Gemeente van de tot op het kruis verhoogde Jezus van Nazaret

1 Parels vanaf het kruis.
Afgelopen week hebben ’s avonds stilgestaan bij de kruiswoorden van Jezus. Als iemand van wie je houdt sterft dan denk je vaak terug aan laatste woorden of laatste dingen die gebeurd zijn. Dat is intens. De wereld lijkt stil te staan.

Zo beleven we de woorden van Jezus ook. De Heer heeft veel verteld; schitterende gelijkenissen. Bergrede. Lange dialogen (Johannes). Maar nu, aan het kruis worden het elke keer korte woorden. Een aanwijzing. Een kreet. En dan de dood.

Ik weet niet of je gisteren naar The Passion keek. Daar werd nog maar weer eens verteld hoe luguber kruisigen is. Je hangt daar niet alleen tussen God en mensen in. Deze pijnlijke marteldood zorgt ervoor dat je langzaam geen adem meer krijgt. Je verstikt jezelf en sterft.

Spreken vanaf een kruis is niet te doen. Niet alleen omdat lijden je al op jezelf terugwerpt (waarom zou je je op anderen richten?). Het kruis maakt het ondoenlijk. Juist dan valt het op hoevéél Jezus gezegd heeft. Alsof zijn leven op dat moment geïntensiveerd wordt. Ieder woord vangen we daarom op als een parel. Juist nu Jezus niet is om aan te zien (vandaag wij maken op de meest onmogelijke momenten selfies; als je stemt, als je vrijt, als je aan sporten bent – noem maar op; maar van dát moment wil niemand een selfie maken) komt het horen voorop. Een woord van hart tot hart.

Gemeente, gasten: laat daarom jezelf los, open je hart en aanhoor de woorden van de lijdende, gekruisigde Jezus.

2. Liefde op eenzame hoogte.
Het verbaast niet dat Johannes ons dit laatste woord van Jezus doorgeeft; het is volbracht. De buit is binnen. Deze afgeranselde loser spreekt winnaarstaal.

Die woorden brengen ons ahw terug; maken dat je een stap achteruit doet. Het is een onmogelijke combinatie: ergerlijk lijden én overwinning. Hoezo?

We hebben het de afgelopen weken steeds gezien. Deze vernederende dood, deze afgang heeft Johannes misschien wel het diepst beschreven. Jezus heeft zelf gezegd – in een gesprek met iemand die wij vandaag scepticus zouden noemen: zoals Mozes in de woestijn de slang omhooggeheven heeft, zó moet de mensenzoon hoog verheven worden (Joh.3:14). Johannes tekent heel het leven en vooral de lijdensweg van Jezus; de alleenlating door zijn vrienden, de gang naar de romeinse rechter in dat perspectief. Jezus gebruikt de macht van de Romeinen om op het kruis verhoogd te worden (18:32).

Nee; het christelijk geloof is geen masochistische voorstelling, kwellende liefdesgeschiedenis. God zoekt mensen. De liefde van God voor een verknipte wereld moet omhooggeheven worden zodat die zichtbaar wordt voor ieder.

In alle talen van toen boven het kruis: Jezus van Nazaret, koning van de Joden.
Alle gewonde mensen moeten weten: God geneest in Jezus.
Alle zondaars moeten kunnen zien: daar werd God in Jezus de smerigste zondaar ooit (2 Kor.5:21).
Alle twijfelaars worden aangeraakt: God zelf heeft in zijn zoon de weg tot het einde afgelopen.
Alle religieuzen voelen op die dag dat het niet hun rechten/plichten zijn maar de liefde van God die de wereld omarmt en beter maakt.

De liefde op eenzame hoogte brengt ons terug naar de vraag wie Jezus is. Hij belichaamt Gods liefde en recht.

 3. Het is volbracht.
Johannes geeft ‘het is volbracht’ als laatste woord van Jezus aan ons mee.

Een bekend woord. Pategtreden. Veelbesproken, recent nog rondom de dood  van mevrouw Borst die dit woord eens op Goede Vrijdag aanhaalde toen een omstreden wet eindelijk rond was.

Het is zo bekend en zoveel over te doen: kunnen wij het nog ‘normaal’ aanhoren? Wat hebben Maria, Johannes en al de anderen die erbij stonden gehoord toen ze dit meemaakten? En jij? Wat hoor jij?

