Jesaja 60-62 zijn schitterende hoofdstukken, vol perspectief. Wat is de betekenis daarvan – en zegt dit ook iets over hoe we vandaag met elkaar omgaan? Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst.

Gemeente van de Heer

1         Schitterend.
Op de fraaie geboortekaart van … staat deze tekst:

Sta op en schitter, je licht is gekomen,
over jou schijnt de luister van de HEER.

Deze tekst komt uit het profetenboek Jesaja, uit de hoofdstukken die als de meest mooie delen van dat Bijbelboek worden gezien (Jesaja 60-62).

Overvloed.
De situatie is dat Gods volk in ellende leeft (ballingschap). Maar God kan het niet langer aanzien. Hij staat op en gaat de strijd aan (59:15b-21). God belooft een nieuwe tijd. Een nieuw verbond (59:21). De rollen worden omgedraaid. Niet langer is Gods volk het lachertje van de omgeving. Wie onderdrukker was zal met gebogen hoofd komen en buigen voor Gods volk Jakob (60:14). De economie veert op; goud en zilver in overvloed (60:17) – andermans rijkdom valt Gods volk ten deel (60:5). De stadmuren heten voortaan Redding en de poorten heten Roem (60:18). Het licht dat is gekomen (60:1) is zo groot dat zon en maan niet meer nodig zijn (60:19&20). Het slothoofdstuk van de Bijbel grijpt terug op dit visioen van Jesaja. In het nieuwe Jeruzalem schittert Gods heerlijkheid zodanig dat ‘simpele’/eerste (Openbaring 21:4) schepsels zoals zon en maan niet meer nodig zijn (Openbaring 22:5).

De beschrijving van het geluk dat God geeft is eindeloos. Wie wil dit niet? Jesaja 60vv doet denken aan andere grote profetische vergezichten zoals Jeremia 31, Ezechiël 36 en 47.[i] Een voor een delen die uitgebreid uit de doeken doen hoe God herstelt en vernieuwt. Een nieuwe Geest geeft.

Getuigenis.
Waarom zet je deze tekst op de geboortekaart van je kind? Jullie hebben dat verteld. Het is een getuigenis van jullie geloof. Jullie leven in dit licht. Jezus zegt dat hij het licht voor de wereld is (Johannes 8:12). Zo neem je je plek in in Jezus’ gemeente. Gefeliciteerd dat de Heer jullie huwelijk heeft gezegend. Je komt straks als gezin naar voren. Gezinsdoop (‘…. en haar/zijn huis werden gedoopt’ zegt Handelingen) is dan ook een betere, meer Bijbelse uitdrukking dan kinderdoop. Jullie vernieuwen jullie trouwbelofte. Ook jullie … deelt in de beloften die God geeft. Het nieuwe leven door de Geest. Als jullie, gemeente, straks ook een plechtige belofte afleggen om voorbeeld te willen zijn en voorbede te willen doen is de cirkel rond. Het evangelie van de Heer gaat verder. Mag zijn naam geprezen worden.

2         Redder en Heer.
Om goed zicht te krijgen op het licht dat en de luister die Gods volk ontvangt is het van belang om in te zien dat Jesaja in contrasten spreekt:

Duisternis bedekt de aarde en donkerte de naties
Maar over jou schijnt de HEER, zijn luister is boven jou zichtbaar
(Jesaja 60:2).

Zie je? Duister en licht. Donkerte en luister. Contrasten die door heel de Bijbel heenlopen (denk aan de Farao van Egypte die door duisternis ging terwijl Gods wolk Gods volk in het licht zette). Maak dan niet de fout om te zeggen dat je goede (licht) en slechte (duister) mensen hebt – en al svp helemaal niet dat de gelovigen de goeden zijn en de anderen niet. Wat is het duister en het licht?

