Preek over de single in de kerk, gehouden op de eerste lijdenszondag 2016, ook Valentijnsdag. Voorbeeldliturgie staat onderaan deze blog.

Gemeente van onze single-Heer Jezus Christus

1. De date van je leven.
Vandaag is het Valentijnsdag. De liefde wordt gevierd. Je kunt stiekem een roos sturen naar iemand. Mag ik even vingers zien: wie heeft dat de afgelopen week gedaan of is dat van plan (zoiets) vandaag te doen 😆.

Kijk; ik zie sommigen al een beetje blozen…..

Op Valentijnsdag wil ik stilstaan bij de single (‘alleenstaande’). Die broer of zus in de kerk die geen vriend/vriendin heeft. Die broer/zus in de gemeente die niet getrouwd is, geen relatie heeft.

Misschien vind je dat vreemd/raar. In deze zin: zou het vandaag niet moeten gaan over relaties, liefde, dates, de eerste zoen, een romantische avond – en noem maar op? En singles hebben toch juist géén relatie? Gaat het er in de preek dan misschien offver hoe singles wél aan de man/vrouw, vriend/vriendin moeten komen (paar tips ofzo)? Of dat singles toch ook heus wel liefde kennen of iets dergelijks?

Nee. Niet in de eerste plaats. Want als we in de kerk Valentijn vieren dan denken we allereerst aan dé grote liefde die we krijgen. Het gaat vandaag over de date van je leven: Jezus. Het is vandaag namelijk niet alleen Valentijnsdag. Het is ook de 1^ste zondag van de veertigdagentijd. We leven toe naar de kern van ons geloof; dat Jezus zich gaf in zijn dood en opstanding. ‘God had de wereld zo lief dat Hij zijn enige zoon heeft gegeven opdat iedereen die in hem gelooft niet verloren gaat maar eeuwig leeft’ (Johannes 3:16).

Happy Valentine, gemeente!
Een grotere liefde is er niet.

En juist daarom wil ik het vandaag over de single hebben. Als wij geloven dat Jezus de belangrijkste date in ons leven dan maakt in de kerk niet uit of je getrouwd bent of niet. Want dan is Jezus de eerste. Hij verbindt ons aan elkaar. Maar is dat ook echt zo? Maakt het niet uit of je getrouwd bent of niet? Is dat te merken aan wat we doen en laten in de gemeente? Merken singles en getrouwden dat?

Misschien zeg je: natuurlijk. Iedereen is welkom. Wat een vreemde vraag.

O.k. Ik maak het concreet. Twee voorbeelden.
Laatst hoorde ik van een single dit verhaal: ‘op zondag word ik nooit uitgenodigd. Gezinnen hebben het zo druk door de week dat ze de zondag voor zichzelf reserveren. We zijn een echte gezinskerk.’
Een andere single vertelde me eens dat hij na afloop van de dienst – hij gaf zelf aan het niet zo makkelijk te vinden contact te leggen – naar huis ging zonder iemand te hebben gesproken, terwijl hij dat wel graag wilde. Voor z’n idee had ieder zijn/haar eigen groepje en hij voelde het extra dat hij single was.

Of ga maar eens turven: hoe vaak wordt er over het huwelijk/relaties gepreekt en hoe vaak over single zijn? Hoe vaak worden er avonden voor relaties georganiseerd (Marriage Course ofzo) in de kerk en hoeveel single-avonden?
En ik las eens dit gebed: ‘Heer, wilt u zijn met de zieken, degenen die geen baan hebben en zij die single-zijn’. Hé: ben je als single een soort ‘probleemgeval’? Wordt er zo naar je gekeken?

Misschien vind je deze voorbeelden (heel) herkenbaar. Misschien ook niet en weet je, al dan niet uit ervaring, dat het in de gemeente goed toeven is als single. Prima. En het maakt natuurlijk uit wie je bent en hoe je in het leven staat. Natuurlijk. Toch denk ik dat er wel een punt ligt.