Gemeente, gasten: ik denk dat vooral dit woord van Jezus ons ervoor zet. Want, als je christelijk bent opgevoed dan weet je: dit is een letterlijke aanhaling uit het OT (Psalm 22). Zo maakt Jezus al Gods spreken compleet. En wie de evangeliën kent, vooral dat van Johannes, weet: dit past helemaal bij Jezus. Ik ben gekomen om mijn leven te geven als een losprijs (Mrc.10:45); een goede herder geeft zijn leven voor de schapen (Joh.10:15).

Ja. Zo is het. En, tegelijk…. Kijk eens naar je leven: ís het volbracht? Is jouw (levens)wond genezen? Is je twijfel voorbij? Zeg je met Paulus: ik leef niet meer; Chrístus in mij (Gal.2:20)?! Is je huwelijk gered? Is de kring rondom Jezus, de kerk, een geweldige plaats om te zijn? Is de wereld sinds die dag ook maar een spat veranderd? Stap jij straks als een nieuw mens de kerk uit?

De evangelist Matteüs die op Goede Vrijdag optekent dat Jezus zegt ‘mijn God, mijn God: waarom hebt U mij verlaten’ is waarschijnlijk, wat dit betreft, een stuk populairder. Dát volgen we. Dát herkennen we. Maar triomf? Overwinning? ‘Het is volbracht’? Waar dan? Hoe dan?

Gemeente: dit woord zet ons ervoor. Voor Jezus.

Beíde (verlaten en volbracht) woorden komen ons uit zijn mond, vanaf het kruis tegemoet.
Beíde woorden komen uit een en hetzelfde lied (Psalm 22). Het lied dat ook spreekt van nieuw en eeuwig leven.
Beíde woorden uit een mond. Van een Heer.

Het is volbracht zet ons ervoor. Voor Jezus.
Jezus vraagt ons niet te kiezen voor een van beide uitspraken, maar voor hem.

Straks, aan het einde van de dienst willen we dit ook vormgeven. Elke avond is een van de kaarsen gedoofd. Vandaag de laatste. Het licht gaat uit. Weet en voel je gevonden in heel je leven. Belijd je verkeerde dingen aan hem die ze aan het licht bracht en ze tot aan zijn lichaam en ziel heeft ervaren. De boel is echt grondig verpest en kapot. Hij die heeft gezegd het licht van de wereld te zijn ging kopje onder in onze duisternis. Zo is het ook echt. Jezus is echt. Tot in de dood en de hel is en blijft hij zichzelf.

Tegelijk is het doven van het licht niet het einde van de dienst. Als gezegende mensen verlaten we dit gebouw. Het is in orde. Wie je maar bent. Hoe je er voorstaat. Wat je er wel en misschien vooral niet van bakte. De wereld is gered. Dat is het woord van die ene, diezelfde Jezus aan het kruis. Relax. Het is o.k. Volbracht. Ik ben het.

Tot op het diepst vernederd. Tot op het kruis verhoogd. Het past niet. ook niet in deze wereld. In ons leven. Het kan alleen in hem.

Zo eren, dank en prijzen wij vandaag onze tot op het kruis verhoogde Heer.

Zie ook Jezus gekruisigd. Waarom spreken we over Goede Vrijdag? (2018), Volk om een vreemd verhaal (2015).

Welkom, ovd
Via Dolorosa (luisterlied)
Votum
Groet
GK 155 God enkel licht: 1a, 2v, 3m 4en5a
Gebed
Lezing: Johannes 19:6b (‘zij voerden Jezus’) – 19:37
Gebed om vergeving (luisterlied)
Verkondiging    Jezus: verhoogd tot op het kruis

1. Parels vanaf het kruis.
2. Liefde op eenzame hoogte.
3. Het is volbracht.

Create in me a clean heart (E&R II, 250)
Geloofsbelijdenis: artikel 21 Nederlandse Geloofsbelijdenis
Nieuw Liedboek lied nummer 560: Hij ging de weg zo eenzaam: 1e couplet voorzingen, couplet 2 en 3 meezingen
Dankgebed en voorbede
Collecte
Hij kwam bij ons heel gewoon (Opw. 268)
Laatste kaars wordt gedoofd
Zegen