Een wonderlijke ontmoeting. Gods twee grootste profeten (Mozes, Elia) hebben overleg met Jezus. Wat heeft dat te betekenen?

1         Ontmoeting op de berg.
Topoverleg. Steeds als je naar het nieuws kijkt vindt er topoverleg plaats. Europa is in rep en roer. Wat te doen nu de VS van koers veranderen? Hoe kunnen we ons continent verdedigen? De Franse president Macron roept allerlei leiders bij elkaar. En deze week was er een EU-top over 800 miljard voor defensie. Een top hier. Een top daar. Persdiensten draaien overuren.

Vanmorgen lazen wij van een topoverleg. Ergens op een berg. Een afgelegen plek. Slechts drie mensen waren er getuige van. Het stond in geen enkele krant. Sterker nog: er was een publicatieverbod (Lucas 9:36b, cf. Marcus 9:9).

Waar ging dit overleg over? Vergis je niet. De onzekerheid van onze tijd is groot en daarom is iedere top belangrijk. Maar wat daar gebeurde, op die berg – de ontmoeting tussen Mozes, Elia en Jezus – is van een andere orde. Daar werd het lot van de wereld bezegeld. Het pad van recht naar vrede geplaveid.

Drie evangelisten vertellen over de ontmoeting tussen Mozes, Elia en Jezus. Maar alleen Lucas vertelt waar het over ging. Hij mag dat na Jezus’ dood, opstanding en Hemelvaart doen. Waar spraken deze drie over?

Ze spraken over zijn (Jezus) heengaan, de weg die Hij in Jeruzalem zou voltooien
(Lucas 9:31).

Typisch Lucas om het zo te zeggen. Een appetizer. Zo gaat het ook bij de zogenaamde Emmaüsgangers die alle moed hadden verloren na Jezus’ kruisdood en begrafenis. Maar de Levende (Lucas 24:5b) geeft hun een veeg uit de pan. Jezus maakt duidelijk dat de Messias juist lijden moest om zijn glorie binnen te gaan. Jezus ‘verklaarde hun wat er in al de Schriften over Hem geschreven stond, en Hij begon bij Mozes en de Profeten’ (Lucas 24:27). Je wilt weten wat Jezus nu precies heeft gezegd. Zoals je het liefst een audiofragment zou hebben van het gesprek tussen Mozes, Elia en Jezus op die berg (Lucas 9).

Exodus (Mozes).
Maar Lucas geeft niet al zijn geheimen prijs. Hij wijst je de goede richting. Zodat je zelf (verder) gaat zoeken. Het gaat in dat topoverleg op die berg over Jezus’ heengaan. Over zijn uittocht. Zijn Exodus. Wacht. Waar kennen we Exodus ook alweer van? Wat zou Mozes daarover hebben gezegd tegen Jezus? Onder zijn leiding beleefde Gods volk de Exodus uit Egypte. Bevrijd uit de slavernij. Maar kon Mozes het volk ook bevrijden van de verslaving in hun hart? We hebben vorige week gezien hoe lastig dat was; Gods volk maakte een afgod (Exodus 32).[i] Hoe word je bevrijd van die ontrouw? Dat is een ander verhaal. Jezus; er is méér nodig dan een uitwendige bevrijding/Exodus. De harten van mensen moeten besneden worden (Deuteronomium 10:16). Hoezeer Mozes ook steeds meer Gods leider wordt – dit lukt hem niet. Hij sterft en God begraaft hem (Deuteronomium 34:5&6).

Weg voltooien (Elia).
En Jezus moet een weg ‘voltooien’ (volbrengen). Wat zou Elia daarover hebben gezegd? Wat heeft deze profeet zich beijverd om Gods volk zuiver voor God neer te zetten. Elia ging zo ver dat hij op den duur een burnout kreeg. Hij vluchtte naar de Horeb – de berg waar het eens allemaal begon bij de Exodus. Daar stort Elia zijn hart uit bij God:

Ik heb me met volle overgave ingezet voor de HEER, de God van de hemelse machten, maar de Israëlieten hebben uw verbond met hen naast zich neergelegd … en uw profeten gedood. Ik ben als enige overgebleven, en nu hebben ze het ook op mijn leven voorzien
(1 Koningen 19:10).

