zegt dat het gaat om het lichaam (1 Korintiërs 11:27). Het bijzondere van die uitdrukking is dat Paulus met dat lichaam net zo goed het lichaam van Jezus kan bedoelen (‘dit is mijn lichaam’) als de gemeente (1 Korintiërs 12). Dat doet Paulus expres. Want sinds Pinksteren woont Jezus’ Geest in zijn volgelingen. Jezus en wij, de kerk, zijn onlosmakelijk verbonden. ‘Waarom vervolg je mij’ zegt Jezus tegen Saulus als die de eerste gemeente vervolgt (Handelingen 9:4).
Jezus in het midden.
Daarom is avondmaal vieren belangrijk. Daar beleef je die eenheid. Dat mysterie. Kijk op naar je Heer. ‘Gedenk mij’ zegt Jezus. Let op. ‘Gedenken’ wordt wel eens verward met ‘herdenken’ van Jezus. Maar er is een belangrijk verschil. Herdenken doe je bijvoorbeeld op 4 mei (dodenherdenking). Dat gaat over geschiedenis, het verleden en de betekenis daarvan voor nu. Jezus gedenken wil zeggen dat hij degene is die in het midden staat. In het midden van de wereldgeschiedenis als redder. In het midden van jouw leven. Is dat zo voor jou? In het midden van de viering. Jezus is gastheer. Zoals Mozes en de oudsten met God aten en dronken zo eet en drink je met Jezus (Exodus 24:11).[ii] Nee; je ‘eet en drinkt’ hem zelfs. Zover is God in Jezus gegaan! Wat is avondmaal uniek.
Genodigd.
Daarom: wie gedenkt/gedenken Jezus? Beter: wie roept Jezus? Wie verwelkomt hij aan zijn tafel? Zijn er voorwaarden of juist helemaal niet? Als Jezus dat met zijn apostelen (Lucas 22:14) viert zijn die apostelen ook degenen die hem in de steek zullen laten en verloochenen. Dan kan iedereen meedoen, zou je denken. Niets zo groot als Jezus’ genade. Maar als Paulus de gemeente waarschuwt voor een volstrekt verkeerde viering en spreekt over het beproeven van jezelf merk je dat zelfbewustzijn van belang is voor wie viert. Niemand is waardig in zichzelf. Toch roept Jezus. Hij is Heer. Wie roept de Heer?
Straks ga ik Formulier V lezen ter voorbereiding op het avondmaal. Een kort en bondig formulier dat uitlegt wat avondmaal vieren betekent. Luister aandachtig mee. De Heer roept. ‘Gedenk mij’. Zo willen we zijn gemeente zijn.
=======================================
[i] Zie liturgie Eeuwigheidszondag.
[ii] Zie Bij de koning aan tafel. Preek Matteüs 26:17-35.
Liturgie
In memoriam …
Psalm 100: 2 en 4 en gebed
Welkom en afkondigingen kerkenraad
Votum en groet Sela
Vul dit huis met uw glorie opw. 815 (geloofsbelijdenis)
Gebed
Kinderen naar voren
Hé luister mee! Opwekking kids 112
Kinderen naar kring
Inleiden thema en vragen aan gemeente door ….
Schriftlezing door ….
Lucas 22:14-20 Toen het tijd was… mijn bloed gesloten wordt.
1 Korintiërs 11:23-29 Want wat ik heb ontvangen… roept zijn veroordeling over zich af.
Verkondiging
Formulier V heilig avondmaal (hoeft niet gebeamd). Gaande viering. We zingen:
- LB 439: 1 tm 4 (Advent) Verwacht de komst des Heren
- GK 176b Wij kiezen voor de vrijheid (regel van bevrijd leven), beurtzang
- Opw. 705 Toon mijn liefde
Dankgebed en voorbede
Collecte en kinderen komen terug
LB 103c:1 en 3 Loof de koning
Zegen
Amen (GK, gezongen)
Verdere ontmoeting