voorbeeldliturgie: zie onder.

Gemeente van de gekruisigde Jezus

1         Soap of evangelie?
Stel je dat je morgen een Telegraaf in handen wordt gedrukt. Op de voorpagina een grote foto van het bebloede en toegetakelde gezicht van onze koning. Dat zou blijken dat hij op een straatfeest zo tekeer is gegaan dat het nogal uit de hand liep. Vechtpartij werd. Je leest door. Het wordt alsmaar gekker. Bij die vechtpartij heeft de koning zijn mobiel verloren. Een passant raapte die op en ontdekte dat de koning de AIVD heeft verzocht twee ministers het leven zuur te maken.

Dat zou nog eens nieuws zijn. Nederland in rel en roer. Roep om einde koningschap.

Gelukkig; zo is onze koning niet. Punt is dit: we hebben net 1 Sam.19 gelezen. Hfst. eindigt met ontblote koning Saul die als razende tekeer gaat. Zo ontbloot gold als schande (cf. Noach en Gen.9). Saul verliest zichzelf totaal. En…hij koestert moordplannen tegen zijn beste man, David. En praat daar openlijk over.

A.j.b!

Is dit een koning? Israël wordt met hem geconfronteerd. Is dit nu nieuws voor de Telegraaf of hoort het thuis in de Bijbel? Werd je blij van het hoofdstuk dat we net lazen? Ontdek je daarin het evangelie dat God ons tegemoet is gekomen in Jezus? Wat moeten wij hiermee?

Het is bijzonder. Vanaf hfst.18 gaat 1 Samuel hoofdstukken lang vertellen over het blijvende, zich verergerende conflict tussen Saul en David. De koning en de koning in spe. Hoofdstukken lang tot hfst.31, dood van Saul. Het laat zich eerder lezen als een spannende maar vooral buitengewoon treurige familiesoap dan als goed nieuws.

Het begint met een doodswens: ik wil David dood (19:1). Maar die wens komt op Sauls eigen hoofd terecht. Hij komt hoe langer hoe meer geïsoleerd te staan. Net zo lang totdat hij geen perspectief meer voor zichzelf ziet en er eigenhandig een einde aan maakt. Dit hfst. is voorbode. Het sluit af met een blote, profeterende kerel. Niet bepaald een waar je opgewonden van wordt. Met medelijden en ook met afschuw vraag je je af: is dit nu de koning van Israel? Al die hfst. kunnen in een zin worden afgedaan. Maar tot in detail en tot in den treure wordt het uit de doeken gedaan.

Dit deel beluisteren we vanochtend. Waarom?

Sommigen van jullie hebben wel eens gezegd: goed als we het OT lezen, maar wissel het wel af. Bijv. met gelijkenissen van Jezus of andere dingen uit het NT. Want het zijn wel zware, heftige verhalen. En al lezend uit het OT word je met nogal wat zaken geconfronteerd die vragen oproepen; misschien niet het meest opbouwend voor je geloofsleven – terwijl we dat juist nodig hebben.
Andersom wordt het ook wel gezegd: wat een schitterende geschiedenissen. Je merkt dat het uit een verhalende traditie komt. Spanning die zich haast eindeloos opbouwt. En als je goed luistert: verrassend, en vol goed nieuws.

Hoe dat ook precies is, wat je voorkeur is – en prima om niet steeds hetzelfde te doen: we geloven dat dezelfde Geest die de verhoogde Jezus uitstort op aarde om mensen tot geloof te brengen en daarin te groeien in 1 Samuel 19 spreekt. Ons wijst om onszelf los te laten en ons op Jezus te richten. In alles.

Zo gebeurt het in 1 Sam.19. Hardhandig drukt de Geest ons met de neus op de feiten. Wij lezen het misschien als een soap maar er staat dat een kwade geest van de HEER (enige keer zo in de Bijbel) Saul in de greep krijgt (9)!
En de afgang die Saul aan het einde ondergaat dat hij letterlijk en figuurlijk in z’n blootje komt te staan en zichzelf kwijtraakt, staat ook in dat perspectief: het is de geest van God die hem deze vernedering bezorgt (23).

Daarover gaan wij gelijk kibbelen: hoe kan God nou zόiets doen? Maar hier staat vooral: Gόd is aan het werk in deze twee koningen. Het is meer dan een depressie o.i.d. Het is meer dan een verhaal over een loser en een winnaar.

Twee dingen in het bijzonder onder de aandacht:

2         Krampachtig leven.
Allereerst is deze geschiedenis te zien in het perspectief van wat God aan het doen is. Hij wil zijn vrederijk op aarde brengen. De paradijstuin (Gen.2) moet uitgroeien tot een schitterende stad waar het goed leven is voor alle mensen. Waarin de realiteit die wij vandaag ook steeds zien van vluchtende mensen en afgrijselijke terreurgroepen er niet meer zijn. Dat is Gods plan.

