Vandaag staan we erbij stil dat we deel uitmaken van de fusiekerk Nederlandse Gereformeerde Kerken (NGK). Wat betekent dit? De liturgie in onze eredienst is deels gelijk aan die van de Open Hof. Mijn collega Rein Hoekstra en ik preken over Efeze 3:14-21. Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst.

1         Een nieuw kerkverband.
‘Zeg; gefeliciteerd.’ Ik liep laatst een eindje te wandelen toen iemand dat tegen me zei. Ik moest even nadenken. Gefeliciteerd waarmee? Ik werd gefeliciteerd met het feit dat we een fusiekerk met de NGK waren geworden en voortaan samen optrekken als Nederlandse Gereformeerde Kerken.

Bijzonder. Als er iets mis gaat in de kerk hoor je dat wel. Daar kun je de klok op gelijk zetten. Maar gefeliciteerd worden vanwege de kerk, dat hoor je toch minder vaak.

Wat betekent het voor ons, Kandelaarkerk, dat we vanaf 1 mei jl. NGK zijn geworden? We nemen afscheid van de naam GKv, in de volksmond ‘Vrijgemaakt’. We blijven vooral onszelf – wie we door Gods genade zijn: volgelingen van de Heer (website). Daar gaat het om in de kerk.

Sinds mei van dit jaar maken we deel uit van de NGK. Plaatselijk in hetzelfde kerkverband als de Open Hof. We zijn na de dienst uitgenodigd door de Open Hof om elkaar te ontmoeten. Fijn en bijzonder om die uitnodiging te krijgen. Dank aan de gemeenteleden van de Open Hof en de Kandelaarkerk die hiervoor een en ander georganiseerd hebben. Laten we elkaar ontmoeten en vervolgens zien wat de weg is. Het lied dat we zo zingen zegt dat mooi: Wie weet wat God ons geeft (Ria Borkent).

2         De brief van de bruid.
Wie over de (eenheid van de) kerk begint denkt aan Efeze. Efeze is de brief van de bruid, Jezus’ gemeente (Efeze 5). In hoofdstuk 3 gaat het over een eeuwenoud geheim dat onthuld is met de komst van Jezus (3:4). Omdat we recent naar Galaten hebben geluisterd staat het nieuwe, spectaculaire karakter van dat geheim ons voor ogen. Het gaat om een heel nieuw tijdperk (Galaten 3:25).[i] Ieder die gelooft – ook de niet-Jood, heiden, Nederlander – deelt in Gods erfenis; Gods Geest en alles wat Hij geeft (Efeze 2 en 3:6). De muur van vijandschap is afgebroken door Jezus’ sterven en opstanding (2:14).

Aanbidding.
Paulus buigt daarom in aanbidding voor God (3:14). God is de Vader van alle verbondenheid/gemeenschap in de hemelsferen en op aarde (3:15). Als het gaat over eenheid dan leert Efeze je om Hem te aanbidden. Dat is altijd de eerste opdracht in de gemeente. Dat is vandaag niet anders.

Paulus blijft niet staan bij het aanbidden van God. Het gebed gaat over in voorbede. Gebed om innerlijke kracht voor wie gelooft zodat Christus in je hart kan gaan wonen en je als gelovige geworteld en gegrondvest blijft in de liefde (3:16 en 17). En zo komt het tot een nog diepere aanbidding:

Aan Hem die door de kracht die in ons werkt bij machte is oneindig veel meer te doen dan wij vragen of denken, aan Hem komt de eer toe, in de kerk en in Christus Jezus, van geslacht op geslacht, tot in alle eeuwigheid. Amen.
(Efeze 3:20 en 21).

Bijzondere namen.
Hoor je dat? Bij de eer van God gaat het eerst over de kerk en dan over Jezus Christus.[ii] Opmerkelijk. Wij draaien dat vandaag om. Hoe vaak hoor je niet zeggen: ik geloof wel, maar met de kerk heb ik niet zoveel.[iii] In Efeze is dat anders. Een en al verwondering. Allerlei namen krijgt de kerk: één nieuwe mens, een lichaam (Efeze 2:15 en 16) die de bruid van Jezus is (Efeze 5, cf. Openbaring 21:2); Gods bouwwerk (Efeze 2:21); een tempel gewijd aan de Heer (Efeze 2:21); een plaats waar God woont door zijn Geest (2:22). Het kan niet op. Zo kijkt Jezus naar zijn bruid. Zo is de Drie-Ene God bezig met zijn bouwwerk.

