Themadienst over de doop. Wat zegt het Nieuwe Testament over de vraag wie gedoopt worden? Het zijn diensten uit 2009, gehouden in Rotterdam (zie bij de eerste handout voor opmerkingen daarover).

Geloofsdoop slaat in deze handout op de overtuiging dat alleen volwassenen mogen worden gedoopt. Kinderdoop slaat in deze handout op de overtuiging dat ook hun kinderen ('gezinsdoop' is beter) mogen worden gedoopt.

1. Eerst moet je eigen startpunt duidelijk worden: waarom dopen Gereformeerden ook kinderen? Heb je het helder voor jezelf? Zou je het kunnen uitleggen aan een ander?
2. Bij het gesprek over de vraag wie gedoopt worden, gaat het zomaar om veel meer dan de doop alleen. Iemand zegt bijvoorbeeld: ‘de besnijdenis is in plaats van de doop gekomen’ (kinderdoop). Een ander: ‘het oude verbond, waarin ook kinderen teken en zegel kregen, is vervangen door het nieuwe verbond waarbij het om geloof gaat’ (geloofsdoop). Dit wordt een lastig gesprek…. Laten we daarom eerst eens luisteren. De start: het Nieuwe Testament (NT).
3. De hoofdlijn in het NT is dat doop en geloof (bekering) samengaan. Dat is nooit anders. Lees Marcus 16:16, Handelingen 2 (en meerdere plekken in dat boek). Deze lijn is ook aanwezig in de brieven (bijvoorbeeld Kolossenzen 2:12). DUS?? Ja; nu wordt het spannend. Het centrale punt in deze dienst is dat er na de – genoemde – hoofdlijn een PUNT wordt gezet. Dit wordt wel het ‘zwijgen’ van het NT genoemd. Het risico ligt steeds op de loer om (te)-kort-door-de-bocht-redeneringen te maken (onafhankelijk van welk standpunt je hierin ook maar inneemt).

We gaan lezen in het NT: wat staat er? het is de bedoeling te ervaren hoe snel je vast kunt lopen, te-kort-door-de-bocht kunt gaan, zoeken naar iets waar het niet direct om gaat.

4. Handelingen 16:30-34 (een van de zogenaamde huisteksten). Je kunt gaan ‘touwtrekken’:

Dit wordt bedoeld met kort-door-de-bocht. Kijk maar eens op internet om te zien hoe snel dat gebeurt. We moeten scherper kijken! Handelingen 10:44-48 laat zien welke blikrichting Handelingen heeft. Het verschil Israel-heiden verdwijnt in Christus! Meer nog: Genesis 12 (in Abraham ieder), Joël 3 (Geest voor ieder) worden werkelijkheid. Het OT explodeert in/door Jezus!

Op het punt kinderen van gelovigen ‘zwijgt’ het NT. Dat dit ‘zwijgen’ in de richting wijst van kinderdoop (beter: gezinsdoop), heeft o.a. de volgende achtergrond:

• Zendingssituatie; je verwacht dat volwassenen genoemd worden (die tot geloof komen).
• Proselietendoop; in de tijd van Handelingen Daarbij werden gezinnen gedoopt. Expliciet wordt gezegd dat ook de (kleinste) kinderen deze doop kregen.
• ‘Huis’ betekent in de Bijbel: iedereen. Zie Genesis 17 als voorbeeld. Daarbij: ons (21^ste eeuw) individueel- of individualistisch-zijn, kunnen we niet ‘inlezen’ in toen.
• De ‘Vroege’ kerk kent lang eenzelfde zwijgen als het NT. Als erover geschreven gaat worden (180 p.n. en verder) wordt o.a. de apostolische traditie als bewijs aangevoerd. In 200, bij de eerste bestrijding van de kinderdoop, wordt die traditie niet genoemd (laat staan: bestreden). Vroeg in de 3^de eeuw wordt er zonder discussie over de kinderdoop geschreven.

Het meest recente overzicht (dat nog meer geeft) op dit punt geeft dr. B. Loonstra in Het badwater en de kinderen. Gedachten over de doop (Boekencentrum, 2008). Vooral de hoofdstukken: 2,6 en 8.

