Overdenking naar aanleiding van Efeze 4:3. Een vervolg op de tekst bij mijn intrededienst, vorige week (Efeze 3:21). Een eredienst met bediening heilige doop en viering heilig avondmaal. Voorbeeldliturgie: zie onder.
Gemeente van de Heer Jezus Christus
Een tijd geleden las ik iets verschrikkelijks in de krant. Een groep vluchtelingen maakte per schip de oversteek van Afrika naar Europa. Op volle zee kregen ze ruzie. Een paar van hen werden aangepakt en overboord gegooid – ze verdronken. Als je zelf geen vluchteling bent, kun je je hun benarde situatie überhaupt niet voorstellen. En bij een dodelijk conflict tijdens zo’n reis staat je verstand al helemaal stil. Toch gebeurde het.
Vorige week stonden we stil bij het geheim van de kerk: zij is een ereplaats van en voor God in Christus Jezus (3:21). Nu wordt de kerk ook wel eens met een schip vergeleken. We zijn onderweg, net zoals vluchtelingen die hun heil elders zoeken. We zijn gered van het oordeel (onze afkomst) en zetten, door Gods genade, koers naar een nieuwe hemel en aarde (onze toekomst).
Een van de belangrijkste instructies die het Nieuwe Testament voor tijdens die reis geeft, is niet hoe vaak je naar de kerk moet of dat je niet mag vloeken, stelen of vreemdgaan. Dít is die instructie: bewaar de onderlinge eenheid. Zorg dat je onderweg niet, zoals bij die vluchtelingen gebeurde, onderlinge verwijdering of verdeeldheid krijgt. Nadat Efeze in hoofdstuk 1-3 uiteen is gezet welk geheim (3:10; Christus) God heeft laten zien, volgt in hoofdstuk 4 de oproep tot een daarbij passende levensstijl. De oproep begint bij eenheid van en in de gemeente (4:3). Daarna, vanuit die eenheid, gaat het over diversiteit (gaven, 4:7vv) en over concrete leefregels voor elke dag (4:25vv).
Waarom staat de oproep om een te zijn nu zo centraal? Op zich ligt dat voor de hand. Niets menselijks is christenen en de christelijke gemeente vreemd. Dus ook niet de ‘natuurwet’ dat overal waar mensen bijeen zijn, er ook verschillen zijn die tot verdeeldheid of erger (kunnen) leiden. Verschillen in voorkeur, inzicht, afkomst (cultuur), karakter, omgang enzovoort. Vanaf het eerste moment dat er christelijke gemeentes ontstaan, zijn er conflicten die de eenheid bedreigen (Handelingen 6, 1 Korintiërs 3). En iedere gemeente heeft zo haar eigen conflict(haard)en.
Misschien bedenk je nu wel: o, dit is zeker een (mooi) onderwerp voor…. – en dan heb je iemand in gedachten waarvan jij vindt dat die zich beter moet gedragen om eenheid in de gemeente te bewerkstelligen. En – hoop ik – een tel later bedenk je: o nee; dit gaat over míj. Paulus begint zijn oproep tot eenheid immers bij een houding voor íeder gemeentelid (bescheidenheid, zachtmoedig enzovoort, 3:2).
Maar, gemeente, hoezeer het ook voor de hand ligt om dit soort dingen te bedenken: we moeten beter luisteren. Want het gaat niet allereerst over anderen of jezelf. In de oproep tot eenheid ligt een geheim. Een verwijzing naar iets veel wonderlijkers dan jij en ik. Dat geheim ligt in de eenheid van God. De eenheid van de gemeente zoals je een geloof hebt …..één Heer (Jezus Christus, vers 5), één God en Vader van allen….
Hoor je wat hier staat!?
Als je christelijk bent opgevoed ben je misschien veel te veel gewend geraakt aan deze tekst. Maar voor iedere gelovige Jood – Paulus was een groot Schriftgeleerde – gaan direct alle alarmbellen af bij deze zin. Je hoort hierin een echo van de geloofsbelijdenis van Israël: ‘hoor, Israël, de HEER, onze God is één’ (Deuteronomium 6); heb Hem lief…(enzovoort). Dat God één en de enige is, is de kern van de geboden (1ste & 2de gebod) en loopt als een rode draad door het Oude Testament heen. Er is geen ander buiten Mij; Ik ben het (Jesaja 45:5). En nu zegt Paulus: één Heer (Jezus Christus), één geloof, één doop, één God en Vader…. En daarom moeten jullie ook één zijn.