Er wordt wel eens gezegd dat single-zijn een taboe is. Ook al komt er meer aandacht voor in de kerk. Herken je dat? Laat ik het eens concreet maken:

• eerst voor de singles zelf. begin je er wel eens over dat je single bent wat dat voor je betekent? Of vind je dat iemand anders je daarnaar moet vragen? Of is dat meer iets voor privé (vriend/in)? En als het in gesprek daarover gaat: is dat goed of vind je eigenlijk snel wat ongemakkelijk om over te hebben of roept het misschien vooral frustratie op? Kortom: hoe is het om het vanmorgen over single-zijn te hebben?

• Voor de niet-singles: als jij wel een relatie hebt/getrouwd bent; vraag je iemand die single is wat dat voor diegene betekent? Of vind je dat moeilijk? Ben je bang domme dingen te zeggen/vragen of te kwetsen? Wacht je misschien liever af tot die ander erover begint? Heb je soort idee: lastig want hij/zij is niet getrouwd en dat is eigenlijk – al zeg je niet met zoveel woorden – ‘normaal’?

Kortom: hebben wij – laten we bij onszelf beginnen – in de gemeente genoeg woorden, ruimte en vertrouwen om het daarover te hebben? Of is het snel: hoe is het met je relatie met de Heer? Of: hoe gaat het op je werk? Prima natuurlijk om die vragen te stellen, maar niet wanneer dat is omdat je eigenlijk niet goed weet hoe je over single-zijn moet beginnen.

Gemeente: als er een plek is waar single-zijn ter sprake kan komen dan is dat hier, in de kerk. Je staat toch naast elkaar: je hebt – wie je ook bent – allemaal dezelfde date; Jezus. Hem volg je. Als je getrouwd bent. Als je single bent. Als je een jongere bent en als je een tachtiger bent, als je diep overtuigd gelovige bent en als je regelmatig aan het twijfelen slaat. We volgen Jezus.

En dan is het goed om ook bij single-zijn stil te staan. Ned. kent 2,3 miljoen singles. Ongeveer 37% van de huishoudens bestaat uit 1 persoon (CBS, 2011). En de verwachting is dat dat aantal alleen maar zal stijgen in de komende tijd. Ook in de kerk neemt het aantal singles toe, vooral in stadskerken.

Dan is het raar om te zeggen: laat single zijn maar over aan Pepper love to date of aan Funkyfish.nl. We hebben een belangrijke vraag te stellen: welke plek hebben singles in de kerk als het gaat om geven en te ontvangen? En (be)leven we wat we zeggen als Jezus dé date is?

2  In relatie geschapen; tot relatie verlost.
Wat zegt de Bijbel over single-zijn? De eerste single – vertelt Genesis 2 – is Adam. God zegt (dacht): ‘het is niet goed dat de mens alleen is’ (2:18). Hij mist een helper; een ‘tegenover’ (Naardense Bijbel).

God – en dat is bijzonder – laat Adam zijn single-zijn ook ervaren. Alle dieren gaan aan hem voorbij. Steeds merkt Adam: die passen niet bij mij. Wie dan wel? Een nieuwe scheppingsdaad is nodig. God zelf geeft wat Hij Adam eerst liet missen. Uit Adam – een rib uit zijn lijf 😆 – maakt God zijn tegenover: ‘eindelijk een gelijk aan mij’ zegt Adam. Helemaal gelijk en toch ook echt anders.

Eindelijk. Je hoort daarin dat hij echt op die ander zat te wachten. Gemeente: het is opvallend. Ik kwam dit cijfer tegen: 98 % van de 2,3 miljoen singles op zoek naar een relatie. Dát is Genesis 2. Wat een sterk boek, die Bijbel! Hoewel Nederland telkens minder van God en gebod willen weten, blijkt wat God daarin zegt werkelijkheid te zijn. ‘Het is niet goed dat de mens alleen is’ zegt de HEER bij de schepping. ‘Ja’, zegt 98% vd singles in Nederland, ‘God heeft gelijk, we willen een tegenover’ – al houden velen God daarbuiten.

