Bij de Huizinga-lezing 2013 zei Bas Heijne dat er vaak sprake is van een felle reactie op het gebied van religie en cultuur. Dat bleek bij het verschijnen van het rapport van het SCP over geloof in Nederland. Terwijl de spelletjes rondom Koningsdag georganiseerd werden, ontstond er een heuse touwtrekwedstrijd over het woord neofundamentalisme (NRC 3 mei). Daardoor bleef iets wezenlijks buiten beschouwing: de kerk is tegenwoordig een nutsbedrijf. Nu kent de kerk veel namen die haar functie omschrijven; moeder, bruid, lichaam, kudde of tempel. Niet een komt er in de buurt van het woord nutsbedrijf. Terwijl heel wat Nederlanders aangeven te geloven, blijft de kerk aan betekenis verliezen. De ontkerkelijking die op gang kwam na de tweede helft van de vorige eeuw, krijgt gezicht in de kerk als gebruiksartikel.

Daarom is het interessant wát er precies gebeurt in de beweging die wordt waargenomen onder een jonge generatie gelovigen. Terecht is er door wetenschappers van de VU op gewezen dat hiervoor andere onderzoekmethoden nodig zijn dan die het SCP heeft gebruikt. Vanuit de praktijk is te zeggen dat christenen, niet zelden tot hun eigen verbazing, ontdekken dat het leven in de marge gezond voor hen is. De grote jas met bijbehorende invloed en macht die de kerk aanhad, was blijkbaar heel wat maatjes te veel. Of nieuw elan genoeg is om ervoor te zorgen dat de kerk in Nederland overleeft, is niet te zeggen. Onderzoek zal niet uitwijzen of de kerk toekomst heeft. De tijd zal het leren.

NRC Handelsblad, zaterdag 10 mei 2014.

Zie ook de stem van het gemeenteleven (mede n.a.v. SCP-rapport, ND, 6 mei 2014).
Zie ook: wie vertrouwt/gelooft de kerk nog? (ND, 2012).