Handout die hoort bij drie themadiensten over de sacramenten. De diensten komen uit begin 2009. Zie mijn opmerkingen over de context/waardering ervan bovenaan de eerste handout.

De Vorige handout ging over doop en Nieuwe Testament; dat Testament ‘zwijgt’ over de vraag of kinderen van gelovigen ook gedoopt worden.

1. Als het NT ‘zwijgt’ over kinderen als het om de doop gaat; waarom zouden wij dan spreken? Er is meer: OT en NT wijzen steeds naar elkaar: er is één heilsgeschiedenis waarin Christus centraal straat (Joh.5:39, Kol.2,11vv). Zoekend naar een antwoord op de vraag ‘wie worden gedoopt?’ stuit je op de ontzagwekkende manier waarop God bezig is te verlossen.

2. Het Oude Verbond is toch vernieuwd…’ zeggen voorstanders van de geloofsdoop wel eens? Welk verbond is voorbij/vernieuwd? Jeremia 31 (vs.31 vv) zegt dat het Sinaïverbond (Ex.24:8) vernieuwd zal worden. Dit wordt bevestigd in het NT. Zie bijvoorbeeld: Mat.27:51, 12:1-14, Joh.4:20-26, 2 Kor.3 (!) en heel expliciet en uitvoerig: Hebreeën 7-10.

Het verbond dat God met Abraham opricht (Gen.17) heeft geen vernieuwing nodig: het  is eeuwig (Gen.17:7) en komt juist tot bloei in Jezus. Zie bijvoorbeeld Mat.1:1, 8:11, Luc.1:54&57, 72&73, 19:9(&10!), 24:44-49 (Handelingen), Joh.8:33-59. Uitgebreid: Rom. 3:21-4:25, Gal. 3-5:1.

3. Eén belofte/één Verbond: twee ‘bedelingen’. Het verbond met Abraham blijft staan! De kernbelofte van God is: ‘Ik zal jullie God zijn; jullie mijn kinderen/volk.’ Die belofte vind je overal terug. Een paar belangrijke momenten: Genesis 17:7, Jeremia 31:33 en 36, Ezechiël 36:28, Galaten 3:26, Openbaringen 21:3 (zie afb.1).

Afbeelding 1: de (kern)belofte in de Bijbel.

(OT-NT ≠ oude verbond-nieuwe verbond.

A ‘Oppervlakkig’ gezien zijn er zijn veel verschillen tussen OT en NT (beter gezegd: tussen de OTische en NTische bedeling). Veel onderwerpen zijn van ‘toen’. Denk aan landbelofte: Kanaän (Gen.12 e.a.). Of aan allerlei gebruiken/voorschriften die  bij de tempelcultus horen. Die zijn door Jezus’ komst niet meer van toepassing voor de gelovigen in het NT (‘afgeschaft’).

B Toch is sprake van een dieper, onderliggend verband OT-NT. Kijk bijvoorbeeld naar de:

• landbelofte (Gen.12 e.a.). Die belofte betekende toen ook (al): Abram zag uit naar een stad met fundamenten door God zelf ontworpen en gebouwd (Hebr.11:10). Samen met Abram zien alle gelovigen uit naar het nieuwe Jeruzalem (Hebr.12:22, Openb.21).
• tempel (OT). Dat gebouw en die rituelen zijn niet meer nodig. Jezus is de tempel (o.a. Mat.12). De gemeente van Christus is door de inwoning van de Geest geworden (1 Kor.3:16). Zo werkt God toe naar de volmaking (Openb.21:22) van de tempel.

→   De diepe(re) bedoeling die God had (OT) komt door Christus en zijn Geest tot (op)bloei  (NT)

Het bij B genoemde kun je ‘vervullen’ noemen (≠afschaffen! cf. Mat.5:17 e.v.). Het is te vergelijken met een roos die uit de knop komt en in volle bloei komt te staan. Omdat we, christenen in de NTische bedeling, beter kunnen zien, ontdekken we in de Bijbel een rode draad (zie afbeelding 1).)

4. Als je zo (punt 2&3) gaat lezen, gaat het NT op het punt van de vraag ‘worden de kinderen van gelovigen wel/niet gedoopt?’ Alleen vanuit het NT gezegd, is het lastig (vorige week).  Gelezen vanuit de manier waarop God al lang bezig is te verlossen, zie je dezelfde lijn!

Oude                                      EEN VERBOND/BELOFTE                    Nieuwe

(Genesis 12 e.v. (achtergrond: Gen.11) heeft met Handelingen de zendingssituatie gemeen)

Afbeelding 2: wie ontvangen teken en zegel van Gods belofte?

Afbeelding 2 en een paar overwegingen:

1. Doop en besnijdenis wijzen beide naar Christus (‘Christusbesnijdenis’, Kol.2). Als Jezus ons opdraagt te dopen (Mat.28) als teken van die ene belofte van God: dan ook kinderen.
2. Als Gods heil ‘explodeert’ in Christus: zou dan het teken daarvan minder royaal worden bediend? Dat is een dubbele omkering!
3. De (kern)belofte heeft het karakter van (uit)redding (Gen.12/Hnd.2:40: zie eerste vraag doopformulier). Omdat het teken daarnaar verwijst, is ‘uitstel’ niet passend.
4. De Heer zelf laat zuigelingen bij zich komen (terwijl anderen dat willen verhinderen) en zegent hen (Mat.19:13): zou de kerk hen dan minder doen toekomen?
5. De Schepper is in het teken van het verlossingswerk te zien: ‘ gezinsdoop’ (beter dan: kinderdoop). Je wordt niet ‘natuurlijk’ een kind van God; de hele natuur wordt verlost!
6. Op verschillende manieren verwijst het ‘ zwijgen’ van het NT over de vraag of kinderen van gelovigen worden gedoopt richting een antwoord: ook zij (zie handout vorige week).
7. ‘Check’. ‘Ja maar: in het NT gaat het om geloof/bekering…’ zeggen voorstanders van de geloofsdoop wel eens (en: geloven kan een kind niet). Bij 2 en 3 zagen we al dat dit niet opgaat. Ook Abram, Mozes en zovelen gingen in de geloofsweg (Hebr.11) hetzelfde pad als de latere gelovigen (NT). Als God Abram roept (Gen.12): wat anders dan geloof is het als hij gaat? Wat anders dan geloof en heiliging komt aan de orde in Gen.17:9 (‘jij en je nakomelingen’). Of denk aan het offer van Izaäk (Gen.22)! We zetten op dit punt toch nog een extra stap. Abraham ondergaat geloofsbesnijdenis (Rom.4, afb.2). Er is een parallel tussen deze besnijdenis en de ‘geloofsdoop’ in het NT. M.a.w.: het verband “geloof-verbondsteken”(NT) is niet nieuw: dat is al zo oud als Genesis 17. (Dat het God altijd om de relatie “geloof-besnijdenis” gaat blijkt door heel het OT heen. Een prachtige tekst in dit verband Deut.10:16 ‘besnijd daarom uw hart….’! Maar denk ook aan het centrale gebod voor Israël (tot op vandaag): Deut.6:4 vv.)
8. Hopelijk geen zucht van verlichting (‘gelukkig; het klopt’) maar de ontdekking: wat gaat om veel bij dit onderwerp. Daarom twee afrondende aandachtspunten:
9. Het belang van elkaar goed te verstaan in de gemeente:

• Geloofsleven: wat heb je eraan te lezen of te horen (preek) over Abram, Mozes e.a.?
• Gemeenteopbouw: hoe lees je Bijbel? Steeds terugkerend onderdeel van gemeentezijn.
• Liturgie: zijn Psalmen nog relevant? Moet de wet nog gelezen worden?
• Verwante thema’s. Bijvoorbeeld: het gesprek over (het werk van) de Heilige Geest in de GKv. Hebben we meer gaven nodig; moet ‘de doop met de Geest’ plaatsvinden? Of overdoop? Of heeft God in de doop voor eens gesproken en moeten we naar dat spreken terug?
• (onderstreping van het belang van het geloofsleven in het gezin, en ook: in de kerk)
• (praktisch: meer aandacht geven aan het geloof (van de ouders) als er kinderen gedoopt worden).
• Gesprek/ontmoeting met voorstanders van de geloofsdoop. Overeenkomst is juist dat we beiden de Bijbelse relatie “geloof-doop” benadrukken (tegen ‘gewoontegeloof’). Om het tijdstip van dopen niet scheidend te laten zijn, zullen we van beide kanten goed moeten luisteren en argumenteren. Behalve naar elkaars motieven zal ook een bepaalde bandbreedte voor het gesprek gezocht moeten worden (aanzetten kunnen gevonden worden in wat we in deze leerdiensten ontdekten over het Bijbelse spreken inzake de aard van het sacrament, de erkenning van de (kinder)doop en over het lezen van de Bijbel.)

Literatuurlijst

Met de kring of in de wijk verder over ‘hoe lees je de Bijbel’ of over ‘de doop’

• Het logo van het geloof. Over de doop. Dr. Jakob van Bruggen, Kok (Kampen), 2004. (Eerder uitgekomen als: het diepe water van de doop, 1997).
• HC 6 (v/a 19), HC 12, HC 25, HC 26-27, NGB art.25, 33 en 34.

Op het snijpunt volwassendoop-kinderdoop kun je terecht bij:

1. Volwassendoop, kinderdoop en overdoop. Een bijbelse verkenning. Dr. C. Graafland, IZB, 1996 4^de druk (niet meer verkrijgbaar. Te downloaden: http://www.izb.nl/index.php?cId=19&aId=108 (of google op ‘Graafland doop’). Zie ook C. Graafland op: http://www.hervormdkootwijkerbroek.nl/download/Kinderdoop-volwassendoop-herdoop.pdf
2. Gelukkig gereformeerd. Jasper Klapwijk, De Vuurbaak (Barneveld), 2006 (met name hfst.9).
3. Het badwater en de kinderen. Gedachten over de doop. Dr. B. Loonstra, Boekencentrum, 2008.
4. Het hierboven genoemde boek van dr. Van Bruggen, de hoofdstukken 7-9.
5. Bijbelse legitimatie van de kinderdoop, ds. Sieds de Jong (artikel), 7 mei 2004. (http://www.handboekgkv.nl onder:  bladen – Kerkbode van het Noorden – datum 7 mei 2004)

Drie themadiensten over de sacramenten (doop), gehouden begin 2009 (zie bovenaan de eerste handout voor de context/waarde van deze drie leerdiensten):

1. Wat zijn sacramenten? Zondag 25
2. Wie worden er gedoopt; volwassendoop of gezinsdoop (ook kleine kinderen van gelovigen)? Wat zegt het Nieuwe Testament?
3. Wie worden er gedoopt? Bijbels getuigenis.