Hoe is dat cijfer onder christenen: hoe is voor jou? Zoeken christenen net zo hard een tegenover? Mogelijk anders (cijfers) maar dan heeft het er onder andere mee te maken dat christen aangeven te zoeken omdat ze geloven dat God wel iemand op hun levensweg zal plaatsen. In dat geval sta je wel open voor of verlang je naar die man/vrouw.

Onze wordingsgeschiedenis vertelt: God heeft de mens gemaakt in relatie. Het evenbeeld van God is de mens in het verschil van de geslachten, man en vrouw (Genesis 1:26). Zo heeft God het bedacht. Als God die twee bij elkaar brengt dan zie je dat Adam helemaal uit z’n dak gaat. En ze geven zich aan elkaar. Ze worden ‘helemaal één’. Dat is de geestelijke en lichamelijke eenheid. Het geheim van de trouwrelatie die naar de liefde tussen Christus en de gemeente wijst (Efeze 5).

Wacht even! – denk je nu misschien. We zouden het over single-zijn hebben en nou begin je over het huwelijk. Ja – je hebt gelijk. Dat wil zeggen: ik begin er niet over. Zo staat het in de scheppingsgeschiedenis. Wat betekent dat dan voor singles?

Is het voor singles zo:

(afbeelding van http://wienekevanveen.blogspot.nl/)

Misschien eerst dit: als je die ander mist, is dat gevoel terecht. Juist Genesis bepaalt ons erbij dat God ons in relatie heeft gemaakt. En hoe wezenlijk de intieme relatie tussen twee mensen in het lichamelijke en geestelijke is.

In onze maatschappij telt vandaag wat je presteert en hoe ver je het hebt geschopt in je leven. Vandaag is belangrijk of je hetero of homo bent. Wat je verdient – enzovoort. Op een feestje vragen we wat je doet in het dagelijks leven? Die dingen bepalen voor ons zomaar wie je bent (identiteit). Zo gaat het vaak bij ons. Maar de schepper heeft dat anders gemaakt. De schepper schiep ons in relatie, zegt Genesis. En vaak voelen wij dat ook heel goed!

Dus…zijn singles incompleet? Is de boodschap vanmorgen: ga (harder) op zoek/bidden om die tegenover voor jou? Volg vooral een date-cursus of schrijf je op dating-site?

Nee.

In de kerk zeggen we minstens twee dingen over relaties: ja, basaal (schepping). Maar net zo goed: God is niet blijven staan bij de schepping. Wij zijn kerk van Christus, Gods zoon, de verlosser.

Het is vandaag 1^ste zondag van de veertigdagentijd. Gods zoon is mens geworden, wil ons leven dragen en in alles de weg wijzen. Hem volgen maakt het de moeite waard. Prachtig wordt duidelijk in Marcus 12. De Sadduceeën geloven niet in de opstanding leggen de Heer die moeilijke vraag voor over zeven mannen die met dezelfde vrouw trouwden; met wie zal zij later getrouwd zijn? Hun vraag onderstreept het grote belang van het huwelijk in die tijd (Genesis 2).

Jezus geeft een opvallend antwoord. Hij zegt niet alleen dat zij zeer dwalen en Gods kracht niet kennen. Jezus zegt iets opvallends over de intieme relatie tussen man en vrouw: ‘wanneer mensen uit de dood opstaan, trouwen ze niet en worden ze niet uitgehuwelijkt maar ze zijn als engelen in de hemel’ (25)!

Als je bent opgegroeid met de Bijbel kijk je misschien niet op van dat antwoord. Maar, let op: de schépper bedacht toch de trouwrelatie tussen man en vrouw? Gumt Jezus dat nu uit!? Zegt Jezus: maakt niet uit die (trouw)relaties?

