Paulus gaat de Galatenbrief afronden. Daarbij komt hij een paar keer terug op de wet en spreekt hij over de vrucht van de Geest. Wat betekent dit gedeelte? Een voorbeeldliturgie straat onderaan de preektekst.

Gemeente van de Heer

1         Nog een paar slotopmerkingen.
Als je afscheid van elkaar neemt, zeg je nog wat laatste dingen tegen elkaar: ‘ik hou van je’, ‘vergeet niet gezond te eten’. Dat soort dingen.

Bij het luisteren naar Galaten zijn we inmiddels aanbeland bij de fase van laatste (afscheids)woorden. Met deze zin luidt Paulus het slot in van zijn brief:

Broeders en zusters, u bent geroepen om vrij te zijn. Misbruik die vrijheid niet om uw aardse begeerten vrij spel te geven, maar dien elkaar in liefde
(Galaten 5:13).

Wat die vrijheid en die liefdedienst inhoudt, daarover gaat het laatste stukje van Galaten. Niet alles van deze laatste hoofdstukken ga ik in detail na (wie weet wat er later nog eens komt). En er staan nog wat opvallende uitspraken in het slotdeel van deze brief. Maar toch. We gaan het luisteren naar Galaten langzamerhand afronden. Wat een prachtige brief. Een waarin je het felle licht waarin Paulus kwam te staan toen hij geroepen werd – het licht van de levende Heer (Handelingen 9) – steeds ziet op oplichten.[i] Waar Jezus is, is vrijheid.

2         God aan het werk!
Als Paulus afsluit wijst hij opnieuw op die vrijheid. Die is niet bedoeld voor jezelf maar om de ander te dienen (5:13). Want juist de liefde voor de ander is de vervulling van de wet (5:14). Opvallend dat Paulus hier over de wet begint. Net als in vers 23 (er is geen wet die daar iets tegen heeft).

Het is belangrijk om goed zicht te hebben op dit stukje. Eerder in de brief zet Paulus de wet tegenover de belofte; het gaat niet om de wet maar om Gods belofte (hoofdstuk 3).[ii] Paulus doet er zelfs een schepje bovenop door de wet in verband te brengen met wereldse machten waarvan je bevrijd moet worden (4:3).[iii] Een gewaagde uitspraak. Komt Paulus daar nu toch nog een beetje op terug – alsof hij wel aanvoelt dat hij in het vuur van z’n betoog te ver ging?

Voor het blok.
Nee. Wat Paulus in het slot van zijn brief doet is dit: een flinke streep onder zijn brief zetten. Zoals hij eerder belofte en wet tegenover zette, zo zet hij nu de werken van het vlees/aardse begeerte tegenover de vrucht van de Geest. De kerken in Galaten moeten kiezen. Het is

• óf de wet óf de belofte (Galaten 3).
• óf toegeven aan je aardse begeerte óf leven door de Geest (Galaten 5).
• óf een doodlopend pad (5:21) óf gekruisigd worden met Jezus (5:24).

Zie je? Paulus zet die kerken – hij zet jou voor het blok. Kies voor Jezus.

Het scherpe en bijzondere van dit stukje is dat Paulus die neppredikers en hun besnijdenis in dat eerste rijtje zou plaatsen. Hoe vroom ze ook lijken, ze zijn bezig met uiterlijkheden (wet onderhouden en focus op de werken van het vlees/aardse begeerte). Niet met wat de Geest van Jezus doet. Ze hameren op wat mensen voor elkaar kunnen krijgen en zien daarom Gods wonderlijke weg via Golgota over het hoofd (1:11, 5:11, 6:14). Terwijl Golgota juist in alle scherpte zien waar die menselijke weg op uitloopt. Het is een doodlopende weg (Galaten 3:13). En dat zie je ook. Denk aan geruzie, rivaliteit, partijvorming, allerlei uitspattingen, vertrouwen op geld of wat ook maar. Paulus noemt een hele zondelijst op (5:19-21). Een lijst die hij in heel wat van zijn brieven noemt.

