1 Je richten op God.
Stel je voor: je zit aan tafel hebt flinke trek. Er staat een bord heerlijk eten voor je neus. Je wilt aanvallen. Maar je moeder zegt: wacht; éérst bidden! Ja, dat is waar ook. Eerst bidden. God danken en zijn zegen vragen.

In de tweede week van ons gemeenteproject Ga met God gaat het over het gebed. Zo belangrijk. Wij praten/denken misschien wel vaak over God (of over de kerk of wat dan ook maar). Maar hoe(veel) spreek je tot God?
Leer(t) jij/u het om te zeggen: éérst bidden?

We lazen Efeze 6 over de plek van het gebed in het leven van een christen. Paulus spreekt in vers 18 niet alleen over gebed maar ook over de manier waarop je bidt. Dan lopen we wel gelijk tegen wat dingen aan.

Wat bedoelt Paulus als hij zegt: laat je bij het bidden door de Geest leiden? Beter gezegd: bid in de Geest (NBG’51)! Weet jij het? Deze week hadden we het er op catechisatie over wat je eraan doet om God beter te leren kennen. Over Bijbellezen en gebed. Het is niet altijd even makkelijk om daar voor jezelf tijd/ruimte voor te maken. En dan zegt Paulus ook nog: als je bidt, doe dat dan in de Geest. Wordt het zo niet nog in ingewikkelder? Of juist niet?

Een ander punt. Iemand wordt ziek, ernstig ziek. Je bidt om genezing maar krijgt dat niet. Dan vraagt een andere christen aan je (dit voorbeeld is niet theoretisch): maar heb je wel in de Geest gebeden? Met andere woorden: bid je wel goed? En je aarzelt. Mis ik iets in mijn gebedsleven? Ontbreekt mij iets dat andere christenen wel hebben?

Vanmorgen gaat het in de preek over gebed. Over gebed als wapen in de geestelijke strijd en over de vraag wat bidden in de Geest is. Maar daarvoor eerst nog even iets anders.

Bidden is een onderwerp dat ieder mens aangaat. Of je nu gelovig bent of niet. Misschien zit je hier en ben je geen christen. Of je weet niet goed wie God is of bent het niet gewend om in de kerk te zijn. Maar bidden, God (willen) aanroepen: dat herkent ieder mens. Ik geef wat voorbeelden:

• Hoe vaak hoor je mensen niet zeggen, als kreet van ontzetting: ‘o, my God’. Die
uitroep is eigenlijk een soort stopwoord. Zeker niet gelijk een gebed. Toch
geeft het te denken. Als mensen echt onder indruk zijn of intens
(positief/negatief) worden geraakt, dan komt God er al heel snel bij kijken.
Dan zoek je ‘meer’ of ‘iets hogers’. Bijzonder.
• Ik sprak een keer een stel dat niets met God e/o geloof had. Zij hadden net een
kind gekregen. Ze zeiden op den duur: we zijn zo ontzettend dankbaar, blij en
diep verwonderd over dat nieuwe leven. Ze zeiden: hoe moeten we dat gevoel nou
kwijt? Tot wie/wat richten we onze dank en verwondering? Mooi hè, zoiets?
Mensen kennen God niet – en toch voel je als het ware de drang om je dank te
adresseren.
• Andersom is het ook zo. Soms kom je zo vast te zitten dat je, gelovig opgevoed
of niet, wilt bidden. Iemand bad eens: God – áls U bestaat – help mij dan. Wat
een gebed: je verwacht het van iemand van wie je niet eens zeker weet of Hij
bestaat! Zovelen weten ineens de Weg te vinden (nood leert bidden).

Kortom: iets zoeken dat jou, mens, te boven gaat en daarmee contact willen leggen dat zullen velen herkennen. God aanroepen, bidden, is niet typisch iets voor christenen. De Bijbel zegt dat God de mens heeft gemaakt om in relatie met Hem te leven. Om Hem te danken, te bidden, om hulp te vragen. Dat is het gebed. Misschien geloof je dat niet. Toch zijn er zat momenten waarop je daar iets van merkt. En God nodigt je uit: kom vrijmoedig naar Mij toe. Bid. Roep Mij aan.

