In deze dienst gaat het over je zelfbeeld. Hoe kijk je naar jezelf? Zegt het evangelie daar iets over? De dienst is mee voorbereid door een jeugdgroep. Zij participeren op verschillende manieren in de eredienst. Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst.

1 God kent je hart.
Vind jij jezelf leuk? Goed? Mooi? Wat vinden anderen van jou? En wat heeft het geloof in God daarmee te maken?

Vandaag gaat het over deze vragen. … heeft net wat verteld over

dit onderwerp. Het beeld dat je van jezelf hebt. Je zei dat jullie dit allemaal een belangrijk onderwerp vinden.

Compliment.
Weet je wat mij opviel? Ik was bij jullie op bezoek. En zoals gebruikelijk komen er dan allerlei onderwerpen ter sprake. Onderwerpen waarover deze dienst zou kunnen gaan. Dat werd een gezellig en vooral heel levendig gesprek. Jullie zijn bepaald niet op je mondje gevallen. Toen begon een van jullie over dit onderwerp. Hoe je naar jezelf kijkt. Ik merkte toen dat er iets veranderde. Het werd stiller. Stil. Dit is spannend. Dit gaat over jezelf. Jullie luisterden goed naar elkaar. Ik vond het bijzonder dit mee te maken.

Hier wil ik vanmorgen beginnen. Een compliment aan jullie. Het hebben over jezelf – je zelfbeeld – is een spannend, persoonlijk onderwerp. Denk aan onze tijd en de plek van social media. Bijna de helft van de jongeren vinden dat social media je zelfbeeld negatief beïnvloeden. Blijf je online? Maar zonder die socials is misschien ook lastig. Waar doe je goed aan? Als je hoogsensitief bent is het ingewikkeld om het over jezelf te hebben. De wereld zit zo complex in elkaar. Kortom; echt spannend, dit onderwerp. Spannend voor jongeren, maar net zo goed voor volwassenen en ouderen. Respect dat jullie hier niet omheen lopen maar het hier juist met elkaar over hebben. En mooi om het hier vandaag samen als gemeente van Jezus over te hebben.

Evangelie.
Na een heel gesprek in de groep komt dan de vraag: dominee, kun je hier iets mee voor de dienst? Tja…. Wat zegt het evangelie over jouw zelfbeeld? Wat denk je? Gaat de Bijbel hierover? Zegt God hier iets over tegen jou? Of gaat het evangelie over heel andere dingen?

God heeft het over jouw zelfbeeld. Ik heb gekozen voor het verhaal over David. Dat hij wordt aangesteld (gezalfd) als koning. Misschien denk je: wat heeft dat nou te maken met mijn zelfbeeld?

Dit. Het verhaal van koning David gaat over de manier waarop Gods volk Israël tegen zichzelf aankijkt. Hun zelfbeeld. Het volk vond zichzelf niet echt goed. Bedenk: de volken om hen heen hadden indrukwekkende tempels met allerlei bijzondere godenbeelden zodat je die goden kon zien en aanraken. Spectaculair. Gods volk had een tent (tabernakel). En juist geen beeld van God. God wilde niet vereerd worden in een onnozel beeld maar dat de mensen van Hem houden zoals Hij is. En terwijl de volken om hen heen machtige koningen in prachtige paleizen had, had Gods volk geen koning. God was hun koning.

Dan denk je: Gods volk heeft God! Hun Maker. Hun Bevrijder (uit Egypte). Ja. Maar zo voelde het volk het blijkbaar niet altijd. Ze vonden het lastig. Gods volk had een laag zelfbeeld. Ze dachten: kijk eens naar die prachtige tempels van die andere volken (wat stelt die tent van ons nou voor…). Kijk eens naar die indrukwekkende paleizen en die machtige koningen (wij hebben niet eens een koning…). Ze stonden beteuterd te kijken. Wat stellen wij voor? Als we nou toch in ieder geval een koning zouden hebben. Dan horen we erbij. Met een koning kunnen we voor de dag komen. En dan vragen ze om een koning. Die krijgen ze.

Saul en David.
Eerst komt koning Saul. Groot. Sterk. Dapper. Iedereen stond te juichen toen duidelijk werd dat hij koning werd. Het zelfbeeld van Gods volk schoot omhoog. Yes! Kijk ons met onze koning. Maar God stond niet te juichen. God kijkt anders. Dat zie je bij de roeping van de tweede koning; David.

