Wat te doen met IS-strijders als het kalifaat niet meer bestaat? Dit is een spannende en complexe vraag. Premier Rutte zou willen dat deze jihadisten überhaupt niet meer in leven waren. Contraterrorisme-deskundigen wijzen erop dat het terughalen, berechten en actief volgen van jihadstrijders de beste weg is (NRC Handelsblad, 23 en 24 februari). Om tot een afgewogen besluit te komen, zullen ook andere factoren meegewogen moeten worden. Het Westen blijft helaas niet buiten beeld als het om gruwelmonster IS gaat. Er is bijvoorbeeld op gewezen dat IS de door het Westen getrokken grenzen in het Midden-Oosten wilde veranderen. Voor wat betreft de ontstaansgeschiedenis van IS denk ik aan een bijdrage van Bernard Haykel, hoogleraar Midden-Oosten studies aan Princeton University. Haykel vond het te makkelijk om IS zonder meer af te schilderen als dé duivels van deze tijd omdat er ook zoiets is als een historische context waarbinnen bewegingen ontstaan (NRC Handelsblad, 11 en 12 april 2015).[i] Haykel noemde tal van cultureel-maatschappelijke en geopolitieke factoren. Daarbij gaat het Westen niet vrijuit. Haykel zei: ‘dat IS kon opkomen hangt overduidelijk samen met de chaos in Irak, met de uitsluiting van Iraakse sunnieten, die weer het resultaat was van de Amerikaanse invasie en bezetting’. Hier komt Nederland in beeld. We maakten immers deel uit van de Coalition of the Willing (2003). Deze aspecten onderstrepen dat de overheid niet kan wegkijken van haar verantwoordelijkheid om Nederlandse jihadstrijders te berechten.

Toegestuurd aan Handelsblad (niet geplaatst)

Zie ISIS en de jihad tegen het kwaad (Nederlands Dagblad, juni 2015) en Laat het oordeel aan God. Een bijdrage in de religieuze dialoog over geweld en de Bijbel (april 2015. Zie bij noot xix en xx van die bijdrage).

[i] Theologisch speelt hier de vraag naar het kwaad en het ontstaan daarvan. Is kwaad zoiets als de afwezigheid van het goede? Zie mijn artikel Geschonden bestaan. Over zonde, kwaad en de duivel (De Reformatie, 2014). Voor zover het om westerse jihadisten gaat, is ook te denken aan het Godsbeeld dat ze hier hebben meegekregen. Wat stralen kerken uit als het gaat om Gods recht? Zie mijn artikel over de hel dat eindigt met de in het Westen opgegroeide ‘Jihadi-John’ (OnderWeg maar 2015).