Als je God niet kent, is gebed tot Hem een hele stap. Maar net zo goed is voor een gelovige niet vanzelfsprekend om te bidden. Je vergeet het bijvoorbeeld zomaar voordat je eet. Of je vult het gebed op je eigen manier in. Daarom luisteren we verder naar het evangelie dat ons oproept: bid in de Geest!

2 Geestelijke strijd.
Als we luisteren naar de aanwijzing over het gebed dan valt het op dat het over een gevecht en strijd gaat. Bijzonder. In ons land is het best populair om stiltemomenten te nemen voor jezelf, te mediteren. Als je daar een foto van ziet in een glossy dan zie je altijd van die mensen die super-relaxed zijn. ‘Even een momentje voor jezelf’, om ‘tot jezelf te komen’. Nou, prachtig natuurlijk. Maar Paulus schetst de omgekeerde situatie voor de bidder. Trek de wapenrusting van God aan (vers 11). En dan somt hij een arsenaal op: schild (geloof), helm (verlossing), zwaard (Gods woorden). Wij zouden zeggen: hier staat een soldaat van de elite-eenheid.

Hé. Zie je dat? Er gaat iets aan het gebed vooraf. Het is eerst nodig om te zien wat er om je heen gebeurt. Hoe de werkelijkheid eruit ziet. Dan kun je gaan bidden. Er is een strijd gaande. Je moet je wapenen tegen…. de duivel, hemelse vorsten, heersers en machthebbers (6:11 en 12). Daar heb je wapens bij nodig. Goddelijke wapens. En gebed in de Geest.

Voordat je bidt: kijk om je heen. Tja. Daar staat nogal wat, over die duivel enzo. Geloof jij dat? Dat de duivel bestaat? Dat er kwade machten zijn?
Als je goed om je heen kijkt, zie je dat onze tijd heel dubbel is op dit gebied. Aan de ene kant wordt er heel hard gelachen om het idee dat er machten of iets als de duivel zou kunnen bestaan. Dat wordt dan gezien als iets wat hoort bij de Middeleeuwen, voor de Verlichting. We geloven nu alleen wat we kunnen zien. De duivel hoort daar niet bij (net als de hemel, de hel en God zelf). Maar de andere kant is er ook. In veel computergames komen kwade machten en krachten voor. En in het weekend barst het van de horrorfilms op TV, vooral laat op de avond. Ook in films (‘gebaseerd op werkelijke verhalen’) zoals deliver us from evil gaat het over demonische bezetting – en dat er geestelijke kracht voor nodig is om die demonen uit te kunnen drijven; dat kan niet met ‘vlees en bloed’ (Efeze 6:12).

Heel dubbel dus onze tijd, als het gaat over kwade geesten, demonen en de duivel. De Bijbel zegt het onomwonden: er is kwaad, een grote tegenkracht. Een kracht die jij en ik (en wij samen) niet kunnen hanteren. De duivel wordt hier genoemd. Maar ook heersers en machthebbers van de duisternis. Dat wordt ons niet gezegd zodat je bang wordt voor de duivel of iets anders. En ook niet om daar een soort van poppetjes of eigen bedachte (angst)figuren van te maken. En al helemaal niet om daar veel aandacht aan te besteden. Welnee. Dat zijn ze allemaal niet waard. Respect, eer en alle aandacht komt alleen toe aan onze Heer en Redder Jezus die de duivel heeft verslagen op Golgota en hem op een dag definitief zal veroordelen (Openbaring 20).

Wat hier wel staat is dit: God is een plan aan het uitvoeren en dat plan realiseert zich niet vanzelf. God is in Jezus het gevecht aangegaan. En God wil dat je zijn zoon daarin volgt. Dat betekent strijd. En dat je in alles van je leven het verwacht van de kracht die hij je wil geven. In de gemeente. In je huwelijk of relatie. Op je werk. Als je op school bent. Als je een conflict hebt. Als je het goed hebt met elkaar. Steeds. In alle situaties. Zo neem je je plek in; meekijkend met God, ook met zijn plan met je leven. Je pakt aan wat God je geeft om dat goed te kunnen doen.