Hoe komt dit tot een goed einde? Hoeveel (overtuigings)kracht is er nodig? Elia mag in een vurige hemelwagen dit aardse leven verlaten (2 Koningen 2) maar zijn werk is niet voltooid. Jezus; er is méér power nodig. Eindeloos groter doorzettingsvermogen. Een reinigend vuur dat iedereen in vlam zet voor de goede zaak, Gods koninkrijk.

Gods bevrijdingsweg.
Deze twee, Mozes en Elia, die met Jezus in gesprek gaan staan voor zoveel:

• Het zijn ‘De Wet’ (Mozes) en ‘De Profeten’ (Elia); ‘de Schriften’, het ‘Oude Testament’.
• Het begin van de eindtijd (Maleachi 3:22&23 noemen Mozes en Elia).
• Het zijn twee grote profeten die beiden op een wonderlijke manier aan hun levenseinde zijn gekomen (maar Henoch dan?).

Al deze uitleg is plausibel. Mozes en Elia staan voor Gods bevrijdingsweg (Exodus) en om die weg daadwerkelijk te gaan, te leven (Elia). Ze staan voor Gods bevrijdingsweg sinds Genesis 12 (roeping Abraham). Een weg die steeds weer vastloopt. Ze staan voor de belofte van God dat Hij toch trouw is aan zijn volk, aan zijn wereld. Dat er een nieuwe Geest komt die zo bevrijdend werkt dat Mozes’ mond ervan open valt en die zoveel vuur heeft dat Elia’s hart sneller gaat kloppen. Mozes en Elia staan voor Gods belofte dat Hij persoonlijk zal komen bevrijden. Wat? Hoe? Niemand die het precies weet. Het gonst. Er loopt een wonderdoener in Israël rond. Een profeet met een scherpe tong. Een nieuwe Elia (Lucas 9:19)? Een super-David orde op zaken stelt? Een nieuwe Mozes die het volk bevrijdt van het juk van de Romeinen? Komt Gods nieuwe wereld eraan?

2         Hoe God in Jezus redt.
Als Jezus informeert hoe de mensen tegen hem aankijken hoor je dit soort antwoorden (Lucas 9:18&19). Het klinkt vroom maar het is er flink naast.

Petrus zegt waar het op staat: Jezus is de door God gezonden Messias (Lucas 9:20). Deze belijdenis opent een nieuw hoofdstuk. Jezus begint te spreken over zijn lijden, zijn dood en opstanding. Wat men ook verwachtte van Gods Messias; dit niet (zie Matteüs 16:13vv).[ii] Deze weg is ongedacht en ongehoord. Bevrijding zou komen in majesteit en heerlijkheid. Toch is dit Gods weg. De weg die Hij in Jezus gaat.[iii] Jezus gaat vastberaden op weg naar Jeruzalem (Lucas 9:51). Zo is het topoverleg op de berg tussen Mozes, Elia en Jezus te zien. Het is een scharnierstuk dat past bij Jezus’ ongedachte weg van lijden enerzijds (Lucas 9:22) en de vastberadenheid om die weg te gaan anderzijds (Lucas 9:51).

