In de discussie over het in Den Haag geboden kerkasiel is sprake van blikversmalling. Het gaat, uiteraard, over diverse rechten en plichten van zowel de kerk als de overheid. De kerk beroept zich op haar – door schade en schande geleerde – geloof dat zij alleen de Heer dient. Tegelijk wordt het aangeleerde geloof altijd toegepast in een concrete context. De vraag is waarom dat vandaag niet gebeurt en wat dat betekent.

Moskee
Laten we, bij wijze van een gedachte-experiment, de situatie eens veranderen. Stel dat er een islamitisch gezin is dat zich in eenzelfde uitzichtloze situatie bevindt als het gezin dat nu in Den Haag kerkasiel krijgt. Een moskee hoort van dat gezin en besluit om het gezin asiel te verlenen. Vele imams en andere islamitische geestelijken worden opgetrommeld om voor te gaan in een estafettedienst zodat het gezin niet uitgezet kan worden. Allah moet immers meer gehoorzaamd worden dan mensen en/of de overheid. Buiten- en binnenlandse media berichten over het moskeeasiel. Hulpgeld wordt toegestuurd. Binnen- en buitenlandse islamitische organisaties laten zich niet onbetuigd. Hoe zouden de reacties in Nederland dan zijn? De vraag stellen is hem beantwoorden.

Relevantieverlies
Nee; dit is geen anti-islam betoog. Wat ik wil zeggen is dit: we leven in een post-christelijke en multireligieuze samenleving. Soms lijkt het erop dat dat nog niet echt doordringt tot de kerk. Ze doet alsof de context is zoals die vroeger was; een context waarin de kerk de grote speler was waarmee men rekening moest houden. Zeker als het gaat om barmhartigheid en recht. De (kerk)geschiedenis kent vele voorbeelden waarin de kerk in de relatie tot de overheid haar betekenis laat zien door het uitoefenen van macht. Tijdelijk kan dat succes opleveren. Zo hoor je nu via de sociale media dat het kerkasiel het toonbeeld van humaniteit is. De vraag is welk effect dit handelen op de lange termijn sorteert. De valkuil om juist vandaag betekenisvol te zijn is groot. Onderzoeken tonen immers aan dat allerlei religieus leven floreert terwijl de kerk blijvend relevantieverlies kent.

Armpje drukken
Alleen de sterkste en aantrekkelijkste overleeft vandaag op de stampvolle religieuze markt. In dit verband is de recente, publieke botsing tussen kardinaal Eijk en VVD-fractievoorzitter Dijkhoff veelzeggend. Eijk kleineerde Dijkhoff tijdens een interview. Dijkhoff reageerde daarop door zijn afscheidsbrief van de kerk op zijn eigen politieke site te plaatsen. Het lijkt wel een partij armpje drukken. Laat de kerk niet de suggestie wekken aan dit soort wedstrijden mee te willen doen. Daarvoor is nodig dat zij verwoordt hoe zij haar geloofspapieren uitlegt met het oog op de huidige context.

Eigeland
De realiteit gaat verder. Het kerkasiel blijkt voor het gezin weinig op te lossen. Een normaal leven heeft het helaas niet. Wetenschappers wijzen erop hoe schadelijk het is om hier gewortelde kinderen uit te zetten. Lokale VVD-ers blijken zich weinig aan te trekken van de eigen landelijke partijlijn. De kerk, zoals die in Katwijk, zet haar deuren open als er iemand aanklopt. Niet religieus gemotiveerde Nederlanders zetten zich samen met gelovigen van allerlei snit in voor een beter Nederland. Tim Hofmans petitie Eigeland raakt meer dan een snaar. Wat een krachtig en divers maatschappelijk geluid. Wil politiek Den Haag dat negeren? Ik hoop dat alle hier gewortelde kinderen mogen blijven.

Dordrecht 11 December 2018

Zie Kerkasiel in moskee (Nederlands Dagblad) en Kerkasiel en estafettedienst.
Zie Zet Jezus niet in voor cultureel-maatschappelijke doeleinden (Nederlands Dagblad, 2017). Een reactie op het manifest Lang leve onze christelijke cultuur. Over kerk en macht: zie Tussen kerk en kitch; over een schilderij, een zogenaamde Mantelmadonna.