Burgemeester Aboutaleb blijft staan voor zijn openheid over religie en politiek (NRC, 12 januari). Dat is zijn verdedigbaar recht. In de ophef over zijn woordgebruik van salafist en jihad is er logischerwijs veel aandacht voor de politieke kant van de zaak. Ondertussen scharen heel wat moskeeën zich achter burgemeester Aboutaleb terwijl anderen, zoals Zeegers, erop wijzen dat alle moslims hierin ten onrechte over een kam worden geschoren (NRC, 29 december). De kwestie lijkt daarmee een onvervalst islamdebat. Maar laat dit debat ook niet iets anders zien; dat we in Nederland moeite hebben om om te gaan met de rol van religie in het publieke debat? Het valt in ieder geval op dat, behalve vanuit islamitisch perspectief, religieuze reactie uitblijft.

Als gelovig christen zou ik juist op de religieuze kant van deze zaak willen ingaan. Ik heb begrepen dat burgemeester Aboutaleb in het raadsdebat zei dat een salafist in iedere religie voorkomt. Het zou volgens de burgemeester gaan om iemand die op zijn voorganger (salaf), Mohammed of Christus, wil lijken. Nu kent de Bijbel inderdaad de opdracht dat christenen in Christus’ voetstappen dienen te treden. Daar komt nog iets bij wat in dit verband interessant is. Het woord jihad komt in het Nieuwe Testament van de Arabische Bijbel voor. In het het Midden-Oosten staat de geboortewieg van het christendom en in de afgelopen jaren is de Arabische Bijbel veel gelezen in Nederland door uit het Midden-Oosten afkomstige vluchtelingen. Al deze dingen betekenen volgens mij dat een christen er niet echt van hoeft op te kijken wanneer het woord jihad of salafist valt. Ik zie dan ook een verband tussen ontkerkelijking in ons land en het feit dat een dergelijk debat hier weinig religieus-inhoudelijk gevoerd wordt en snel oververhit raakt.

Vervolgens komt het wel aan op de betekenis. Juist vanuit de context van de christelijk – islamitische dialoog heb ik geleerd niet te snel isgelijktekens te zetten. De Bijbelse jihad is de strijd om te geloven of te vertrouwen. Het richtpunt van dat geloof is God zelf; dat Hij zichzelf gaf in Jezus Christus, tot aan de smadelijke dood aan het kruishout. Zo heeft God de strijd beslist en geeft Hij vrede. Vertaald naar het huidige debat zeg ik het dan zo: de Bijbel spoort aan (jihad) te geloven in de goddelijke identiteit van voorganger (salaf) Jezus Christus, die vrede geeft. (Inter)religieuze dialoog over salafisme en jihad is daarom interessant. Ik denk namelijk dat het er, ook politiek-maatschappelijk gezien, toe doet wie je voorganger (salaf) is. Want neem nu de ongewenste en zelfs onwettige vormen van de jihad of het salafisme. Bijbels gezien is onvrede of zelfs terreur willen veroorzaken goedbeschouwd een belediging van God zelf; de goddelijke voorganger (salaf) heeft immers zelf de strijd al beslist. Voldoende religieuze gespreksstof met het oog op het publieke debat zou ik zeggen.

15 januari (toegestuurd aan NRC, niet geplaatst).

PS Dit gesprek roept veel op. Denk o.a. aan de opstelling van het ‘christelijke’ Westen. Zie Laat het oordeel aan God (het interreligieuze gesprek over geweld in de geloofsbronnen, na de aanslagen in Parijs in 2015). Zie ook de preek Achter Jezus aan. Wees een christen-Jihadist