Vandaag vieren we – eindelijk weer – het heilig avondmaal (in de kerkzaal of thuis). Dank de Heer. Hieronder een korte overdenking over de spelregels die God ons geeft. De Schriftlezing is een vervolg op die van vorige week. Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst.
Gemeente van de Heer
Spelregels
Heb je deze week de Tour de France gezien; de spannende sprint in Poitiers? Wout van Aert (Jumbo-Visma) spurtte op de finish af. Totdat Peter Sagan hem een kopstoot gaf en hem zo van zijn lijn wegduwde. Sagan kwam eerder bij de finish aan dan Van Aert. Maar de jury zette Sagan terug in de uitslag. Want hij had zich niet aan de regels gehouden. En Van Aert kreeg een boete omdat hij vervolgens te heftig op Sagan reageerde.
Paulus zegt in zijn (tweede) brief aan Timoteüs dat geloof in God te vergelijken is met een wedstrijd (2 Timoteüs 2:5). Het gaat erom dat je de finish haalt. De finish is dat je voor God komt te staan. Dan krijg je de prijs; eeuwig geluk, volmaakt leven (2 Timoteüs 1:10). Maar dan moet je je tijdens de wedstrijd wel aan de spelregels houden. Anders kom je bij de finish en word je gediskwalificeerd of krijg je een boete.
Evangelie
Vandaag vieren we avondmaal. Daarin leren we wat Gods spelregels zijn. Waar het in God koninkrijk om gaat. Gelukkig kunnen we dit feest eindelijk weer met elkaar vieren. Hier in de kerk of thuis misschien, in kleine kring. Jezus geeft zich aan ons. In hem horen we bij elkaar.
Wat zijn Gods (spel)regels? Misschien denk je aan de tien geboden (Exodus 20). Dat kan. Als je maar niet vergeet dat God bij die geboden als eerste zegt dat Hij de God is die jou in Jezus bevrijdt. Gods geboden zijn regels voor bevrijde mensen, bedoeld om bij Gods vrijheid te blijven (cf. Galaten 5:1).
Wat bedoelt Paulus met Gods spelregels? Om dat te zien, gaan we even terug naar de belijdenisdienst van vorige week.[i] Toen lazen we uit 2 Timoteüs 1. God heeft in Jezus onvergankelijk leven aan het licht gebracht (2 Timoteüs 1:10). Gelovigen hebben zo’n s/Spirit gekregen dat ze niet bang zijn maar krachtig, liefdevol en geduldig (2 Timoteüs 1:7).[ii]
Volhouden en doorgeven
Gods regels zijn geen andere dingen dat dit evangelie van Jezus, het leven daaruit en daarmee. Dat je daarop focust. Dat je je daardoor laat vormen. Dat je je niet teveel laat afleiden door andere dingen (2 Timoteüs 2:4). Bij twee opvallende aspecten van die spelregels wil ik kort stilstaan:
- Het gaat in de brief vaak over volhouden bij/in lijden, beproeving en moeite (2 Timoteüs 1:12, 15, 2:3 en 6). Denk aan Paulus zelf die vanwege het evangelie in de gevangenis zit. Vandaar ook de beeldspraak van de sporter; zet door, hou vol. Dit gaat over de realiteit. Houd de realiteit in de gaten. Het evangelie is het beste verhaal ooit. Tegelijk is de route van het evangelie: de gekruisigde Jezus volgen. Er is geen andere weg.
- Paulus noemt vaak: doorgeven, traditie en (doorgeven van) betrouwbaar, meer dan eeuwenoud nieuws (2 Timoteüs 1:5, 9, 12, 14, 2:2, 2:8). Dit is blijkbaar belangrijk. Iemand vergeleek de kerk eens met een karavaan die door de woestijn trekt. Alles komt onder het zand. Iedereen wordt stoffig en vies. En je reist maar door. Ergens in de karavaan bevindt zich een schat. Die schat is het evangelie van Jezus. Die schat maakt het de moeite waard. Die moet de wereld door. De geschiedenis door. Naar de volgende generatie. Weer een groep die belijdenis doet. Een gemeente die avondmaal viert. Een kring die samenkomt. De Bijbel die op catechisatie open gaat. Een bonte stoet op weg naar de grote morgen. De nieuwe dag. Als de kerk vandaag – in Nederland dan – kleiner wordt; laten we dan vooral op die schat blijven letten, gemeente. Het is en blijft die schat van het evangelie die het de moeite waard maakt. Niks en niemand anders. Op de begrafenis van … zongen we de afgelopen week Psalm 105:5. Vanouds een dooplied: God zal eeuwig zijn verbond gedenken. Zo is het.
