We sluiten ons jaarthema “Eenheid en diversiteit” af door te luisteren naar Paulus’ advies aan de gemeente van Rome. Wat levert ons dat op? Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst.

1         Een eeuwenoud en actueel advies voor Jezus’ kerk.
Laten we streven naar wat de vrede bevordert en naar wat opbouwend is voor elkaar  (Romeinen 14:19).

Met deze eeuwenoude en altijd actueel blijvende oproep sluiten we ons jaarthema ‘Eenheid en diversiteit’ af. Zojuist hebben … teruggeblikt op het afgelopen seizoen en hebben … verteld van hun ervaring van het geloofsgesprek. Dank de Heer voor alles wat we gekregen hebben. De Heer is het die alles gemaakt heeft, de Heer is het die voor zich een gemeente heeft uitgekozen en haar geeft wat ze nodig heeft; de naam van de Heer zij geprezen (cf. Romeinen 11:36).

We sluiten af met Romeinen 14. Dat hoofdstuk is leerzaam. Het laat zien dat omgaan met verschillen niet iets is van 2023 of van Gereformeerde Kerken. In Jezus’ kerk is het daar van meet af aan over gegaan. Denk aan de Galatenbrief waar we recent naar hebben geluisterd.[i] Wat een spanning in die piepjonge kerken. Welke plek heeft de wet, kun je aan dezelfde (avondmaals)tafel met ‘heidenen’ zitten, moet je je houden aan speciale voorschriften of heilige dagen? Zelfs de apostelen onderling botsten daarover (Galaten 2).

Nieuwe Heer.
In Romeinen 14 kaart Paulus ook bepaalde kwesties aan. Wat mag je wel en niet eten en wat is het belang van feestdagen? Hoe ga je om met je eigen overtuiging en die van een ander? (Het kan zo zijn dat deze zaken speelden in de gemeente van Rome of dat het hier gaat om kwesties in het algemeen die in de kerken van toen speelden) De voorbeelden die Paulus noemt komen op ons in eerste instantie vreemd over. De kwesties hebben te maken met de setting van toen. Stel je voor: een nieuw geloof, te midden van allerlei dominante en respectabele religieuze en maatschappelijke gewoonten of verplichtingen. Vind je weg dan maar eens. Wat wil de ‘nieuwe’ Heer; Jezus – en hoe verhoudt zich dat tot wat je altijd gewend was als je God niet kende of als je groot was gebracht met bepaalde religieuze tradities?

Maar houd Romeinen 14 vooral niet op afstand van jezelf. Jezus’ kerk heeft altijd ‘hot items’. Onderwerpen waarover discussie is. We hebben in de afgelopen jaren verschillende van dat soort onderwerpen bij de kop gehad. Mooi. Belangrijk. Maar niet altijd makkelijk. Wat staat dan voorop? Paulus’ advies: streef naar wat de vrede bevordert en wat opbouwend is.

2         Verder kijken: wat dient de vrede en de opbouw?
Het interessante van Romeinen 14 is dat Paulus zijn eigen positie/overtuiging niet onder stoelen of banken steekt. Paulus heeft het over zwakke gelovigen in Romeinen 14. Dat zijn gelovigen die zich moeilijk kunnen voorstellen dat het niet afhangt van bepaalde religieuze rites of voorschriften (voedsel, bijzondere dagen). Paulus herkent zich niet in dit geloof. Als het gaat om de vraag of je bepaald voedsel wel of niet mag eten – een van de kwesties – getuigt Paulus van zijn vaste overtuiging dat niets op zichzelf onrein is (Romeinen 14:14). Bijzonder want farizeeër Saulus had dat nooit gezegd. Hij kende Gods voedselwetten en leefde die strikt na (Galaten 1:14). Maar Saulus heeft Jezus leren kennen. Paulus heeft ontdekt dat Jezus de zonde en de vloek heeft weggenomen (Galaten 3:13 en 22). Er is geen onderscheid tussen mensen of bevolkingsgroepen (Galaten 3:28). Dan is er ook geen onderscheid als het gaat om het goede dat God geschapen heeft; voedsel (cf. 1 Timoteüs 4:3 en Handelingen 10). Wie in Jezus gelooft is vrij (Galaten). Helemaal vrij. En daarvan getuigt Paulus ook als hij zegt dat geen enkel voedsel op zichzelf onrein is.

EEN oordeelt.
Nog interessanter, gemeente, is dat Paulus daar vervolgens geen punt zet. Het punt van vrijheid dat Paulus aankaart zal ons vast aanspreken. Dat past bij onze westerse cultuur. En zo kun je ook in de kerk zitten. Ik vind dit. Ik vind dat. Ik ben toch vrij om dat te vinden en zo te doen? Wat is hij bekrompen. Wat is zij hopeloos ouderwets. Hij is veel te modern. Zij denkt er veel te makkelijk over. Hij moet nog heel wat leren. Zij is zo oerconservatief. En ga maar door. Je glimlacht vriendelijk tegen elkaar. Maar liever laat je die ander links liggen. Beter ga je met gelijkgestemden om. Met mensen die zijn… zoals jij. Herkenbaar?

Romeinen 14 is van een heel andere orde. Ja – de vrijheid van het geloof blinkt. Maar het hoofdstuk opent met de opdracht dat je elkaar aanvaardt, ook de zwakke in het geloof (vers 1). Dat je elkaar helemaal aanvaardt; zonder de overweging of het geweten van de ander te bestrijden. Direct daarna volgt de opdracht om niet op een ander neer te zien (vers 3). Vervolgens – alsof het nog niet duidelijk genoeg is – dat je geen oordeel over een ander velt (vers 3).