Bemoediging.
Op die berg krijgen de discipelen te zien wat ze nodig hebben om de moed niet te verliezen. Te gaan geloven dat dit inderdaad Jezus’ weg is. Ze krijgen daarvoor een blik op niets minder dan Jezus’ identiteit. Al kunnen ze het niet bevatten wat er gebeurt, Jezus’ grootheid hebben ze ervaren. Ze zien hoe Jezus’ aanblik verandert en gaat stralen (Lucas 9:29). Zet dat eens naast Elia. Jezus heeft de vurige hemelwagen van Elia niet nodig om indruk te maken op zijn discipelen. Jezus straalt uit zichzelf. Hij is ‘licht uit licht’ (Nicea). Jezus is niet een profeet zoals Mozes. Zoals Mozes in de wolk bij God was op de Sinaï zo komt er op deze berg ook een wolk. Goddelijke nabijheid. God spreekt. God zegt dat Jezus zijn Zoon is (Lucas 9:35). Dat wil zeggen: in Jezus zie je God zelf.[iv]

De ontmoeting op die berg is en blijft een wonderlijk en uitzonderlijk gebeuren. God zelf loopt in Jezus de weg van de Exodus helemaal uit. Dat doet God met inbegrip van alle falen en tekorten en de gevolgen daarvan (verbondszegen en verbondsvloek uit Deuteronomium). Hij gaat een Pinkstervuur ontsteken dat nooit meer dooft. Deze wonderlijke weg vernietigt de zonde en zelfs de dood. Deze weg maakt een einde aan alle onrecht en lijden. Zo besnijdt God zelf je hart (Deuteronomium 30:6). Wie in Jezus gelooft wordt een toegewijd mens.

3         Toegewijd leven.
Nu een vraag aan jou. Ken jij Jezus zoals hij hier wordt getoond? Jezus spreekt je aan. Het gaat niet alleen om hem. Evengoed gaat het om jou. Jezus zegt:

Wie achter Mij aan wil komen, moet zichzelf verloochenen en dagelijks zijn kruis op zich nemen en Mij volgen
(Lucas 9:23).

Doe jij dit? We leven in de lijdenstijd/veertigdagentijd. Jezus kijkt je aan. Waar leef je voor? Ben je bezig met de overwaarde van je huis en wat je daar allemaal mee kunt doen? Als je een opleiding kiest, doe je dat biddend? Vraag je God wat Hij met je leven voor heeft? Als er een kruis door jouw plannen of door jouw leven gaat, is dat dan ‘ach en wee’? In Lucas 9 gaat het over je hart.

Kruis opnemen.
Mozes en Elia staan hier niet voor niets. Zij hebben Jezus gevolgd in zijn lijden.[v] Zij weten waar Jezus’ weg over gaat. Er is geen andere weg in het Koninkrijk. Als je denkt dat dat ‘erbij’ komt (voor ‘bepaalde’ gelovigen) zie je niet waar het om gaat. Jezelf verliezen. Jezelf aan Jezus geven. Volgen. Je kruis op je nemen. Dat is niet iets wat je overkomt maar actief. Zoals Jezus kiest voor de weg naar Jeruzalem en Golgota. Jezus zegt dit tegen allen (Lucas 9:23). Gemeente, als we ergens kunnen winnen/groeien in gemeente-zijn dan ligt dat hier. Niet in ‘omgaan met verandering’ of wat ook maar. Doe jij wat Jezus zegt? Doen wij wat Jezus zegt? Hier ligt de kern – en is dit nou ook waar het ons om gaat?

Het topoverleg op die berg laat zien dat God een gezicht heeft. Schokkend dat Gods gezicht het afgeranselde gezicht van Jezus van Nazaret is! Dit is God. Zo is God. Als dat gezicht op geen enkele manier weerspiegeld wordt in je leven dan sta je erbuiten. Dat zegt Jezus. Je wint dan misschien de wereld maar verlies je uiteindelijk alles (Lucas 9:25). Geloven is een zero-sum game. Alles te verliezen en alles te winnen. En dat elke dag (Lucas 9:23). Ken jij Jezus en volg je hem?

Getuigen.
Naar aanleiding van deze tekst ook een bemoediging. En dan kijk ik naar de nieuwe generatie in de gemeente. Jezus zegt dat wie zich voor hem schaamt zelf eens beschaamd zal staan (Lucas 9:26). Ergens anders draait Jezus dat om: als je voor hem uitkomt (belijdt) dan komt Jezus voor jou uit (Matteüs 10:32).