Dan moeten we nog een beetje specifieker kijken. Gebed wordt door christenen ook wel eens een wapen genoemd. Maar zo staat het er niet. Al die kracht (wapens) die je krijgt – en dán het gebed. Alsof er staat: gebruik die kracht terwijl je je ondertussen steeds op God richt (= gebed). De jongerenbijbel zegt iets heel moois over dit vers (op pg.281 onder thema): “de wapenrusting is pas af als je bij het hanteren van al deze stukken voortdurend bidt. Niet dat je daarmee de hele dag met gesloten ogen moet lopen, maar wel als een basishouding van je hart. Praten met en luisteren naar God (ik zou andersom zeggen) is onmisbaar in de strijd. Daardoor stel je je in verbinding met de geweldige kracht van God (Efeze 1:19/20).”

Dat is mooi gezegd. De wapenrusting niet af zonder gebed.

Een voorbeeld. Paulus noemt als helm de verlossing (vs.17). Ja; wie Jezus kent is een verlost mens. Maar als je je verlosser niet elke dag aanbidt, raak je Hem langzaam maar zeker kwijt (helm van je hoofd). En zul je niet zo snel bezig zijn met de vraag wat hij van je vraagt als je voor een lastige beslissing komt te staan. Door Christus elke keer weer te aanbidden, staat hij je voor ogen en blijft je verlossing dicht bij je leven. Zo maakt het gebed je verlossing compleet.

Nog een voorbeeld. Als zwaard krijg je Gods woorden (vers 17) zegt Paulus. Maar als je niet bidt om de leiding van de Geest bij het lezen en overdenken van Gods woorden, missen die kracht en uitwerking. Gods woorden gaan het ene oor in andere oor uit. Of je gebruikt Gods woorden voor je eigen doel of zekerheid, en niet om te ontdekken wat Gods wil is. Gebed is nodig om Gods woorden als zwaard te kunnen gebruiken. Een prachtig voorbeeld daarvan geeft Jezus zelf als hij door de duivel (!) wordt verzocht in de woestijn (Matteus 4). Op den duur komt de duivel zelfs met Gods woorden op de proppen: ‘joh, God heeft toch gezegd gooi jezelf van de hoogte want engelen zullen je dragen…’. Jezus wordt verzocht met Gods eigen woorden! Maar de Heer hanteert Gods woorden eindeloos beter. Op hemzelf lopen al Gods woorden uit. En daarom geeft Jezus de duivel ook een ander Godswoord terug en stuurt de hem uiteindelijk met een simpel woord de laan uit (Matteus 4:10).

Daarom is gebed nodig. Dat we Jezus volgen. Hem zien zoals hij is. Meekijken met zijn manier van omgaan met Gods woorden, met zijn manier van omgaan met zondaren en huichelaars, met gelovigen en twijfelaars, met volgelingen en tegenstanders. Zo komen we telkens meer onder de indruk van zijn kracht. En blijf je op koers in de weg die God je wijst.

3 in de Geest.
In dit laatste punt aandacht voor de vraag wat bidden in de Geest is. Wat betekent dat? Is dat een extraatje, iets bovenop het gewone gebed? Dat is het niet. Paulus noemt hier specifiek de persoon van de Geest en doet dat veel vaker in deze brief. Bijvoorbeeld:

• je bent gemerkt met het stempel van de Geest als voorschot op alles wat God ons
belooft (1:13 en 14);
• de Geest die je innerlijk versterkt en kracht geeft zodat Christus in je woont
(3:16 en 17);
• bedroef de Geest niet omdat hij het stempel is waarmee je gemerkt bent voor de
dag van de verlossing (4:30);
• Wordt vervuld van de Geest in plaats van jezelf vol te gieten met alcohol; de
Geest leert je te begrijpen wat Gods wil is (4:17) en zo geeft de Geest je ook
liederen in om Jezus te danken (4:19).
• Bidt in de Geest…(6:18).

Iedere keer als de Geest wordt genoemd gaat het concreet over Jezus en over Gods plan met je leven. De gedachte dat de Geest een extraatje erbij is, of dat een gebed dat niet verhoord is zoals jij het had bedacht niet ‘een gebed in de Geest is’, hoort niet thuis in het christelijk geloof. Aan de andere kant is het ook zo: het verlangen om telkens meer (proces) vol te worden met de Geest is essentieel in het leven van een christen. Bij bidden in de Geest hebben we in ieder geval aan drie dingen te denken:

I Vertrouwen.
Bidden in de Geest is bidden vol vertrouwen. De Geest leert je tegen de heilige, onzienlijke en almachtige God ‘Abba, Vader’ te zeggen (Romeinen 8:15 en 16, Efeze 2:18). Zo volgen we Jezus die ons leerde bidden: Onze Vader die in de hemelen zijt. Wíj kunnen soms klem komen te zitten en dingen zeggen als: ‘áls U bestaat, God, help dan!’ De Geest laat je niet alleen beseffen dát God bestaat maar dat Hij je alles geeft wat je nodig hebt. Dat Hij om je geeft.