Israel staat in dat plan van God (Gen.12). De OT-koning in het bijzonder. En nu staat daar die Saul. Die zo vreselijk door de geest van God wordt aangepakt. Hoezo?
Saul belichaamt zoveel van de kramp waarin Gods volk leeft. Israel wilde een koning waarmee het voor de dag kon komen. Ze wilden zijn zoals anderen volken (zie preek 1 Sam.8). Dat is Saul. Iedereen juichte toen ze hem zagen. Nu is hij om te lachen en te huilen.

Het is alsof de geschiedenis zich herhaalt in 1 Samuel 19 vv. In het Bijbelboek Rechters straft God zijn volk steeds omdat ze niet vertrouwend op Hem het land veroveren. God geeft ze over aan allerlei vijanden. Hier pakt God Saul aan omdat hij niet met heel zijn hart op God gericht is. Zo doet God.

In het NT staat er heel vaak dat God niet discrimineert, ‘geen aanzien des persoons’. Dat merk je al in het OT. Juist zijn eigen volk, juist zijn eigen koning geeft God er soms zo ongenadig van langs. Om steeds te laten merken: ík heb een plan met deze wereld. God kijkt niet eerst of je lid bent van (juiste) kerk, of je gelooft of niet, als agnost of gereformeerde bent opgevoed, of je inzet voorbeeldig is of dat er nogal wat aan schort. God wil zijn doel met jou bereiken. Wil je daaraan toegeven of niet? Wil jij zo naar je leven kijken?

Wat zegt Gods volk, Israel, dan vaak ‘nee’ (Bijbelboek rechters). Gods koning doet vaak ‘nee’ (Saul). En dan roept God hen tot de orde. Je hebt met míj(n doel) te maken. Dat voelt Saul als hij in 1 Sam.19 voor schut wordt gezet. Vastgepakt. Het is zoals in the lord of the rings: niemand kan zomaar de ring vastpakken. Je moet dan kiezen. Je bent nooit zomaar Gods kind. Niet zomaar koning. Je leeft niet voor niks.

Gemeente: daarom is dit hoofdstuk en deze lange verhalen ook te lezen als genade. Saul: waar ben je mee bezig? Elke keer als Saul merkt dat hij met God van doen heeft, wordt het hem voorgelegd. Wat een kramp zit er in deze man. Steeds weer neemt hij het heft in eigen hand. Hij voelt dat David koning wordt en wil maar een ding: moord. Dat hij daarmee de Tora overtreedt; wat doet het ertoe? God heeft gezegd dat hij niet langer koning mag zijn. Het kan Saul niet schelen. Met al zijn macht houdt hij z’n eigen recht op de troon vast.

Herken jij deze kramp van Saul? En dan moeten we dus, in de lijn van dit verhaal, bij onszelf beginnen. Sommige gelovigen doen zό hun best voor God. Goed geloven. Altijd aardig doen tegen ieder. Glimlach opdoen zoals je ’s ochtends je lippenstift opdoet. Tja ‘moet van God’. Twijfel onder tafel stoppen want dat staat niet netjes – net zoals je keurig je bloezen strijkt. Of steeds over jezelf beginnen en dan ergens, achteraf of in en hoekje, God of Jezus erbij noemen. Alsof God met jou op jouw selfie wil.

Ik hoorde een keer van een christen die zichzelf erop betrapte op een heidense manier te geloven: het cirkelde steeds om wat hij wel/niet was/deed voor God. Wat een kramp. Kom naar mij – ik geef je rust, zegt Jezus. Jaja. Zeker. Over tien jaar. Of als ik dood ben. Eerst even…. Ja, eerst even wat?

Saul is met geen stok van zijn troon te krijgen. Had hij hier gezegd: o.k, dat was het dan met mijn koningschap. Dan had hij zijn leven gewoon kunnen oppakken, onder Gods genade. Dat doet hij niet. Dát is het drama van 1 Sam.18 vv.

Wat hebben wij soms veel nodig om gewoon te zeggen hoe het is. Om ons verzet tegen God te staken. Om naar de uitgestrekt armen van Jezus te gaan: met al onze twijfels, ruzies, (on)zekerheid. Werkelijk te verwachten dat hij hoop, genezing en hulp geeft.

Wij zeggen dan vaak: het is zo moeilijk (worsteling) – dat is zo.
Of: maar wat héb ik eraan – dat is een heel goede vraag?
Of: het is een heel proces (geen haast) – je hebt gelijk.

Maar God discussieert niet.
Hij zegt: kom.
Loop niet door.
Ik ben het.

Steeds weer.