Opkijken.
Vorig jaar hebben we een paar keer geluisterd naar eerdere hoofdstukken uit Jesaja (hoofdstuk 49 en verdere).[ii] Het gaat daar expliciet over de tekorten van Gods volk Jakob. Over de lijdende knecht die om onze zonden wordt doorboord (Jesaja 53). Zo staat het ook pal voor het schitterende hoofdstuk 60. Daar gaat het over de vraag hoe het nu komt dat Gods volk ellende ervaart. Jesaja zegt:

De arm van de HEER is niet te kort om te redden…
jullie wangedrag is het dat jullie en je God van elkaar heeft gescheiden;
door jullie zonden houdt Hij zijn gelaat verborgen en wil Hij je niet meer horen
(Jesaja 59:1&2).

Zie je? Duister en licht geven niet het onderscheid aan tussen bepaalde types mensen. Het geeft aan dat wij God niet zijn en dat alleen Hij licht geeft. Hij bevrijdt van tekorten. Hij is de heilige van Israël (Jesaja 60:9). Koning van het heelal (Jesaja 40). Heer der Heren. De Heer van de luister waarvan Jesaja 60 spreekt is de Heer van de luister gekruisigd, zegt Paulus (1 Korintiërs 2:8). Zo is recht gedaan. Zo is het goed gekomen en straalt Gods licht over ons leven.

Licht.
Je hoort dit evangelie van duister en licht terug in het verdere van Jesaja 60. Er staat dat al dat geluk en die rijkdom er is tot eer van Gods naam (60:9). Wat vervolgens in Jesaja 61 staat over de gezalfde van de Heer betrekt Jezus rechtstreeks op zichzelf (Lucas 4).

Zo zie je het evangelie ook in Johannes 8. Jezus zegt dat hij het licht voor de wereld is (vers 12). Daar zie je opnieuw dat contrast. Jezus noemt zichzelf licht pal na de bekende stukje waarin schijnheilige mannen een op overspel betrapte vrouw opbrengen (Johannes 8:1-11). Het gaat die mannen helemaal niet om die vrouw. Ze proberen deze situatie uit te buiten om Jezus klem te zetten. Ze willen Jezus laten kiezen tussen barmhartigheid en recht. Dat is een vals plan, gebruikmakend van andermans tekorten. Dat is het duister hart waar Jesaja van spreekt. Maar Jezus is een en al licht en waarheid. Hij ontmaskert die schijnheilige mannen, vergeeft en vernieuwt de vrouw. Zo schittert in Jezus Gods luister over alle mensen. Over alle harten. Over alle zonden en wonden. Jezus is redder en Heer.

3         Licht op alles.
Gemeente, ontvang dit evangelie en leef in Jezus’ licht. Wat betekent dit evangelie nog meer? Is het ook van toepassing op actuele vragen die sterk in onze maatschappij spelen? Ik bedoel dit. Gisteren was het Keti Koti (Ketenen Verbroken). De herdenking van het afschaffen van slavernij. Op tal van manieren staan we stil bij ons verleden. En bij de doorwerking van dat verleden in onze huidige maatschappij. Dat is een groot en complex onderwerp. Als je kijkt naar je verleden doe je dat niet om te zeggen dat je vandaag beter bent. Maar wel om eerlijk in de spiegel te kijken en om te zien wat nodig is om goed met elkaar samen te leven.

Rijkdom.
Als je zo Jesaja 60 leest dan slaat de schrik je om het hart. Het gaat om rijkdom die van andere culturen naar je toekomt. Je denkt haast vanzelf aan rijkdom die christelijk Nederland verworven heeft over de rug van anderen, slaven[iii], heen. Wat een duisternis. Je medemens als slaaf zien en gebruiken.

Wat is hierin het licht dat God geeft? Hoe ga je om met tekorten uit je verleden? Lukt het om onder ogen te zien hoe dat verleden doorwerkt? In discriminatie of racisme. In ongelijke verdeling van welvaart. Vaak wordt gezegd dat we nog maar aan het begin staan van het verwerken van ons verleden, ook als het gaat om de rol van de kerk.[iv] Anderen zijn het (allang) zat dat er zoveel aandacht is voor ons slavernijverleden en/of wijzen op zoveel problemen die we vandaag ervaren (en het is waar dat die problemen er zijn).

