Lezing: Matteüs 11:28-12:14 en HC 38
1. Afkoopzondag voor christenen?
Nogal wat christenen maken zich zorgen over allerlei ontwikkelingen in een post-christelijke maatschappij. Denk bijvoorbeeld aan de nieuwe Winkeltijdenwet, de koopzondag. Veel spannender is de vraag in hoeverre we zelf innerlijk geseculariseerd zijn. We hebben het druk met van alles en nog wat e/o we lopen andere goden achterna. We willen “God een plek geven in ons leven”. Als de zondag dáárvoor is, wordt het een afkoopzondag. Op een wat andere manier geldt dan precies datgene wat veel oudtestamentische profeten hebben gezegd: wat heb je met de sabbat als je in je leven niet werkelijk de HEER dient (o.a. Jesaja 1:10-17)? HC 38 is op dit punt heel sterk. Bij de tweede betekenis laat ze zien dat het 4de gebod gaat om totale vernieuwing door de Geest, ‘al de dagen van mijn leven’.
2. Ik geef rust – zegt Jezus.
Jezus’ omgang met de sabbat in Matteüs 11 en 12 is één spectaculaire demonstratie van zijn oproep naar Hem te komen omdat Hij alleen rust geeft. De rabbi J. Neusner zegt het treffend: Jezus heeft niets weggelaten van de wet maar alleen zichzelf toegevoegd! Jezus is de sabbat (12:8), de tempel (12:6), de barmhartigheid (12:7). Zo geneest en heelt Hij ons (12:13).
Hoe zit het dan met de rustdag? De meest overtuigende uitleg is dat de alles doorbrekende opstanding van Jezus zijn volgelingen spontaan aanzet tot samenkomen op ‘de eerste dag van de week’ (o.a. Luc.24:1, 13vv, Hand.20:7, 1 Kor.16:2). Het 4de gebod komt in het NT niet meer voor. Er wordt zelfs gewaarschuwd tegen wettisch denken over bijzondere dagen (Kol.2:16). Let nu goed op. Welke consequentie trek je? Centraal blijft staan: “Kom naar Mij. Ik geef rust”. Jezus’ vrijheid is bedoeld om God en de ander te dienen (Gal.5:1, 13 vv).
3. Gemeenteleven als rustpunt.
De zondagse samenkomsten worden alleen maar mooier door de nieuwe wetgeving. Geen gemopper op de seculiere overheid maar dank aan de Heer. We hebben nu écht wat te kiezen op zondag: Jezus en die gekruisigd; dat is ons ‘evenement’! Het dilemma is niet: mag je wel/niet werken/shoppen op zondag? De kernvraag is: is Jezus Heer in (heel) je leven? Geeft Hij je werkelijk rust of zoek jij ontspanning? Eredienst: zijn evenement of jouw rustmoment?
Daarbij is het goed het volgende te bedenken. Onze maatschappij kent veel onrust en druk, met alle gevolgen van dien. Economen grijpen, door de crisis, terug op oudtestamentische zaken als sabbat(srust) en jubeljaar. We zijn ‘maar’ schepsels! Laat je niet knechten door een ander juk dan dat van Christus (Mat.11:30). Maak een feestdag van de zondag, we krijgen er alle ruimte voor. Zet het bevrijde (gemeente)leven centraal.
Verdieping, gesprek.
- Zondag, heerlijke dag; kerkelijk rapport over de zondag, te vinden op gkv.nl. Mooi gespreksstuk voor een kringavond. Sterk in (Bijbel)uitleg, minder overtuigend in toepassing en doordenking van onze tijd. Zie ook een themanummer van tijdschrift OnderWeg over de zondag, zie hier
- A rabbi talks with Jesus. An intermillenial interfaith exchange. J. Neusner, 2000 (1993). Dit boek maakt duidelijk hoe radicaal Jezus is voor een gelovige jood (o.a. inzake Matteüs 12).
PS 1: Zie mijn reactie in het NRC Handelsblad op het afschaffen van de Zondagswet.
PS 2: deze handout werkte ik uit in een opinieartikel in het Nederlands Dagblad: ‘Niet de zondag als rustdag; focus op eredienst‘.
PS 3: Zie een ander artikel ‘Inenten en een christendom van het verleden‘.
PS 4: zie preek over dit thema in 2017; Jezus laat de echte betekenis van de schepping zien.
.
Matthijs Haak 