Wat krijgt Saul een tijd om zich om te keren. Wat gaat God eindeloos geduldig, stap voor stap, met zijn volk en zijn koning mee. Steeds roept God. Luider. Duidelijker. Zelfs zwijgend, door geen contact meer te hebben. God roept.

Zo zegt NT het nog veel duidelijker, onomwonden: nu je met Christus uit de dood bent opgewekt, geef dan ook alles wat slecht is op (Kol.3).

Opgeven!

Maar mijn leven kent nu eenmaal dit patroon van…((klein)geloof, twijfel, bepaalde zonde, gewoonte enzovoort.

Opgeven.

Jezus leeft. Híj is de weg. En dat komt tot in de kleinste details van je leven. In je hart en in je gedrag. Weg met de kramp van de zonde. Het is dag geworden. Sonrise. Ruim baan voor Gods koning.

3        De leerschool van Jezus.
Tegenover de kramp van Saul, het ingekapselde geloof, staat David. Hij is vrij om te zien wie God is (vorige week, gevecht met Goliath). Volgens mij zeggen wij dan gelijk: de slechte tegen de goede, good guys, bad guys. We delen in. In kampen.

Zo is de bijbel niet. Lees maar.

Als David vlucht voor Saul gaat hij naar zijn eigen huis. Zijn vrouw Michal helpt hem door een het huisgodbeeld in zijn bed te leggen (13).

Spannend, hè.
En wat een schat een vrouw, nietwaar, dat zij dit doet.

Maar wacht even…

Huisgod!?

Wat doet dat ding daar?

Niet een beeldje/amulet maar zo groot dat het David (gedeeltelijk) kan vervangen.

Ho. Stop.

Wat had Samuel ook al weer gezegd tegen Saul toen híj verworpen werd? ‘Weerspannigheid (Saul) is even erg als beeldendienst’ (1 Sam.15:23)!

De eerste twee geboden blijven de kern, juist voor de koning van Israel. Voor de gemeente van Jezus. Alleen de HEER. En met heel je hart en al je kracht. Nee; dat gaat niet van vandaag op morgen. Leerschool van Jezus; zijn richting op.

En dan is er nog iets. David gaat vernederd worden. Hij moet jarenlang wachten op de uitkomst van zijn zalving. Waarom?

Hier legt de Bijbel een heel diep punt open. God kan toch alles? Waarom laat God toe: lijden, mijn ziek-zijn, iets dat ik zό graag anders wil? God had David toch met een klap koning kunnen maken?

Ja.

Hier lopen we tegen een raadsel aan. Een vraag waarop je geen (passend) antwoord vindt. Veel liederen van David zijn op deze periode terug te voeren.

Toch is daarmee niet álles gezegd. Wij belijden ergens – zij het op een ander punt – dat God ons wil leren (HC 44, v.a. 115).
God wil ons leren onszelf te kennen, inclusief onze zwakheid en zonde (wat niet betekent dat je een-op-een je situatie kunt/mag verklaren vanuit jezelf/zonde).
En God wil ons leren dat we het steeds meer bij hem zoeken; dat híj ons vernieuwt.

Saul: ken jezelf! Waar ben je mee bezig? David: richt je alleen op God; niet op je huisgod of je eigen slimmigheid om aan Saul en de Filistijnen te ontkomen (hfst.21). Jij: zoek het bij de Heer! Delfshaven: geen ander bij wie je inspiratie haalt of voor wie je relevant bent.

Zo kijken we door 1 Samuel 19 heen.
Zo kijken we doorheen 2 koningen.

Is die blote vent, Saul, die zichzelf zó verliest, is dat nou een koning?
Moet Israel het hebben van een man die afgodsbeeld in z’n huis heeft staan en een die zo vernederd en vervolgd wordt?

Tja.

Dit is precíes wat wij zingen op Goede Vrijdag: is dat, is dát mijn koning!?
Die naakte man daar, aan het kruis? Die man die vervloekt werd door God en door allen in de steek gelaten? Die zichzelf verloor tot in het graf?

Ja!

Hij is het.
Gebroken om ons heel te maken. Zo zijn we gered.
Van alle nep- en afgoden.
Van alle kramp.

Geen andere naam dan de naam van Jezus.

—————————————————

Welkom
Votum
Groet
Psalm 146: 1 en 3 (uit ‘levensliederen’)
Kolossenzen 3
GK 145: 1a, 2v, 3m en 4a
Kids en mini’s: 6 tot 8. Lied
1 Samuel 19
Verkondiging Is dát mijn koning!?
1 soap of evangelie?
2 krampachtig
3 de leerschool van Jezus
Ps. 59 of 56: 1, 3 en 4
Kids 6-8 komen terug en vertellen wat ze hebben gedaan
Afkondigingen kerkenraad
Voorbede, gemeentegebed begonnen met
GK 68:1 en geëindigd met GK 68:3
Collecte
GK 107:2 en 3
Zegen