Uitreiken.
Maar je kunt niet weglopen bij je verleden en hoe dat doorwerkt. Alleen al omdat dat in indringende getuigenissen en door tal van onderzoeken naar je toekomt.

Alles wat in Jesaja aan de orde komt speelt mee; tekort/duister, zonde, recht, herstel en vernieuwing. Wat voel je je dan klein. Voor God en de ander. Tegelijk krijg je de opdracht en de gelegenheid om je op te stellen als verantwoordelijke mensen. Om goed licht hierop te laten schijnen. En misschien in de eerste plaats, gemeente, om uit te reiken en contact te zoeken. De leden van onze gemeente zijn bijna allemaal wit, gelukkig niet allemaal. Welke contacten heb je met (niet)christenen die een andere huidskleur hebben? Is het verleden en de doorwerking daarvan dan ook onderwerp van gesprek? Zou het goed zijn om contact te zoeken met onze broers en zussen die lid zijn van een migrantengemeente? Of zouden we volgend jaar op een of andere manier mee kunnen doen aan het vieren van Keti Koti?

Laten we, gemeente, hierin bidden om een g/Geest[v] van wijsheid, inzicht en vermogen om te zien waar het op aankomt.

Ongedacht.
Ik rond de preek af. God zet alles in een ander licht. Ongedacht – want Gods volk leefde in ellende. Ongedacht – want het licht van de wereld straalt juist op een dag van duisternis, aan het kruis (cf. Ezechiël 34).[vi] Zo begint God iets nieuws. We zien het in de doop. Mag dat evangelie doorwerken in heel ons heel. In heel de maatschappij. Tot Jezus’ dag – een dag van eindeloos geluk.

========

[i] Zie preek Ezechiël 36 en preek Ezechiël 47.
[ii] Zie preek Jesaja 49 Wie is de dienaar van de HEER? Zie voor de andere preken het overzicht in een prekenserie Galaten (onderaan de blogtekst).
[iii] Ik kies voor ‘slaven’ (en niet voor ‘slaafgemaakten’) en volg daarin Antoine de Kom, kleinzoon van de bekende Anton de Kom (zie column Stevo Akkerman in Trouw van 28 juni 2023).
[iv] Ik las in de afgelopen twee weken Staat en slavernij (Amsterdam, 2023) en Kerk, kolonialisme en slavernij (Utrecht, 2023).
[v] Geest/geest, zie overdenking Efeziërs 1:18 e.a.
[vi] In een magistraal hoofdstuk belooft God redding ‘op een dag van dreigende, donkere wolken’. Zie preek Ezechiël 34.

Voorbeeldliturgie

Welkom

Votum en groet Sela
Bij U is de bron (Sela) Psalm 36 Bij U is de bron (Psalm 36) – Sela | Tekst & Gratis bladmuziek – Sela

Gods leefregels
Jezus U bent het licht (Nederlands, Engels, Duits en Frans) Luister ‘Jezus U bent het licht’ – Nederland Zingt (eo.nl).

Gebed

Kids opwekking 46 Jezus is het licht

Lezen Jesaja 59:15c-60:3 Maar de HEER zag het… (nl. ontrouw aan God en dat recht en gerechtigheid aan de kant was gezet, zie Jesaja 59:9-15b)
Verkondiging van het evangelie van Jesaja 60:1 en Johannes 8:12
Opwekking 595 Licht van de wereld

Bediening heilige doop aan …… (formulier 3)
Thank you Lord (Don Moen), https://youtu.be/Ycsym4aF9hQ
Na de bediening van de doop The Blessing https://youtu.be/Y8BLbPzbm6s
Dankgebed

Introductie Alphacursus gemeentebreed door ….
Dankgebed en voorbede

Collecte

Lichtstad met paarlen poorten Evangelische liedbundel 413/Johannes de Heer 893

Zegen
Amen (hardop uitspreken)

Feliciteren doopouders

Verdere ontmoeting

— einde —