Wereldwijd vieren christenen het Kerstfeest. Christus is geboren? Maar waar is de vrede die indertijd is aangezegd? Wat betekent dit evangelie vandaag? Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst.

1         Gods weg naar vrede.
Wereldwijd vieren christenen vandaag Kerst. Hoewel ‘vieren’…. Wat is Kerst als je vandaag in Gaza leeft? In Israël? In Oekraïne? Experts waarschuwen ons er vandaag op dat dat we ons moeten gaan voorbereiden meer oorlog. Waar is de door de engelen bezongen, de door de hemel beloofde vrede op aarde?

Macht.
Lucas vertelt zijn evangelie op zo’n manier dat het over vandaag, over onze verscheurde wereld, had kunnen gaan. Lucas begint met keizer Augustus. De Romeinen claimden een vrederijk te zijn (pax romana). Maar die vrede was wel onder hun voorwaarde. De ultieme manier om te laten zien dat de Romeinen de baas waren, was de wrede executiedood die opstandelingen ten deel viel. Wie zich verzette kon worden gekruisigd. Een publieke vernedering. Een symbool van brute kracht. Zo dwing je ‘vrede’ af.

Gods vrede.
Gods volk Israël smachtte naar verlossing. Een nieuwe tijd. Een nieuwe koning. God zelf zou hen verlossen. Maar hoe? We hebben de afgelopen tijd naar Hosea geluisterd. Daar gaat het regelmatig over vrede. Maar op een heel andere manier dan de Romeinen tot vrede wilden komen. Anders dan hoe Poetin het ziet. Anders dan wereldse machthebbers. In Hosea zegt God:

Ik zal boog en zwaard en ander oorlogstuig stukbreken, zodat je in rust en vrede kunt leven…. Het land zaai Ik in met mijn volk
(Hosea 2:20).[i]

Mooi gesproken. Maar hoe dan? Dat zegt God niet. Niet in de zin dat Hij een A4tje geeft waarop staat wat het stappenplan naar vrede is. Maar God licht wel een tipje van de sluier op. God zegt dat Hij vrede brengt

in recht en gerechtigheid, in liefde en ontferming
(Hosea 2:21).[ii]

God richt de aandacht op zichzelf. Hij stelt geen voorwaarden. Gods vrede gaat ook niet gepaard met dreigementen en bijbehorende sancties zoals andere machthebbers doen. God zelf staat voor vrede in.

Mens geworden.
Zo wordt het Kerst. Het grootste geheim heeft God bewaard tot dan. God wordt mens in Jezus. Jezus komt in bezet gebied. Het gastenverblijf zit vol. In het land (Hosea) is geen ruimte voor de HEER. Er is al een heer, Augustus. En er is al ‘vrede’ (pax romana). God wordt mens uit de heilige Maria en in de stad van David. Zo doet God recht (Hosea). Recht aan de situatie zoals die is. Zoals die geworden is. Mensen zijn druk bezig met andere dingen als hun God voor hun neus staat. De troon van David is verhuisd naar elders (Rome). En vrede regelt men op eigen manier.

Kerst betekent: God loopt er niet met een boog omheen. Hij komt erin terecht. Hij wordt erin geboren. Probeer je dit voor te stellen. God wordt mens, mens van vlees en bloed. Met de navelstreng zit Hij vast aan zijn moeder. De navelstreng wordt doorgeknipt. Zijn eerste adem in- en uitgeblazen. Schreeuwen. Huilen. Eten. Plassen en poepen. Ons in alles gelijk. Puber geworden. Opleiding bij het bedrijf van z’n ‘vader’ Jozef. ‘Verkoopt u ook aan de Romeinen?’ vraagt Jezus aan Jozef. ‘Nee, Jezus, dat doe ik liever niet’, zegt Jozef. ‘Maar waarom niet; de Romeinen betalen er toch goed voor?’ ‘Nou, Jezus, die Romeinen horen hier niet. En stel dat ons prachtig houtwerk gebruikt wordt voor hun paleizen of voor zo’n vreselijk kruis. Geen denken aan. Wij dienen de Ene’. Jezus zit op sport. Hij gaat naar catechisatie. Leert het gebed van Israël: ‘hoor, Israël, de HEER onze God is Een’ (Deuteronomium). Dan wordt hij dertiger en trekt erop uit. En God loopt in Jezus het pad helemaal uit. Jezus wordt veroordeeld voor godslastering en sterft de slavendood. God loopt in Jezus het pad uit tot en met die publieke vernedering op Golgota.

Vrede wint.
Zie je dit voor je? Onvoorstelbaar. De Heilige ontheiligd. De Verhevene vernederd. Voor Joden is dit aanstootgevend, in onze ogen is het dwaas (1 Korintiërs 1:23). Ja. Maar dit wil God doen. Op deze manier. Zo laat Hij in Jezus zien wie Hij is. Kerst overkomt Hem niet. Golgota is niet een ongelukje. God gebruikt Golgota. Golgota is een middel voor God om in Jezus zijn gerechtigheid (Hosea) te laten zien. Zijn diepe afkeer van zonde en zondaren. Golgota is evengoed het symbool van Gods liefde en zijn ontferming (Hosea). Want zo lief heeft God de wereld gehad dat Hij zijn enige zoon gegeven heeft (Johannes 3). Zo komt er vrede. De vrede waar de engelen van zingen. De vrede die jou vandaag wordt aangezegd.