Opkijken.
Weet Efeze dan niet van alles wat er verkeerd gaat of zou gaan in de kerk? Bekrompenheid. Je eigen gelijk zoeken. Eigen macht uitoefenen in plaats van het goede gezag van Jezus die niet kwam om gediend te worden maar om te dienen en zijn leven te geven.[iv] Anderen geen ruimte geven. Ruzie. Kerkscheuring. Traditie om de traditie zodat het vernieuwende karkater van het evangelie onder druk staat. Is Efeze als een beginneling die heel enthousiast is maar door ervaring nog veel moet leren en wijzer moet worden?

Als je het Nieuwe Testament kent weet je beter. Daar komen al deze dingen voor.[v] Paulus heeft geen oogkleppen op. Efeze 3:14-21 is een en al gebed. Een diepe buiging voor God. Paulus kijkt mee met God. Met Gods ogen. God die zichzelf in zijn zoon Jezus, onze Heer, gegeven heeft. Vijandschap, zonde, bekrompenheid aan het licht heeft gebracht. Heeft verdragen. Gedragen. Weggedragen. Een nieuw hoofdstuk is begonnen en daartoe steeds weer uitnodigt. Een nieuw hoofdstuk dat de vorm heeft van het visioen van Ezechiël. Het begon klein. Met een paar druppeltjes verfrissend water (Ezechiël 47).[vi]

Efeze 3 leert je om hoog op te geven van de Heer. Diep voor hem te buigen. Hij geeft innerlijke kracht. Blijkbaar hebben gelovigen dat nodig. Kijk maar naar je eigen leven. Zijn Geest laat je wortelen. Denk aan de boom van Psalm 1. Aan de vrucht van Galaten 5. Dat wortelen heeft de kerk steeds weer nodig. Kijk naar de kerkgeschiedenis.

Efeze 3 nodigt uit. Geloof. Vertrouw. Groei. Iets dat ieder generatie moet leren. Ieder mens. Een dagelijks proces. Tot Jezus’ dag. Als het koninkrijk waar de kerk deel van uitmaakt de onstuitbare stroom is die alles geneest en heelt. De boom die eindeloos vrucht draagt (Openbaring 22). God doet meer dan jij kunt vragen of bedenken (Efeze 3:20). Hij begint aan iets en voltooit het ook. Hem komt de eer toe. Dat is de (atmo)sfeer van Efeze.

3         Met alle heiligen.
Gemeente, doe mee in de aanbidding van Efeze 3. Wat betekent dit voor ons? Verandert er vandaag iets? Wat is de gemeente? Wat is onze roeping?

Ons pad.
Laat ik een voorbeeld geven. ‘Vroeger’ was het zo dat je bij een verhuizing een attestatie meenam en die inleverde bij diezelfde kerk van je nieuwe woonplaats. Vandaag gaat het vaak anders. Gelovigen kijken eerst rond. Kerkverbanden/denominaties zeggen, zeker in vergelijking met ‘vroeger’, niet zoveel. Dat hoort bij onze tijd waarin het persoonlijke meer centraal staat. Als er hier iemand nieuw komt of een stel eens komt kijken, spreek je na afloop van de dienst met elkaar. Je hebt het dan over de kerken in onze omgeving. Ben je ook al in de Open Hof geweest? Ken je de CGK, die PKN gemeente of die evangelische gemeente? Niet dat geloven een keuzemenu is op basis van jouw voorkeuren. Maar kijk waar de Heer je roept en blijf daar, als het even kan, de Heer en je medegelovigen trouw (dienen).

In deze zin is een meedoen met de fusiekerk is niet zozeer iets nieuws als wel een bevestiging van een weg die wij als gemeente gaan. We trekken al langer op met de Zuidhovenkerk (CGK). We hadden afgelopen zomer een gezegende Openluchtdienst met Huis bij de Bron (PKN) en werken met die gemeente samen (voedselbank, afstemming open kerk; Pauze+). Samen met de Open Hof en de Zuidhovenkerk organiseerden we een cursus apologetiek (verdedigen van het geloof).[vii] ‘Met alle heiligen’ zegt Efeze (3:18). God is de Vader van alle verbondenheid.

Getuigenis.
Niks nieuw dus? Dat is ook niet zo. Samen optrekken, samenwerken, elkaar erkennen, samengaan/fuseren is een getuigenis. En dan denk ik in de eerste plaats aan buitenstaanders die de Heer niet kennen. Telkens meer mensen in ons land geloven niet in God. Welke uitstraling geeft kerkelijke eenheid? Het neemt een barrière weg. Tijdens een van de allereerste gesprekken die ik als predikant had zei iemand tegen me: ‘op het moment dat alle kerken samenzijn kom ik ook naar de kerk’. Volgens mij had deze man een wezenlijk punt te pakken (Johannes 17). Al was ik toch zo vrijmoedig om te zeggen dat er toch ook voor hem een roeping is om de Heer te dienen in zijn gemeente.