Ook dit woord heeft alles te maken met Jezus’ onverwachte weg van bevrijden door lijden heen. Wie komt er nou aanzetten met een af geserveerde Heer? Vandaag kan het zijn dat geloven in Jezus op allerlei vooroordelen stuit. Onbegrip. Ongeloof: ‘je weet toch beter’, ‘geloof is toch van vroeger’, ‘als je gelooft mag er niks’. Dat soort dingen. Laatst hadden we het erover in de belijdenis/verdiepingsgroep. Een van jullie vertelde dat je met iemand hierover in gesprek raakte. Dat is spannend. Het werd een goed gesprek. Die persoon kreeg voor het eerst te horen wat geloof betekent, wie Jezus is. We merkten dat als gemeente ook toen we met Huis bij de Bron naar buiten gingen in een openluchtdienst. Spannend. Want wat vindt het winkelend publiek van ons? Zijn wij gekkies? Veiliger zit je in binnen de muren van de kerk. Maar ja, wie bereik je dan? We deden het. En het werd gezegend.

Kijk, al die dingen is ‘vrucht’ van dat topoverleg op die berg. Je houdt je mond niet. Je hart is voor Jezus. De weg van Mozes en Elia ligt dankzij Jezus open. Jullie doen dit – mag je hierin gezegend worden en tot zegen zijn. En blijf bij deze Heer Jezus. Leer hem steeds beter kennen.

Een (be)stuurt.
En laat Lucas 9 ons vandaag ook bemoedigen, gemeente. Net zoals het de discpelen bemoedigde. We leven in een onzekere tijd. Al die top-overleggen laten het zien. Denk aan die andere onzekere tijd. Toen Corona ons leven overhoop gooide. Toen iemand eens klaagde over die tijd – alles wat je kwijtraakt, profiteurs die er toen ook waren, de complotten en noem maar op – toen zei een gemeentelid: ‘ik geloof dat er Iemand boven staat. Iemand die ook nu je leven leidt.’ En dat wordt het stil. Kan dat? Kan dat werkelijk? Weet Diegene wat lijden is? Kent Die onze worstelingen? Lucas 9 zegt: ja! In Jezus heeft God geen uitzondering gemaakt voor zichzelf. Sterker; Hij nam onze tekorten op zich. De weg is open. Vergeet dat niet in een tijd die misschien alleen maar meer onzeker wordt.

Jezus is bevrijder. Niemand is als hij (Opwekking 461).
Hij is de weg naar leven.
Volg hem. Doe dat iedere dag.
En heb in hem de ander lief.

========================================

[i] Zie preek Exodus 32, het maken van een afgodsbeeld.
[ii] Zie Is Jezus een influencer. Preek Matteüs 16.
[iii] Dat is het punt ‘dit is mijn Zoon’ (Lucas 9:35), zie preek ‘verheerlijking op de berg’ uit Matteüs.
[iv] Zie vorige voetnoot.
[v] Zie preek voetnoot i (slot van de preek).

Liturgie

Welkom

Votum en groet Sela
God van liefde, God van trouw (Psalm Project)

Samenvatting van Gods geboden
Lead me Lord (Taize). https://youtu.be/ib_GSMFLlRQ. Eerst Engels en dan Nederlands.

Gebed 

Kinderen naar voren
Hé luister mee, kids opwekking 112
Kinderen naar kring

Lezen Lucas 9:18-36 Toen Jezus eens aan het bidden was…
Blended worship n.a.v. Psalm 91 (Godsvertrouwen)

Verkondiging
Opwekking 751 Ik zie het kruis

Geloofsbelijdenis Nicea
Jezus’ liefde voor mij (Sela)

Aankondiging belijdenisdienst (twee leden van belijdenis/verdiepingsgroep)

Dankgebed en voorbede

Collecte

Mijn Jezus, mijn Redder opw. 461

Zegen
Amen (GK)

Verdere ontmoeting

=== einde ===