Gesprekskring Eldad (21+) van de Julianakerk te Dordrecht is dit jaar bezig met de vrucht van de Geest uit Galaten 5. Vanavond staan we stil bij Jezus’ liefde. Hieronder mijn bijdrage.

Liefde.
Wat is de vrucht van de liefde (Galaten 5)? Een paar gedachten daarover naar aanleiding van de geschiedenis van ‘de rijke jongeling’ (Marcus 10:17-22).

De jongeling vraagt zich af wat hij moet doen om deel te krijgen aan het eeuwige leven. Deze vraag verraadt geen ‘werkheiligheid’.[i] De jongeling blijkt Gods geboden sinds zijn jeugd te hebben gehouden. Liefde tot God en zijn wet (Psalm 119) motiveert hem blijkbaar.

Marcus noteert dat de Heer hem liefdevol aanziet. Je verwacht misschien een compliment of schouderklopje. In plaats daarvan houdt de Heer hem een concreet gebod voor. Juist dit wordt een onmogelijke horde voor de jongeling:

Eén ding ontbreekt u: ga naar huis en verkoop alles wat u hebt en geef de opbrengst aan de armen, dan zult u een schat in de hemel bezitten; kom daarna terug en volg Mij
(Marcus 10:21, NBV21).

Het is goed om de evangeliën te lezen met behulp van de nieuwtestamentische brieven. Ook als het gaat om de vrucht van de liefde uit Galaten 5. Marcus 10 demonstreert deze vrucht. Het is nogal wat. Als de Heer jou liefdevol aanziet; welke concrete opdracht krijg jij dan? Is het voor jou net zo onmogelijk als voor die jongeling? Of word je door Gods genade een volgeling van Jezus?

Gods mogelijkheid.
Ik wil dit gedeelte allereerst uitleggen in de context van Marcus 10.

• Het hoofdstuk begint met Jezus’ onderwijs over huwelijkstrouw en echtscheiding. Dat onderwijs is zo scherp dat het vragen en ongemak oplevert (Marcus 10:10, zie Matteüs 19:10) – terwijl trouwen toen de norm was.
• Daarna worden de kleintjes (zuigelingen) naar Jezus gebracht (Marcus 10:13-16). Je moet weten dat kindersterfte vaak voorkwam; ongeveer een derde stierf in het eerste levensjaar en slechts de helft haalde de tien jaar.[ii] Gaat het wat worden met deze kleintjes? Jezus draait het om: wie niet is zoals zij zal het Koninkrijk van God niet binnengaan. Opzienbarend (Marcus 10:13).
• Als de rijke jongeling vervolgens terneergeslagen wegloopt ontstaat er (opnieuw) schrik bij de leerlingen (Marcus 10:24). Logisch. Rijkdom werd gezien als Gods zegen. Maar Jezus’ orde is anders. Totaal anders.

Zo zie je de draad van deze drie verschillende delen uit Marcus 10. Jezus’ tijdgenoten stuiten op een nieuwe orde (Galaten 1:1&4, 3:25). Een nieuw gezag/nieuwe gezaghebber. Hun onmogelijkheden wijzen op een andere weg. Ze horen de Heer zeggen dat ‘bij God alles mogelijk is’ (Marcus 10:27). Ten diepste spreekt de Heer in al deze dingen over de voor mensen voor onmogelijk gehouden weg tot redding via het kruis van Golgota.

Wandelen.
Wat zegt dit over liefde? Wat betekent het dat Jezus de rijke jongeling liefdevol aanziet? Ik ben geneigd te zeggen dat het erom gaat dat Jezus hem zijn blik op de zaak niet wil onthouden. Hij wil hem inwijden in de geheimen van Gods Koninkrijk waarvan hij koning en Heer is. Blijkbaar is dit, in ieder geval op dat moment, een te rigoureuze stap voor deze jongeling.

Als je vanuit Galaten 5 (jullie jaarthema) nadenkt over de vrucht liefde is een goede vertaling van Galaten 5:16 van belang. Een die de scherpte van Marcus 10 reflecteert. ‘Je laten leiden door de Geest’ (NBV21) is niet scherp genoeg. Het gaat om het wandelen door de Geest (Statenvertaling). Het is een verwijzing naar het vernieuwende werk van Gods Geest waarvan Ezechiël onomwonden heeft geprofeteerd (Ezechiël 36).[iii] Juist bij die profeet merk je, net als in Marcus 10, dat God het onmogelijke mogelijk maakt (dorrebeenderendal, Ezechiël 37).[iv] In Jezus slaat God de bladzijde om en vernieuwt God zijn kinderen door zijn Geest.

Vanuit Marcus 10 zou je kunnen denken dat Jezus’ liefde een onbereikbaar ideaal is. Waak ervoor dat je je er niet vanaf maakt met de – op zich terechte – opmerking dat ieder toch een zondaar is. Galaten spoort je aan je toe te vertrouwen aan het vernieuwende werk van de Geest. Ook dit aspect komt terug in Marcus 10. Het interessante is dat Petrus zich ineens realiseert dat zijn vruchtbare leven begonnen. Hij heeft alles achtergelaten en volgt Jezus (Marcus 10:28). Een bijzonder moment. Ik denk dat geloven en het zien van de vrucht van de Geest zo werkt. Achteraf en al doende ga je er ineens wat van zien. Leer je meekijken met Jezus’ blik van liefde. Misschien zie je het bij een ander eerder of beter dan bij jezelf. En vergeet niet dat het een (levenslang) proces is. Net als de rijke jongeling heeft Petrus op een later ogenblik in zijn leven Jezus’ blik nodig om hem erop te wijzen dat de Heer roept en volharding geeft (Lucas 22:61).[v]

Hoe ging het verder met deze rijke jongeling? Is hij zijn eerste verbijstering/onvermogen te boven gekomen? Het staat er niet. De Bijbel leert ons niet hoe het met de ander afloopt (cf. Johannes 21:22). Simpelweg is te constateren dat het woord van Jezus tot de rijke jongeling door de loop van de eeuwen heen een blijvende inspiratie is geweest (armoede ideaal, woestijnmonnik Antonius, armenzorg). Gods woord keer nooit leeg terug. Het gaat om Jezus’ liefdevolle blik op jouw leven. Een blik die meer zegt dan duizend woorden. Kijk met zijn ogen naar de wereld om je heen.

===============================

[i] Calvijn gaat in zijn uitleg uitgebreid in op de leer van de Katholieke Kerk van zijn tijd. Het zgn. Nieuwe Perspectief op Paulus helpt je om vruchtbaar om te gaan met een bekende tegenstelling tussen ‘werken van de wet’ enerzijds en ‘rechtvaardiging door het geloof’ anderzijds. Zie The New perspective on Paul (revised edition) van James D.G. Dunn (2005 Duitsland, 2008 VS).
[ii] Ontluikend christendom van Daniël de Waele (2021, pg. 69).
[iii] Zie preek De vrucht van de Geest. Preek Galaten 5.
[iv] Zie Alleen God weet hoe het goedkomt. Preek Goede Vrijdag Ezechiël 37 en Matteüs 27.
[v] Zie preek Lucas 22:61 over Jezus die Petrus aankijkt als die zijn Heer verloochend heeft.