Als Jezus ons zijn bruid noemt laten wij het dan op onze beurt allemaal hebben over die ene bruidegom.

Kiezen.
En dan is er nog wat als we vanuit Efeze aan ons en onze tijd denken. Ik noemde het net al even. Geloven is vandaag op zich o.k. maar de kerk is zeker niet vanzelfsprekend. En dan kun je proberen om de kerk zo aantrekkelijk mogelijk te maken voor mensen/de tijd van nu. Maar dan heb je nog niet scherp waar het in Efeze om gaat. Er zit namelijk iets tegendraads in het evangelie. Iets dat tegen de haren/gewoonte instrijkt. Dat zit vast op wie God is en hoe Hij kijkt en werkt. Toen, in Paulus’ tijd, was het tegendraadse dat in die ‘nieuwe mens’ (gemeente) alle volken, rangen en standen samengingen (Efeze 2 en 3). Joden, Grieken, mannen, vrouwen, slaven en vrijen (Galaten 3:28).[viii] Dat ging veel te ver naar de religieuze en maatschappelijk maatstaven van toen. De brief aan de Galaten laat het zien. Diepgelovige mensen gingen ervan over de rooie. Dit kan toch niet zomaar; God heeft toch gezegd…. Het tegendraadse karakter van het evangelie was hen te gortig. Ze gingen scheel zien van Gods manier van kijken. Beter houd je het dan zoals jij gewend bent.

En vandaag is onze situatie heel anders dan in Paulus’ tijd. Wij zijn gewend om zelf te kiezen. En dat inclusieve van Galaten, daar kijken wij niet van op. Of je wel of niet gelooft dat is allemaal prima. Mijn keuze. Toch? De kerk? Dat zie ik nog wel. En zo stippel je je leven uit. Dat is onze manier van leven. En dan komt dat tegendraadse evangelie van Efeze. Dat strijkt tegen de haren in. Die blik van God. De manier waarop Jezus leeft. In al jouw keuzestress/mogelijkheden hoor je dat verhaal van Efeze over die bruidegom die alles over had voor zijn bruid. Dat nieuwe lichaam. Die nieuwe mens. Dat prachtige gebouw dat af moet. Jezus’ gemeente. Het was en is voor hem blijkbaar meer dan de moeite waard.

Serieus? Ja. Kijk met de ogen van de Heer. De uitnodiging en oproep om in te voegen staat. Om met alle heiligen te buigen voor de Majesteit.

============

[i] Zie inleiding prekenserie Galaten.
[ii] Zie mijn intredepreek Dordrecht over Efeze 3:21 (2015).
[iii] Zie preek over Zondag 21 Heeft de kerk toekomst?
[iv] Zie inleiding preken Matteüs 18.
[v] De ‘zondeval’ in de kerk, zie Handelingen 5. Traditie dreigt te overheersen, zie preek Galaten 2. Lees Paulus eerste brief aan de gemeente van Korinte.
[vi] Zie preek 2 over Ezechiëls tempelvisioen.
[vii][vii] Zie Verdedig je geloof. Cursus apologetiek.
[viii] Zie preek Galaten 3:28.

Liturgie

Welkom

Votum en groet Sela (Onze hulp)
Opwekking 797 Breng ons samen (tevens geloofsbelijdenis)

Gods verbondswoorden
GK Psalm 50:11 Zo spreekt de Heer

Gebed

Kinderen naar voren
Opwekking kids 232 Wij vieren feest
Kinderen naar kring

Lezing Efeze 3:14-21 Daarom buig ik mijn knieën…. (svp kort vermelden dat het ‘daarom’ slaat op eerder. Hoofdstuk 2 en 3 vertelt van Gods geheim; Gods kerk in Jezus – een nieuwe eenheid van Joden en niet-Joden/heidenen)

Geef ons vrede (dona nobis) Sela, https://www.sela.nl/liederen/168/geef-ons-vrede-dona-nobis.html

Verkondiging
Wie weet wat God ons geeft (Borkent) te vinden op https://onderwegnaar1kerk.nl/toolkit-vieringen/ (onder liturgische handreiking).

Dankgebed en voorbede afgesloten door
Onze Vader, versie opwekking

Kinderen komen terug en

Collecte

Ga met God LB 416 alle verzen

Zegen
Amen (allen hardop uitspreken)

===== einde liturgie ====