Er staat in het stukje dat … lazen een heel belangrijke zin. Belangrijk voor het thema van deze dienst. Er staat dat God naar je binnenkant kijkt (1 Samuël 16:7). Naar je hart. Zo wil God je leren om een goed zelfbeeld te hebben. Niet om je zorgen te maken over wat anderen allemaal van je vinden. Of te bedenken wat je niet hebt. Zo zat het volk erin. We hebben geen tempel. Geen beelden (goden die je kunt zien). Geen koning. Geen indrukwekkend paleis. We zijn niet zo (goed) als die andere volken. Zo kun jij ook naar jezelf kijken. Wat je niet hebt (en anderen wel). Wie je niet bent (en anderen wel). Maar God zet een andere stap. Hij begint iets nieuws. Met koning David leert God zijn volk anders te kijken. En jij wordt uitgenodigd om mee te kijken. Dat je zelfbeeld begint bij iets groters. Bij Iemand anders; God. Dat je weet: Een kent mij beter dan wie dan ook. Een houdt er eindeloos van mij. Een heeft mij gemaakt en daarom ben ik goed. Een is er die me niet laat vallen – wat er ook gebeurt. Zo wil het evangelie jou leren om naar jezelf te kijken.

Kijk naar God.
Je hebt gelijk. Gods volk Israël zat niet aan de socials en de druk die daarbij hoort. Er is geen TikTok filmpje van de zalving van David. De kruisdood van Jezus staat niet op YouTube. Apostel Petrus zat niet op Insta. En, belangrijker: de Bijbel kent het woord ‘zelfbeeld’ niet. Dat woord hoort bij onze tijd.

Maar dat je denkt: hoe zit het met mij, ben ik goed (genoeg), wat vindt hij/zij van mij…? – ja, daarover gaat het vaak in de Bijbel. Want je bent een mens. Afhankelijk van een ander (mens). Afhankelijk van de Ander (God). Zo ben je gemaakt door God. Daarom is het belangrijk om het met elkaar over je zelfbeeld te hebben. In de kerk kijk je dan eerst op naar God. Je Maker. Je verlosser, Jezus. De Geest die in je woont en je leven leidt.

Kijk naar David die door God wordt geroepen. God ziet zijn hart. Lees en zing de Psalmen. Veel daarvan zijn van David. Als je die Psalmen zingt, bidt of leest vraag je je af of David niet hoogsensitief was. Hoe hij in gedichtvorm schrijft over de mooie en moeilijke kanten van het leven. Opvallend raak. Tot op vandaag ontroert het mensen. Zo is hij mens voor God. In alle omstandigheden.

Tot zover het eerste deel van de preek. Nu een verhaal uit de praktijk. Hoe kijk je naar jezelf? Hoe kijkt God naar je? … wil daarover vertellen.

…………… (getuigenis). We zingen Ik zal er zijn (Sela).

2 Groeien in vertrouwen.
Terug naar David en zijn zalving tot koning. Ik wil een tweede stap zetten. Misschien net iets ingewikkelder maar ik hoop dat je het volgt.

De profeet Samuël gaat naar Bethlehem. Hij wordt naar een gezin gestuurd maar weet niet wie van dat gezin de nieuwe koning zal worden. God zet een nieuwe stap maar wat betekent dat voor het beeld dat het volk van zichzelf heeft? Als de eerste van het gezin komt denkt Samuël: ‘dit is ‘m.’ Opvallend. Waarom denkt Samuël dat? Die eerste zag er groot uit. Indrukwekkend. Net als… Saul, de eerste koning. Samuël heeft nog een beetje het beeld van de huidige koning in z’n hoofd. Ook hij moet leren om beter te kijken. Te kijken zoals God dat doet. En niet met het beeld dat hij in zijn hoofd heeft.

Kiezen.
Hier gebeurt iets dat vaker in de Bijbel terugkomt. Het verhaal gaat niet over een koning maar eigenlijk over twee koningen. Twee soorten koningen. Twee ‘beelden’ zogezegd. Er zijn opvallende overeenkomsten tussen Saul en David.[i] Maar hun levens gaan toch anders. Ze worden verschillende koningen.