Andere teksten uit het NT (hoofdlijn):

5. Romeinen 4:11. Een moeilijke tekst. Het gaat hierom in dit gedeelte: Abraham en wij allen vinden/verkrijgen door vertrouwen Gods aanvaarding/genade. NBG’51 zegt namelijk in vs.1: wat heeft Abraham verkregen, of beter nog: ‘gevonden’? Hiermee bevestigt Paulus wat hij in 3:21-26 al heeft gezegd: God schenkt in Christus vrijspraak aan allen (22), buiten de wet om (21): alleen genade in de weg van het geloof (27 vv). Voor heiden-christenen was dit buitgewoon bemoedigend. Abrahams leven laat zien dat de manier waarop God werkt en waarin je als mens voor Hem mag leven (geloof) eerder/basaler is dan de wet. Genesis 15 gaat immers vooraf aan Genesis 17 en de andere wetgeving in het OT. ZO ‘werkt’ het. Naar deze bevrijdende geloofs-werkelijkheid verwijst de besnijdenis (4:11). Op deze manier is Abraham dan ook de vader van alle gelovigen (4:11&12). Gezien vanuit Gods handelen, is dit te zeggen: Abraham stuitte op (‘vond’, 4:1) Gods handelwijze die wij in Christus hebben leren kennen (4:22-25). Omdat Jezus de weg heeft geopend in zijn dood en opstanding (4:24&25) kunnen wij vol vertrouwen voor God leven en worden we opgeroepen dat ook te blijven doen. Daarnaar verwijst de doop (Romeinen 6:3 e.v.). ‘Laat je dan niet opnieuw knechten’, zegt de doop (6:12).

6. Kolossenzen 2:11 en 12. Lastige tekst! De doop wordt Christusbesnijdenis genoemd: heiden-christenen werd gezegd dat zij in Christus besneden waren. Hun hele (↔ vleselijke besnijdenis) lichaam was zo afgelegd (met Christus gestorven, 2:12). De doop verwijst naar het ‘alles in Christus hebben’ (2:13-15 en 1:22) en spoort aan zo te leven (2:6-8 en 16 e.v.). De vertrouwenwekkende kracht van God leeft in de gelovigen! ‘Laat je dan niet opjutten door wie/wat dan ook; leef in Christus heilig voor God’ zegt de doop. Op de vraag ‘wie zijn volgens deze tekst gedoopt?’ valt dit te zeggen: allen die Paulus aanspreekt (zie 3:18-4,1 – vs.20).

7. 1 Petrus 3:21. Kan makkelijke op dezelfde manier worden gebruikt als de huisteksten (‘touwtrektekst’). Het verschil in vertaling (NBG’51 en NBV) laat al zien dat het zo niet kan. Het gaat om de (betekenis van de) doop; niet om wie er gedoopt worden. Er is, naast onderscheid, ook een verband tussen de ark en de doop: God redt de zijnen. De doop lijkt op een boei die God heeft uitgegooid om ons te redden (duratief). Door Christus’ opstanding en hemelvaart heb je echt grond voor en om God te bidden om een zuiver geweten. ‘Doe dat dan ook’, zegt de doop.

Overzicht: doop en NT.
Jezus blijkt de weg te zijn naar God voor ieder die gelooft. De doop verwijst daarnaar. ‘Kom naar Hem toe!’ roept het NT. ‘Blijf bij Hem’ roept de doop. Over doop-kinderen ‘zwijgt’ het NT (zie onderaan 4). Al lezend in het NT over doop gaat er wel een wereld voor je open. Een paar opvallende dingen:

• De structuur die we vorige week ontdekten bij de sacramenten, wordt bevestigd in het NT (doop). God neemt het initiatief door Jezus over te geven in dood en opstanding. God geeft en vraagt daarmee ons grenzeloos vertrouwen! De doop is iets als een ‘boei’ (1 Petrus 3), ‘Christusbesnijdenis’ (Kolossenzen 2), ‘geloofsweg’ (Romeinen 4).
• Er is één heilsgeschiedenis. Zie alle gelezen teksten hierboven. De link tussen doop en besnijdenis (Kol.2, cf. Fil.3:3 e.v.), watervloed (1 Petrus 3), de weg van Abraham (Rom. 4&6) is sprekend. En in Handelingen komt Genesis 12 en (sterker: i.c.m.) Joël 3 tot bloei!
• DE gelovige (‘prototype’) blijkt volwassenbesnijdenis of geloofsbesnijdenis te hebben ondergaan (Romeinen 4). Wat wil dat zeggen…?

Drie themadiensten over de sacramenten (doop), gehouden begin 2009 (zie bovenaan de eerste handout voor de context/waarde van deze drie leerdiensten):

1. Wat zijn sacramenten? Zondag 25
2. Wie worden er gedoopt; volwassendoop of gezinsdoop (ook kleine kinderen van gelovigen)? Wat zegt het Nieuwe Testament?
3. Wie worden er gedoopt? Bijbels getuigenis.