Deze twee bovenstaande dingen horen bij elkaar. Dit zijn de spelregels: er is een schat; Jezus – het heilig evangelie van zijn sterven en opstanding. Die schat is ons toevertrouwd. Leef daarmee en je loopt op de weg van de Heer zelf.
Kern
Voor het gemak vat Paulus het voor je samen. Dat doet Paulus wel vaker. Mogelijk maakt Paulus daarbij gebruik van een (bestaand) kort lied of samenvatting van het geloof (cf. 1 Timoteüs 3:16, Kolossenzen 1:15-20, Filippenzen 2:6-11). Handig, zo’n samenvatting. Zeker voor toen, als men niet kon schrijven en lezen. Maar net zo goed voor vandaag. Deze samenvattingen passen soms in een tweet. Je kunt ze je makkelijk eigen maken. Ze helpen je om te blijven zien waar het in essentie op neerkomt. Dit is de samenvatting:
Als wij met hem (Jezus) gestorven zijn
zullen we ook met hem leven.
Als wij volharden,
zullen we ook met hem heersen.
Als wij hem verloochenen.
zal hij ons ook verloochenen.
Als wij hem ontrouw zijn,
blijft hij ons trouw[iii]
want zichzelf verloochenen kan hij niet.
(2 Timoteüs 2:11-13)
De regel is dat je gestorven bent met Christus om met/voor hem te leven. Dat is avondmaal vieren. Houd je aan die regel. Ook in de omgang met elkaar.
De regel is dat je niet opgeeft maar gaat voor het evangelie. Dan ben je op een dag koningin/koning met Jezus. Begin zo te leven. Word geen slaaf van bepaalde zonde, twijfel of onverschilligheid.
De regel is dat je je niet schaamt voor het evangelie. Wat hebben we veel kansen om dat evangelie te leven en uit te delen.
Ontvang deze dag, deze erediensten en het avondmaal als bemoediging op de weg naar Jezus’ dag.
[i] Zie Preek bij belijdenisdienst over 2 Timoteüs 1:1-10.
[ii] Gaat het om Geest of geest? Zie voetnoot i van de preek over 2 Timoteüs 1:1-10.
[iii] Soms zeggen gelovigen dat hier staat dat God altijd van je blijft houden o.i.d. Dan zou het hier om een soort polis gaan (‘wat er ook gebeurt, wat ik ook doe; God houdt altijd van me’). Zo werkt het niet. Bijbels gezien gaat het hier om iets anders. God is en blijft allereerst zichzelf. Dat houdt evengoed is dat je het zult merken als je je van God afkeert of anderszins zondigt. God is trouw in vloek en zegen. Dat is anders, veel grootser. Zie een preek over dit thema: Hoe God trouw is in vloek en zegen. Preek Ezechiël 20:25 en 26.
Liturgie
Welkom
Votum samen hardop uitspreken
Onze hulp is in de naam van de HEER
die de hemel en de aarde heeft gemaakt –
Hij laat het werk van zijn handen niet los
maar is daar trouw aan tot in eeuwigheid
Amen
Zegen
Psalm 67 1 en 2 DNP https://www.denieuwepsalmberijming.nl/berijmingen/psalm-67
Gods verbondswoorden
GK 157 alle verzen. Vader vol van vrees en schaamte (schuldbelijdenis en genadeverkondiging)
Gebed
Kindermoment
Kinderlied k stel mijn vertrouwen. Opw. 42
Lezing 2 Timoteüs 2:1-13
verkondiging
GK 160 Groot is uw trouw o Heer
Viering heilig avondmaal (formulier 3)
Tijdens de viering zingen
LB 381: 1, 4 en 6
Dankgebed en voorbede afgesloten met
Onze Vader (hardop samen uitspreken)
Collecte
GK 147: 1 en 3 Maak muziek voor God de Vader
zegen