Op de zondag na Pinksteren vieren we het heilig avondmaal. Voorafgaand aan de tafelvieringen luisteren we steeds naar een stukje uit Efeze waarin het gaat over de Geest. Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst.

Gemeente van de Heer

Groeien in het kennen van God. Overdenking 1 over Efeze 1:17.
Vorige week vierden we Pinksterfeest. De Geest is het stempel waarmee je gemerkt bent (Efeze 1:13).[i] Vandaag vieren we Pinksterfeest verder, aan de tafel van de Heer.

We luisteren naar drie andere teksten uit Efeze over de Geest, om zo verder te zien wie de Geest is en wat Hij doet.

Geest of geest?
Het is goed om er eerst wat bij te zeggen. Waar in de Bijbel (NBV21) steeds Geest staat (1:17, 2:17 en 2:20) zijn er ook vertalingen en uitleggers die het erop houden dat het gaat om geest/geestelijk – en niet perse de Heilige Geest. Dan krijg je iets als een gebed om een geest van wijsheid en inzicht (1:17), één van geest (2:17) en een geestelijk gebouw (2:20).

De vraag is of je moet kiezen tussen een van beide. Ik denk van niet. Bij Ezechiël zijn we hetzelfde dilemma tegengekomen. In dat boek staat dat Ezechiël plat op de grond valt bij een verpletterende verschijning van God en dat hij de geest/Geest krijgt (Ezechiël 3:24).[ii] Komt Ezechiël weer bij of zet Gods Geest hem op de voeten? Beide. Ik heb een voorkeur om eerst te denken aan de Geest, de Heilige Geest, maar geest/geestelijk lijkt me ook prima.

Wat Efeze 1 duidelijk maakt is dat Pinksteren je laat bidden om meer. Meer van de Geest. Geloven is een proces. Je leert God steeds meer kennen. Niet ‘God’ zonder meer maar

De God van onze Heer Jezus Christus, de Vader in al zijn luister
(Efeze 1:17).

Als Paulus inderdaad bidt om het ontvangen van de Geest zie je hoe dit gebed vervuld is van het grote geheim van het geloof; Gods Drie-eenheid.[iii]

Hemelsluizen.
God laat zich kennen. De gelovigen in Efeze die de Geest al hadden ontvangen (1:13) hebben meer nodig. Groei. Bloei. En jij? Zou jij zeggen dat je God kent? Of vind je het makkelijker of misschien veiliger om het erop te houden dat je God dient/gehoorzaamt? God leren kennen is onder de indruk komen van de geweldige Majesteit. Je hebt een eeuwigheid nodig – en dan nog betekent ‘kennen’ nooit ‘(be)grijpen’.

In dit gebed gooit Efeze 1 de hemelsluizen open. Het gaat over de erfenis die ons te wachten staat (1:18). Over de macht die blijkt uit de opstanding en de hemelvaart van Jezus (1:19vv). Die macht is er ook voor ons. Voor jou.

Je hebt er deel aan als je avondmaal viert. Zo ken je God. In Jezus’ lichaam en bloed, ontvangen in de heilige symbolen van brood en beker. Neem; eet en drink, gedenk en geloof en groei in de Geest.

Viering heilig avondmaal

Toegang tot God. Overdenking 2 over Efeze 2:18.
Jij hoort er niet bij. Wat is het vervelend om die boodschap te krijgen. Om, op wat voor een manier dan ook maar, buitengesloten te worden.

In Efeze gaat het erover buitengesloten worden. Niet mee kunnen en mogen doen. Zo was de situatie eeuwenlang toen God een bijzondere band, een verbond, met zijn volk Israël had. Daar stond de rest buiten (Psalm 147). Wel zie je in de loop van de tijd het perspectief veranderen. Blijkbaar dringt het door dat er een nieuwe tijd komt van welkom voor iedereen. Alle volken. Maar hoe? En op grond waarvan? De tempel bleef verboden terrein voor niet-Joden. Profeten kunnen het mooi zeggen maar er is altijd iets als de werkelijkheid.