En dat is van belang voor het thema van vandaag, je zelfbeeld. De vraag is namelijk: waaraan spiegel jij je? Op wie wil jij lijken? God zet een nieuwe stap en kiest David. Is dan alles perfect? Nee. Maar er gebeurt wel iets moois. David richt zich steeds op het evangelie. Als hij bijvoorbeeld, net als Saul, een flinke fout begaat krijgt hij spijt. Hij leert zijn zonde toe te geven terwijl Saul dat niet doet (Psalm 51).[ii] Zo gaat David steeds meer lijken op de mens en de koning die God met hem voor ogen heeft.[iii]

Dat het verhaal over twee koningen gaat (Saul en David) laat zien dat je kunt kiezen. Je zelfbeeld is niet iets wat nu eenmaal zo is. Wat altijd zo blijft. Het gaat erom dat God je hart kent. Dat je erop vertrouw dat Hij je wil laten groeien tot hoe Hij jou heeft bedoeld. Het verhaal van die twee koningen zegt: wie ga je worden? Wil je vertrouwen op God en hoe Hij door zijn Geest in je wil werken? David heeft dat met vallen en opstaan geleerd. Spiegel je daarin aan hem. Dat is de uitnodiging. Het zal je helpen om een goed beeld van jezelf te krijgen.

Jezus roept.
Nog een voorbeeld van twee mensen die de Bijbel tegelijkertijd laat zien. Judas en Petrus. Als het spannend wordt met hun Heer Jezus doen deze beide leerlingen iets vreselijks. De een verraadt Jezus (Judas). De ander verloochent Jezus (Petrus). Ze zijn beiden leerlingen van Jezus. Beiden hebben ze een paar jaar met Jezus opgetrokken. En hoewel je hun fouten niet met elkaar kunt vergelijken doen ze beiden iets vreselijks. En dan?

De Bijbel laat deze beide figuren zien. Deze twee beelden van discipelen. Judas krijgt geen berouw (alleen wroeging). Petrus wel. Diepe spijt. Jezus zoekt hem op, na zijn opstanding uit de dood. Een apart gesprek om Petrus weer op de rails te zetten. Om hem eraan te herinneren dat zijn zelfbeeld niet bestaat uit zijn stoere geloof. Dat zijn zelfbeeld niet bestaat uit zijn inzet voor Jezus.[iv]

Ook in dit verhaal zegt de Bijbel iets tegen jou. Over hoe je in het leven kunt staan. Jezus laat zien dat je zijn volgeling bent omdat hij jou kent en roept. Dat je steeds naar Jezus terug gaat. En zo verandert Jezus jou. Je zelfbeeld wordt steeds meer gebaseerd op Jezus’ genade, zijn goedheid en zijn recht. Je gaat op Jezus lijken.

Spiegel.
Zo houdt de Bijbel je als het ware steeds een spiegel voor. Saul en David. Judas en Petrus. En zoveel mensen meer. Voorbeeldige types? Nee. Voorbeelden hiervan: dat God je hart kent. Dat Hij alles van je weet en in Jezus, nota bene de gekruisigde koning, van je houdt.

Vertrouw Jezus en weet dat hij je alles zal geven wat nodig is om hem te volgen en dankzij hem tevreden te zijn met wie jij voor hem en voor anderen bent.

===================================

[i] Zie preek Wat is het geheim van jouw leven? Preek 1 Samuël 16.
[ii] Zie preek Psalm 51 en zie ook de vorige voetnoot.
[iii] Duidelijk te zien bij een van de dieptepunten uit het leven van Saul. Zie preek 1 Samuel 22 Er is een dag waar al wat leeft op wacht.
[iv] Zie De Tijger in mij en de Leeuw van Juda (n.a.v. the life of Pi).

Voorbeeldliturgie

Met open armen – Schrijvers voor Gerechtigheid

Welkom

Votum en groet (Sela)
PvN 84 Wat houd ik van uw huis

Gods geboden (jongere)
Opw. 717 Stil, mijn ziel

Gebed (predikant)

Kinderen naar voren
Sta eens even op…. Opw. Kids 110
Kinderen naar kring

Inleiding op het thema (jongere)
Mijn waarde ligt niet in bezit – Christian Verwoerd

Lezen 1 Samuël 16:1-13b De Heer zei tegen… Bijbel in Gewone Taal (twee jongeren)

Verkonding deel 1
Getuigenis (gemeentelid)
Sela Ik zal er zijn
Verkondiging deel 2
You say – Lauren Daigle graag Nederlandse vertaling erbij

Dankgebed en voorbede (predikant en jongere)
Opw. 753 Symfonie

Collecte en kinderen komen terug uit kring

PvN 16 Ik val niet uit zijn hand

Zegen
Amen (hardop uitspreken)

Verdere ontmoeting