En dan gaat het niet over bijzaken. Paulus gaat naar de kern van het geloof. Namelijk dat God die ander heeft aanvaard (Romeinen 14:3). Dat God het is die ieder mens zal oordelen (vers 10). Dat Jezus is gestorven en opgestaan en Heer is van doden en levenden (vers 9). Jij bent van hem. Die ander is van hem. De geoefende kerkganger herkent in deze verzen Zondag 1 van de Catechismus. In leven en sterven het eigendom van je trouwe heiland Jezus Christus. Dat is niet alleen een troost. Dat evangelie is evengoed de basis voor een goede, christelijke omgang met elkaar:

Laten we elkaar daarom niet langer veroordelen. In plaats daarvan moet u zich voornemen uw broeder of zuster niet te laten struikelen of ten val te brengen
(Romeinen 14:13).

Zie je? Het gaat om het grotere geheel. Kijk verder dan jouw neus lang is. Je bent aan elkaar gegeven om elkaar te helpen. Naar de finish te brengen, de troon van de Majesteit (Romeinen 14:10) – waar God over alles en allen een rechtvaardig oordeel zal spreken.

Opbouw.
Zie je hoe mooi en compleet dit is? Deze volstrekt vrije Paulus gebruikt die vrijheid niet voor zichzelf maar om de ander te dienen (Galaten 5:13). Hij laat mensen een toontje lager zingen van zichzelf en drie toontjes hoger van hun Heer. Zo blijft Jezus’ kerk gezond.

Daarom ook de opdracht om te bedenken wat de vrede en de opbouw dient. Dat is niet hetzelfde als bepaalde dingen doen of laten zodat er geen gemopper in de kerk ontstaat – om de ‘zwakken’ maar niet voor het hoofd te stoten. Zo wordt het in de kerk wel eens toegepast. Maar dat is het niet. Want dan heerst het gemopper of de angst voor gedoe en ben je steeds op elkaar aan het letten en aan het reageren. Maar Gods koninkrijk is anders:

Het koninkrijk van God is geen zaak van eten en drinken – het gaat niet om onze hot items – maar van gerechtigheid, vrede en vreugde door de heilige Geest (Romeinen 14:17).

Leef in Jezus’ vrijheid. En laat de blijdschap daarvan zien. Laat Jezus stralen. Tegen zijn kracht is niets opgewassen.

Kracht van het evangelie.
In Romeinen 14 zie je de rode draad die door heel de brief heenloopt. Het evangelie van Jezus is een kracht voor wie gelooft (1:16). Het geloof van Abram – vader van de gelovigen – verzwakte niet; ondanks beproevingen bleef hij volhardend op Gods belofte rekenen (4:18-22). Weer die kracht. Leef zo dat jij een offer bent dat God graag aanneemt zegt Romeinen 12 vervolgens en weet dat de Heer de macht heeft om ‘sterke’ en ‘zwakke’ gelovigen te laten volharden (14:4). Zo wint het evangelie. Het in de ogen zwakke en machteloze kruis op Golgota is een symbool van Gods transformerende kracht.

3         Onderweg.
We ronden ons jaarthema af. Dank God voor het goede dat we kregen.

Wat betekent dit jaarthema voor ons? … hebben erover verteld. Verschillende gemeenteleden wijzen erop dat diversiteit – zoals we daarover vandaag spreken – een opdracht is; en niet een makkelijke. Onze ik-gerichte tijd zet bij voorbaat Paulus’ oproep om de opbouw van het geheel voor ogen te houden onder druk. Andere gemeenteleden zeggen dat onze huidige diversiteit in ieder geval realistischer is dan de eenheid van ‘vroeger’ waarin je allemaal hetzelfde dacht of geacht werd om dat te doen.

Gemeente, leef met je Heer. Romeinen 14 houd je bij de les. Het leert je te kijken naar de bron. Je bent van de Heer. Die ander is van de Heer. Help en dien elkaar. En volg, ieder voor zich en samen, de Heer die ons heeft gevolgd en zich aan ons heeft gegeven. Leef zo tot een zegen voor ieder die God op je pad plaatst.

========================

[i] Zie Geroepen tot Christus’ vrijheid. Een introductie op een prekenserie Galaten.

Voorbeeldliturgie

Welkom

Votum en groet als volgt

Voorganger: Onze hulp is in de naam van de Heer
Gemeente: Die hemel en aarde gemaakt heeft
Voorganger: Die trouw houdt tot in eeuwigheid
Gemeente: en niet laat varen het werk van zijn handen

Groet (predikant)Amen (allen)

DNP Psalm 133: 1 en 2 Wat goed is het om eensgezind te leven

GK 176b Wij kiezen voor de vrijheid (tien woorden)

Gebed

GK Psalm 43: 3 en 4 O, Here God, kom mij bevrijden (“dan ga ik op tot Gods altaren”)
(n.a.v. 4 en 5 mei, gezongen voorafgaand aan gang naar executieplaats Waalsdorpervlakte door o.a. Dordtse verzetsman Leendert Keesmaat, bekend door gedicht De Achttien Doden van Jan Campert, zie preek Psalm 43 uit 2020)

Kinderen naar voren OTH 472 Van A tot Z
Kinderen naar kring

Jaarthema Eenheid en diversiteit. Afsluiten en verder kijken (olv …)
GK 167, Samen in de naam van Jezus (alle verzen)

Romeinen 14 Aanvaard degenen die zwak staan….
Verkondiging
Opwekking 767 Familie

Dankgebed en voorbede

Collecte en kinderen komen terug uit kring
GK 111 Jezus leeft in eeuwigheid

Zegen Amen (gezongen, GK)

Verdere ontmoeting