Nieuwe tijd.
En dan sterft Jezus. Het voorhangsel in de tempel scheurt. Symbool voor de hemel die openscheurt; de Geest komt! Die moet de gelovigen aan het verstand peuteren dat God een nieuwe weg inslaat (Handelingen 10 & 15, Galaten 3:28). De nieuwe weg is gebaand door Jezus die de scheidingsmuur heeft afgebroken. De route is die van de Geest. Hij geeft toegang tot de Vader (Efeze 2:20). De route is voor ieder gelijk. Geen jij doet niet meer mee. Dat is sinds Golgota, Pasen, Hemelvaart en Pinksteren een verboden woord.

Vandaag klinkt het anders: kom! Doe mee. Weet je welkom. Wie je ook bent. Wat je ook bezig houdt. Er is ruimte aan de tafel van de Heer. In het hart van God. Op de (toegangs)weg van de Geest.

Viering heilig avondmaal

Woonplaats van God. Overdenking 3 over Efeze 2:22.
Ken je de basiliek Sagrada Familia te Barcelona? Het is niet alleen een adembenemende schoonheid. Het verhaal achter dit gebouw is ook bijzonder. Gaudí (1852-1926) heeft het ontworpen. Er is aan gewerkt vanaf 1882. En het komt, als het goed is, over niet al te lange tijd af. Een iemand heeft een visioen en dat wordt door de loop van anderhalve eeuw gerealiseerd. Geweldig.

Hoeksteen.
Efeze 2 zegt: jullie zijn een gebouw. God is de Architect ervan (cf. Hebreeën 11:10). Iemand als Gaudí is allang overleden op het moment dat zijn gebouw afkomt. Hoe zit dat bij God en zijn gebouw? Ook daar is sprake van sterven. De hoeksteen is namelijk Jezus’ (Efeze 2:20). Zijn sterven. Wij vieren dat vandaag aan het avondmaal. Onze Architect is bijzonder. Deze Architect sterft een leven-gevende dood. Dat begint op het moment dat Jezus sterft. Niet alleen scheurt het voorhangsel en is de toegang naar God open (zie hierboven). Als Jezus sterft beginnen de graven open te gaan en staan de heiligen op (Matteüs 27).[iv]

Zo begint er iets nieuws. Een gebouw – niet met stenen of muren maar van mensen met nieuwe harten. God zelf woont in zijn gebouw, door zijn Geest (2:22).

Gemeente, vergeet dit geheim niet. Juist in een tijd waarin geloven in God niet vanzelfsprekend is en lid zijn van de kerk evenmin. God laat het werk van zijn handen niet los. Neem, eet, gedenk en geloof. En laat je gebruiken als een levende steen in en van Gods gebouw.

Viering heilig avondmaal

==========================================

---

[i] Preek Efeze 1:13.
[ii] Zie preek Ezechiël 3 en 4, voetnoot iv.
[iii] Maak op grond van deze tekst geen onderscheid tussen God, ‘de Vader in al zijn luister’ en Jezus. Jezus heet in 1 Korintiërs 2:8 ‘Heer van alle luister’.
[iv] Zie preek Goede Vrijdag over Ezechiël 37 en Matteüs 27.

Voorbeeldliturgie

Welkom

Votum en groet (Sela)
DNP Psalm 100: 1 tm 3 Juich, heel de aarde, voor de HEER

Tien verbondswoorden
Was mij witter dan sneeuw, Psalmproject Psalm 51

Gebed

Kinderen naar voren
Diep, diep, diep als de zee OTH 488
Kinderen naar kring (groep 1,2,5 en 6)

Viering heilig avondmaal (tafel) als volgt

Aan uw tafel (Sela) ter voorbereiding

Nodiging en tafel 1
Efeze 1:15-19 Daarom, en ook omdat ik… (‘daarom’ slaat op de lofprijzing van 1:3-14)
Overdenking
Viering heilig avondmaal
Heilige Geest van God opwekking 343 (2x)

Nodiging en tafel 2
Efeze 2:14-18 Want Hij is onze vrede….
Overdenking
Viering heilig avondmaal
Samen eten wij (Sela)

Nodiging en tafel 3
Efeze 2:19-22 Zo bent u dus geen vreemdelingen….
Overdenking
Viering heilig avondmaal
LB 971:2 en 3 God wil aan ons….

Dankgebed en voorbede

Collecte en kinderen komen terug uit kring

LB 146c:1 en 3 Alles wat adem heeft

Zegen
‘Amen’ (samen hardop uitspreken)

Verdere ontmoeting