Je hoort vandaag hoe bijzonder deze tekst is als je bijvoorbeeld in gesprek gaat met moslims. Zij geloven, net als wij, dat God één is. En als je dan zegt: wij kennen die ene God in Jezus Christus (Johannes 10:30, 14:9)….: dat past niet, dat is ten diepste een belediging van God in hun oren, blasfemisch. En voor ons is het de kern van het geloof. Eén Heer, één doop (in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest), één avondmaalstafel, één God en vader.
Gemeente: zo valt Efeze 4:3 op z’n plaats. Er staat niet: zorg ervoor dat je één wordt. Nee. Zo doen wij, mensen, dat. Als je ruzie hebt bijvoorbeeld. Van de week nog mooi te zien toen de burgemeester van Hilversum een rapper (Lil’ Kleine, bekend van drank en drugs) verbood op te treden omdat die opruiende teksten rapte. Zij gaan dan samen een kopje koffie drinken, praten – en dan is het weer goed. Prima natuurlijk.
Maar Paulus zegt iets anders. Span je in om de vrede te bewaren die de Geest je geeft. Dat maakt de kerk uniek. Die ene God zegt: kom aan de tafel van mijn enige zoon. Daar geef Ik jou alles wat je nodig hebt. In zijn lichaam en bloed ontvang je de intieme verbondenheid met God zelf. En kijk dan om je heen. Al die mensen leven van hetzelfde brood. Drinken uit dezelfde beker. Zó is en wordt de kerk telkens meer één. Je weerspiegelt de eenheid van God zelf. Daarom is eenheid in de kerk zo wezenlijk. Het gaat om de vraag of we begrepen hebben wie God is in zijn zoon Jezus. En volg hém dan in alles wat je bezig houdt. Met al je gaven, inzichten. En in het concrete onderlinge samenleven. Aan die weg verbindt de Heer zijn zegen.
Gemeente: als we zien dat vluchtelingen elkaar te lijf gaan tijdens hun oversteek, kunnen we daar met ons verstand niet bij. Maar laten wij niet doen alsof het er in het schip van de kerk anders aan toe gaat. We zijn geen kerk(lid) omdat wij beter zijn of het beter doen. We zijn hier om te leren, steeds weer en in alle situaties, op te kijken naar de Heer van de kerk. Hij zet de koers uit. Hij maakt ons één met God en met elkaar.
Daarom is het vandaag feest in de kerk. De heilige doop wordt bediend. We vieren het heilig avondmaal. En tegelijk bidden we dat God het ons geeft om de onderlinge eenheid telkens meer concreet handen en voeten te geven, alles wat on-enigheid is in Gods licht te zetten zodat we de eenheid van God zelf weerspiegelen.
Daarom gemeente: span je in om door de samenbindende kracht van de vrede de eenheid te bewaren die de Geest u geeft. Een heel moeilijke opdracht. Maar vooral: een heel mooie opdracht omdat het gaat over het grootste kado dat wij ooit kregen.
——
voorbeeldliturgie
Mededelingen
Welkom
Votum
Groet
Psalm 100: 1a, 2v, 3m en 4a
10 woorden
Psalmen voor Nu 130 (uit de diepten)
Gebed
Lezing: Efeze 3:14-4:6
Overdenking naar aanleiding van Efeze 4:3: Weerspiegel de eenheid van God!
Opw. 687, alle verzen (Heer wijs mij uw weg, Sela)
Bediening van de heilige doop aan… (formulier 1, kinderen komen naar voren)
Psalm 105: 1 en 5
Dankgebed, voorbede en opwekking aan de gemeente (uitreiken doopkaart)
collecte
Vieren heilig avondmaal (formulier 2)
LB 75: 1 en 2 (daarna nodiging)
Viering tafel 1, afgesloten met
LB 75:5
Viering tafel 2, afgesloten met
LB 75:8
Viering tafel 3, afgesloten met
LB 75:11
Gebed
GK 70: 1, 2 en 3
Zegen
Matthijs Haak 