Vrucht.
Deze weg loopt dood. De weg van de neppredikers loopt dood. Wat dan? Tegenover werken/inspanning/inzet/verlangen van onze kant plaatst Paulus een schitterend, bevrijdend ander woord:

VRUCHT. Vrucht van de Geest. Golgota bloeit open in het leven van wie in Jezus gelooft.

Vrucht. Dat is niet wat jij voor elkaar krijgt. Vrucht groeit. Het is het resultaat van wat Paulus in Galaten 2 de transformerende kracht van God noemt (rechtvaardiging).[iv] Het gaat wel over ‘werken’ maar dan zo: GOD is aan het werk. Hij maakt zijn belofte waar in Jezus. Ook in jouw leven.

Paulus gaat niet terug naar de wet. Hij onderstreept Gods genade (zie Zondag 24 Catechismus). Jezus alleen. En Jezus helemaal. Ergens anders zegt Paulus dit zo:

In Christus zijn wij rechtvaardig en heilig, en in hem zijn wij verlost
(1 Korintiërs 1:30).

Aloude beloften.
Het komt erop aan om vers 16 goed te vertalen. ‘Je laten leiden door de Geest’ is te zwak vertaald. Het gaat erom dat je leeft door de Geest.[v] Dit leven begint met vrucht ‘liefde’ en eindigt met vrucht ‘zelfbeheersing’. Dit leven is het oudtestamentische ‘wandelen’ dat je kent uit die opmerkelijke zin uit Genesis: Henoch wandelde met God/leefde in nauwe verbondenheid met God (Genesis 5:22).[vi] Het is wat Paulus zegt als hij zijn liefde aan Jezus verklaart en zegt dat hij dood is voor de wet en dat Christus in hem leeft (Galaten 2:19&20).[vii] Dat leven. Het leven dat Ezechiël heeft geprofeteerd:

Ik zal jullie een nieuw hart en een nieuwe geest geven. Ik zal je versteende hart uit je lichaam halen en je er een levend hart voor in de plaats geven. Ik zal mijn Geest geven en ervoor zorgen dat jullie je in mijn bepalingen wandelen/leven en mijn regels naleven
(Ezechiël 36:26&27).[viii]

In Jezus zorgt God dat het gaat zoals Hij wil. Houd stand in Jezus’ vrijheid (Galaten 5:1) en loop het pad van de Geest (5:16). Er is geen wet die daar iets tegen heeft (5:23). Dit is de nieuwe werkelijkheid die God geeft.

3         Leef door de Geest.
Gemeente, wat betekent dit stukje voor ons? Ik sta stil bij twee dingen.

Wake-up call.
In de eerste plaats schudt Galaten 5 je christelijke leven hopelijk op. Ik bedoel dit. Christenen leggen er soms de nadruk op dat het hier-en-nu allemaal nog onvolmaakt is. Is er een bepaalde zonde in je leven? Er is een (eindeloze) ruzie in de kerk? Ben je bezig met allerlei materiële zaken en staat het leven met Jezus op een laag pitje? ‘Ach ja’ – zeggen of denken christenen dan wel eens; ‘we zijn immers zondig. Zo gaat dat nu eenmaal.’

Hoor je dat die vlieger niet opgaat als je Galaten leest? Paulus zet je voor het blok. Hij ontmaskert het ‘christelijke leven’ dat niet christelijk is. Het geloof/Christus is verschenen (Galaten 3:25). Een nieuw tijdperk dat het einde van het oude leven betekent. Stop met leven op die doodlopende weg. Bekeer je tot de levende Heer. Jezus is Heer en deelt zijn macht niet met een ander(e macht). Hij maakt heel je leven nieuw. Je denken. Je spreken over iemand anders. Je verlangen. Sta vast in Jezus’ vrijheid en loop het pad van de Geest (Galaten 5:1&13).