II Jezus volgen (volhouden).
De tweede betekenis van bidden in de Geest is dat je blijft volhouden, Jezus voor ogen blijft houden. Het ‘Abba, Vader’ gebed bad Jezus toen hij doodsbang werd omdat Golgota zo dichtbij kwam (Matteus 26:36 vv). ‘Vader, neem de beker weg van Mij. Maar niet mijn wil maar uw wil geschiede’. En zo is Jezus het voor ons geworden. Door zich tot in de dood te geven. Paulus spreekt er op deze manier over als hij zegt dat geen lijden, pijn of verdriet ons kan scheiden van Christus (Romeinen 8). Hij zegt dan: de Geest bidt met onuitsprekelijke verzuchting voor ons (8:26). Wat mooi! Houd dat voor ogen als je vast zit, als je niet weet wat de weg is. Bidden in de Geest is: voordat jij nog maar een woord spreekt, is er al Iemand voor jou aan het bidden. Je leven te richten op Jezus. Gebed als Geestkracht om het vol te houden, past precies in de tekst waarin Paulus spreekt van de strijd (6:12). Houd vol. Train jezelf. Laat je trainen.

III Intensiteit.
De derde betekenis van bidden in de Geest betreft de intentie en intensiviteit van het gebed. Je kent ongetwijfeld de uitdrukking dat bidden niet hetzelfde is als het inleveren van een boodschappenlijstje. Nou: dat Paulus nou eigenlijk wel. Alleen staat op dat lijstje niet dingen van jou zelf. Op dat gebedslijstje staan:

• anderen (mensen). Bidt voor alle heiligen. Laten we dat deze week doen. bidden
voor elkaar. Bidden voor de nood van onze broers en zussen die vervolgd worden.
Als de Geest ons immers ‘Vader’ leert bidden, betekent dat Hij om ons heen
leert kijken; verloste mensen.
• Houding. Bid voortdurend. Bedoelt Paulus: altijd? Natuurlijk niet. Maar zeg
eens eerlijk: hoe snel geef je het gebed op, als je niet krijgt wat je vroeg.
Blijf God aan z’n jas trekken. En wees trouw in je gebed.

Zo laten we ons in ons gebed leiden door de Geest. We beseffen onder een geopende hemel te leven.

—

PS: in Efeze 6 gaat het over de duivel. In de nieuwste Nederlandse Dogmatiek, de Christelijke dogmatiek (2012) van Van den Brink en van der Kooi, gaat een hoofdstuk over zonde en kwaad. Daarin gaat het ook over de duivel. Ik besprak dat hoofdstuk; je vindt dat hier.

Voorbeeldliturgie

Welkom
Votum
Groet
Psalm 65: 1 en 3

10 woorden
Zingen ‘Wees stil voor het aangezicht’: alle verzen (GKB 171/Opwekking 464)
Gebed

Kinderen groep 0 t/m 5 (bijtanken)
Zingen: ‘Als je bidt zal Hij je geven’
(kinderen 0 t/m 2 gaan daarna naar kinderclub, andere kinderen terug naar eigen plek)

Lezen: Efeziërs 6: 10 – 24
Zingen Psalm 143 (beurtzang): 1a, 2v, 6m, 8v, 9m en 10a
Verkondiging naar aanleiding van Efeziërs 6:18
Thema: Bidden in de Geest.
1. Je richten op God.
2. Geestelijke strijd.
3. In de Geest.
LB 96 beurtzang: 1a, 2v, 3m, 4v, 5m en 6a

Dankgebed en voorbede, ……vertelt over de groeigroep
Afgesloten door Lied 416 (Ga met God en Hij zal met je zijn)
Collecte
LB 21: 1 en 7
Zegen
Gezongen amen
Verdere ontmoeting