En blijf dan kijken. Want Lucas laat zien dat God de cirkel helemaal rondmaakt. Na Pasen gaat het evangelie als een lopend vuur de wereld over. Het evangelie klopt aan in hoofdstad Rome (Handelingen 28). Het zaagt aan de poten van keizer en de manier waarop die wereldmacht denkt tot vrede te komen. Er komt een nieuwe Heer. Gods vrede in Jezus wint; in recht en liefde (Hosea).

2         In je hart geboren.
Kerst, gemeente, is niet het verhaal van ‘eens’. Kerst laat zien hoe God naar de wereld kijkt. Zijn geschonden wereld. Hoe God naar jou kijkt. Met alle butsen en schrammen, zonden en wonden.

Dat God in Jezus zo klein is begonnen geeft te denken. Hij is de grote God die de eeuwen overziet en toewerkt naar de eeuw die komt (Nicea). Maar Hij is net zo groot op deze manier: dat Hij ieder leven kent. Van wieg tot graf. Het leven van ieder mens. Jezus kijkt zijn discipelen in de ogen en zegt: volg mij. Jezus kijkt zijn criticasters in de ogen en zegt hen waar het op staat. Hij kijkt de mensen in de ogen en vertelt de gelijkenissen van het Koninkrijk. Zo gaat God te werk. Stap voor stap. Generatie na generatie. Mens voor mens. Tot de dag dat hij alles helemaal nieuw maakt.

Hart.
Kerst is niet ‘eens’. Het is hoe God naar zijn wereld kijkt en naar jou. Daar is een mooie uitdrukking voor. De uitdrukking dat Christus in je (hart) geboren wordt.[iii] Kerst voor jou. Kerst in jou. Denk aan de Galaten. Zij hadden het evangelie aanvaard. Toch trappen ze weer in de valkuil van het dienen van wetten en regels (Galaten 4).[iv] Paulus noemt deze dingen afgoden en durft daarbij zelfs een link te leggen met Gods wet (Galaten 4:3).[v] Paulus zegt dat hij opnieuw barensweeën moet doorstaan zodat Christus gestalte krijgt in de Galaten (Galaten 4:12). Zie je? Barensweeën. Zoals Maria barensweeën kreeg en Jezus ter wereld bracht. Het moet weer Kerst worden bij die Galaten.

En bij jou? Waar wordt Jezus bij jou geboren? Of zie jij Jezus geboorte als verleden tijd? Maar als het Kerst in het verleden laat doe je hetzelfde als de mensen toen. Die hadden geen ruimte. Die hadden al ‘vrede’. Kerst zegt: God gaat een pad.[vi] In de geschiedenis. Met zijn volk. Met alle volken. Met jou en mij. Sta open voor dat pad. Kerst betekent dat God begint bij waar jij bent. Dat is zijn recht en zijn liefde (Hosea). God begint bij jouw angst. Je pijn. Je vragen. Je twijfel. Je zekerheid. Daar klopt Hij aan de deur en wil Hij nieuwgeboren worden. God begint bij jouw afgoden. We hebben bij Hosea gezien waar dat over gaat.[vii] Een niet-duurzame manier van leven. Vol zijn met weet-ik-veel-wat zodat (geloof in) de Heer een ‘bijproduct’ wordt. Daar begint God. Daar klopt Hij bij je aan en wil Hij in Jezus in jouw leven nieuwgeboren worden.

Winst.
Wie het evangelie leest weet dat God volhoudt. Het begon onooglijk klein in Bethlehem. Maar het gaat naar de hoofdstad. Want Jezus is Heer van de volken. Laat hem zo in jou werken. Een begin in het kleine. Maar waar God aan begint, dat laat Hij niet los.

Gezegend Kerstfeest!

=================================================

---

[i] Zie preek Hosea 2:16-25.
[ii] Zie preek Hosea 2.
[iii] Zie Kerstpreek Christus in je hart geboren.
[iv] Zie prekenserie Galaten.
[v] Zie Bevrijd van alle machten. Preek Galaten 4:3.
[vi] Heel duidelijk wordt dat in Galaten in de uitdrukking ‘de bestemde tijd’. Zie Kerstpreek Galaten 4.
[vii] Zie de twee meest recente Hosea-preken.

Voorbeeldliturgie

LB 477 Komt allen tezamen 1a, 2v, 3m 4&5a (10u, begin van dienst)

Welkom en afkondigingen kerkenraad 

Welkom 
Votum en groet Sela
Opwekking 524 Het licht verschijnt 

Zaligsprekingen. In Jezus’ licht (voorganger leest)
Joy to the world (als mogelijk is Nederlandse tekst erbij)

Gebed

Kinderen naar voren om bijdrage te leveren
Kerst met de Zandtovenaar https://youtu.be/DThHuWmgH5c
Kerstnacht boven Bethlehem (Sela)

Lucas 2:1-14 In die tijd….
Galaten 4:4-11 Toen de bestemde tijd… (het woord ‘maar’ svp weglaten)
Eer zij God in onze dagen (bewerking. Gebed en jubellied waarin de wereld voor God wordt neergelegd)

Verkondiging van het evangelie
LB 481: 1 tm 3 Hoor de engelen….

Dankgebed en voorbede

Collecte

Ere zij God

Zegen
Amen (GK, gezongen)

Verdere ontmoeting 

==== einde ====