Opwekking.
Ik moest bij Galaten 5:13-26 ook denken aan de opwekking die plaatsvond onder Amerikaanse studenten, op de universiteit van Asbury. Je hebt het vast meegekregen. Op social media, in kranten en op andere manieren is daarover heel wat gepubliceerd. Een wekenlange lofprijzing vond daar plaats. Muziek, getuigenissen, evangelie-verkondiging, rijen mensen voor de deur om er maar bij te kunnen zijn. Bijzonder. Dit gebeurt onder degenen die tot de zogenaamde Generatie Z behoren (geboren tussen ongeveer 1996-2010). Een generatie die op zoek is naar echtheid. Die veel materiële dingen heeft meegekregen maar voor wie het geestelijk/mentaal niet meevalt om te zien waar het om gaat. Opvallend was dat je in de getuigenissen hoorde dat jongvolwassenen hun zonden beleden (een belangrijk kenmerk van een opwekking). Een van de jongvolwassenen zei dat hij op jonge leeftijd in God was gaan geloven maar dat hij Jezus pas begon te volgen toen hij zijn zonden toegaf.

Hebben wij zo’n opwekking nodig? U/jij? Waarop zou de Geest ons aanspreken? Weet jij dat van jezelf? Herken je iets in die lijst van ‘aardse begeerten/werken van het vlees’ (Galaten 5) in jezelf? Afgunst, jaloezie, ruzie, vertrouwen op iets anders dan God, jezelf niet in toom houden? Heb jij iets op te biechten?

Er werden in de getuigenissen bij de opwekking van Asbury verschillende keren seksuele zonden beleden. Pornoverslaving bijvoorbeeld. Zonde op dit gebied is het eerste wat Paulus noemt bij de rij van ‘werk van het vlees/aardse verlangens’ (Galaten 5:19. ‘Verboden seks’ vertaalt de BGT). Nederlandse christenen hoor je wel eens zeggen dat het Jezus niet uitmaakt hoe je omgaat met (de uiting van) je seksualiteit. Dat zien wij als privé en we maken de vergissing dat de Heer dat dan ook wel als privé zal behandelen. Maar de Bijbel noemt seksualiteit juist vaak als eerste als het gaat om het leven met God. Daarin zie je dat God niet vies is van lichamelijkheid of van seksualiteit. Hoe zou het ook kunnen; God is immers de Schepper daarvan? Laat die gave dan ook de plek krijgen die God bedacht heeft. Volg ook daarin het pad van de Geest. Als de opwekking van Asbury inderdaad uit de Geest is, zegt de Geest dan via Generatie Z iets tegen alle hedendaagse christenen? Jezus is Heer van heel je leven. Hij maakt door zijn Geest alles nieuw. Kies voor hem.

Alles nieuw.
Ik rond de preek af. Paulus is bezig de kerken van Galaten nog wat laatste dingen mee te geven. Hij onderstreept dat de Geest van Jezus voltooit waaraan Hij begint (3:1vv). Leef door die Geest. Zie onder ogen wat niet deugt en laat dat in Jezus tot een einde komen. Leef het nieuwe leven dat de Geest geeft.

---

[i] Zie preek roeping Saulus Handelingen 9.
[ii] Zie preek Galaten 3:27 en preek Galaten 3:25.
[iii] Zie preek Galaten 4:3.
[iv] Zie preek Galaten 2:19&20.
[v] Keener maakt zich sterk voor deze vertaling.
[vi] Zie preek 1 over gemeenteproject relatievorming, Genesis 5:22.
[vii] Zie preek Galaten 2:19&20.
[viii] Zie preek Ezechiël 36. NB: You will walk in my statutes (vertaling Horace Hummel, Concordia Commentary, 2007. Vetgedrukt jmh).

Voorbeeldliturgie

Welkom

Votum (gezongen, GK)
Groet
Amen (gezongen)

DNP Psalm 92: 1 en 5 Goed is het U te danken
GK 176b Wij kiezen voor de vrijheid (Tien Woorden)

Gebed

Kindermoment
Je hoeft niet bang te zijn, OTH 530
Kinderen naar de kring

Lezen Galaten 5:13-26 Broeders en zusters, u bent geroepen om vrij te zijn….

Verkondiging
LB 841: 1 en 2 Wat zijn de goede vruchten?
Dankgebed en voorbede, afgesloten door
LB 841: 3 en 4

Collecte

DNP Psalm 150, Halleluja, volken

Zegen
Amen (gezongen, GK)

Verdere ontmoeting

——- einde ——-