(Mede op grond van deze tekst is door sommige christenen huwelijk/seksualiteit afgewezen of – andersom – heeft het misverstaan van dit woord van de Heer geleid tot allerlei vormen van vrij seksueel verkeer. De gedacht was dan: het maakt niet hoe/wat je aan seksuele relaties hebt want straks, op de nieuwe hemel en aarde, wordt het toch allemaal anders!)

Maar dat zegt Jezus niet. En Jezus gumt nooit uit wat de schepper maakte, nergens relativeert hij dat. Jezus doet veel meer. Jezus zegt:

• Die intieme relatie tussen man en vrouw;
• dat grote geheim van vlinders in je buik;
• al die spanning bij die roos die je verstuurt op Valentijn;
• die zoen die je elkaar geeft

al die dingen wijzen naar mij (Jezus)!

En dat begint niet bij opstanding uit de dood maar bij iedereen die in Jezus gelooft. Het is alsof Jezus hier, tussen regels door, zegt:

Ik ben jouw date.
Intimiteit; dat begint bij mij.
Voor singles. Voor getrouwden.
Ik ben jouw thuis. Ik geef jouw een (huis)gezin.
Ik; zegt Jezus. Kom naar mij!

Hij, Jezus zelf, is de vervulling van ons leven geworden. Ons leven is gemaakt met een richting. Als je Genesis 2 oppervlakkig leest zou je kunnen denken dat die richting is: naar andere mensen en de schepping toe. Maar wie beter luistert ontdekt dat we niet allereerst gemaakt zijn voor:

getrouwd-zijn, huisje-boompje-beestje, werk.
Zelfs niet voor: Gods wil doen.
Onze richting, ons doel is God zelf. Hem die we dankzij Jezus als onze Vader kennen.

Prachtig is dat verwoord door de zoeker, de twijfelaar die later in z’n leven Christus leerde kennen, Augustinus. Hij zei ‘onrustig is ons hart totdat het rust vindt in U’. Minder bekend is de zin die daar pal voorstaat (in zijn Belijdenissen): ‘naar U toe zijn wij geschapen’. Dáárom is er onrust – totdat we God vinden.

Ik vat punt 2 samen. We zijn niet alleen in relatie geschapen, maar zelfs tot relatie verlost. God is in Jezus ons leven geworden. Deze twee dingen zegt de kerk, de Bijbel nasprekend, minstens over single zijn. Menselijke relatie is basaal (en dat voelen we ook) en daarin ontdekken we dat God zelf ons levensdoel is.

3 Een christen ís single; maar niet eenzaam.
Gemeente: vandaag is het niet in de eerste plaats een ‘doelgroepdienst’ (single). Het gaat om het leren kennen van Jezus. Om hem te volgen; in de gemeente en daarbuiten.

Wat heeft de kerk aan singles? Heel veel: zo worden we er allemaal bij bepaald dat de Heer het doel van ons leven is. Wat kan de kerk van singles leren? Misschien word je juist als single wel sneller naar dat doel van je leven getrokken: God. Is je gebedsleven misschien rijker en je leven met de Heer intiemer. Kun je natuurlijk niet in algemeen zeggen: maar herken je dat? Dat is een grote winst voor heel de gemeente. Ook om te horen dat je er echt niet alleen voor staat.

Tegelijk moeten we oppassen om niet te gaan ‘vergeestelijken’ als het over single-zijn gaat. Een single wees daar eens op. In de kerk was tegen die single gezegd dat hij wel veel kon doen in de gemeente omdat hij toch single was (en geen gezin had). Na een tijd raakte hij (kerk)burn-out. Zo kan het natuurlijk niet. We zijn verlost in Jezus. We zijn net zo goed verloste schepping. Daarom is het goed om zowel richting de singles als niet-singles vragen en aandachtspunten voor te houden:

Voor de singles. Herken je het verlangen van Adam naar een tegenover? Voelt je leven, met alles wat je wel hebt/krijgt en ook in die relatie met de Heer, toch ook (soms) incompleet? Bid je Heer daarvoor? Misschien al lang. Vraag je je af: waarom kreeg ik die niet? Wat doe je daarmee als je hem/haar mist? Heb je voor jezelf misschien al bedacht: ik zal single blijven? Heb je daar vrede mee? Voel je de pijn dat je misschien nooit hier bij doopvont stond? Een tegenover die liefdevol is maar ook corrigerend is: hoe vul je die beide dingen in als je single bent? Mis je een intieme, seksuele relatie – en kun je daar goed mee omgaan, zeker nu het in onze tijd niet normaal lijkt om zonder seksuele relatie te leven? Het blijven wezenlijk vragen. Gemeente: we hebben elkaar nodig om hierover te spreken en Gods weg te zoeken en te wijzen.

In heel wat kerken zijn trainingen voor stellen die gaan trouwen of die al wat langer getrouwd zijn. Er is ook zo’n training voor singles. Waarom zouden we in onze kerk, misschien ook samen met de kerk van Zwijndrecht, niet zo’n training houden? Net als bij training of huwelijk gaat die training over alles wat hoort. Ik zou de singles in de kerk vooral willen aanmoedigen daarmee bezig te zijn. Niet om als groep apart te staan maar wel om met elkaar te delen waar je tegenaan loopt in je single-zijn. Misschien ook om naar de kerk toe aan te geven wat je wel/niet nodig hebt.

Voor heel de gemeente. Laten we het ook omdraaien. Wat hebben singles aan de kerk? Heel veel: in Jezus ben je compleet – belijden we. Wat kunnen singles van de kerk leren? Ik wil het met een woord van Jezus zeggen:

‘Wie mij volgt, maar niet breekt met zijn vader en moeder en vrouw en kinderen en broers en zusters, ja zelfs met zijn eigen leven, kan niet mijn leerling zijn’ (Lucas 14:26).

Hoor je dat? Christus gaat vooraf aan iedere relatie. Lees zo ook steeds de Bijbel. Paulus geeft in Efeze 5 geen adviezen aan ‘stelletjes’:

Man heb je vrouw lief zoals Christus de gemeente!
Vrouw geef jezelf aan je man zoals de gemeente dat doet aan Christus.
Alsof ze single zijn: eerst Jezus volgen man/vrouw. Zo ben je getrouwd.

Jezus is het richtpunt. Voor een man, een vrouw, een getrouwde, een single, een jongere, een oudere. Dat gaat ver. Een christen ís single. Je volgt Jezus. Verloochen jezelf (Matteüs 16:24). Maar een christen is nooit eenzaam. Je hebt de Heer. Je hebt elkaar als lid van de gemeente. en zo helpen we elkaar richting de volmaaktheid van het Godsrijk.

—

Voorbeeldliturgie

In verband met de veertigdagen lezen en zingen we vooraf:
Matteus 16: 24 en 25 en GK 113: 1 en 2

Welkom
Votum
Groet
PvN 84: wat houd ik van uw huis
Schuldbelijdenis:
Psalm 51: 2
Gebed
Lezing uit het evangelie
Psalm 51: 5
Gebed om de opening van het Woord
Kinds naar voren ‘heb je vijand lief’. We zingen
De Here zegent jou en Hij beschermt jou (Kinderopwekking 185)
Kids gaan naar kidsgroep
Lezen: Genesis 2:18-25 en Marcus 12:18-27
GK 145: 1a, 2v, 3m en 4a
Verkondiging: een christen is single

1. Jezus is onze date
2. In relatie geschapen; tot relatie verlost.
3. Een christen ís single maar niet eenzaam

GK 158 Nederlands (1x) en Engels
Nieuw leven in Jezus (Romeinen 12 in BGT)
LB 477: 1 en 2 (het woord ‘zonen’ in de laatste regel veranderen in ‘kind’ren’)
Dankgebed en voorbede
Kinderen komen terug uit kring
Collecte
Psalm 148: 1 en 4 (allen: loof God!).
zegen