Gemeente van de gekruisigde Jezus van Nazareth

1 Er is een dag…
Alweer een heftig gedeelte, vanmorgen. Vorige keer hebben we gezien dat Saul zichzelf verloor (1 Samuel 19). Kan het erger, denk je dan? Ja dus – zegt deze tekst. Saul laat priesters doden. Volstrekt onschuldigen vinden de dood. Een heel dorp wordt over de kling gejaagd.

Gemeente Delfshaven; afgelopen jaren hebben we met regelmaat stilgestaan bij zulk soort teksten. Om te beginnen hierom: als je uit de Bijbel (OT én NT) leest, daarin doorleest, kom je ze tegen. En vaak ook.

Het is niet prettig of ‘superleuk’. Het is de realiteit. Voordat journaals waren uitgevonden, dagbladen werden uitgegeven en twitter bestond, zond God al berichten rond over recht en onrecht. En soms zelfs met net zulke details als bij onze nieuwsberichten. De Bijbel is net (de) echt(e wereld).

Maar: wat móet je ermee? Ik wil je vragen het laatste Bijbelboek open te slaan. Openbaring 6:9. Johannes ziet in dit Bijbelboek wat Jezus doet in de geschiedenis, en naar het einde van de geschiedenis toe. Johannes ziet veel rampen. In 6:9 ziet Johannes de zielen van mensen die zijn gedood omdat ze over God hadden gesproken en om het getuigenis. Hoor je hun gebed, vers 10:

‘O, heilige en betrouwbare Heer;
wanneer zult u de mensen die op aarde leven eindelijk straffen
en ons bloed op hen wreken’?

Dat is NTsch gezegd voor wat veel Psalmen in het OT doen: God roepen om recht te doen op de wereld (‘wraakpsalmen’). In te grijpen. En als je verder leest, merk je dat God dat ook doet (6:14 vv). Iedereen zal het merken.

Er is een dag….

Dát is 1 Samuel 22. Openbaring kijkt dwars door deze geschiedenis heen.
Als een röntgenfoto. Als Jezus terugkomt staan de bewoners van Nob tegenover Saul en Doëg. En Jezus zal recht doen tussen beiden.
Dan staat die IS-strijder tegenover dat gezin uit Bagdad dat volgens die strijder moest kiezen tussen de islamitische geloofsbelijdenis of de dood. En Jezus zal recht doen.
Dan staan jij en ik voor Jezus. Tranen zullen van de ogen gewist worden. Onrecht zal Jezus rechtzetten. Oneerlijk gedrag bestraffen.

Gemeente; ten diepste lezen wij 1 Samuel 22 zo.
Niet als een geschiedenisboek waarvan het verleden geen garantie biedt voor vandaag, maar naar de toekomst.
Niet om te zeggen: tjonge, hoe kan iemand nou zulke vreselijke dingen doen? Maar om te ontdekken: raak niet verstrikt in jezelf maar kies voor Jezus.
Niet om te denken: alweer een ellendig verhaal. Maar om te beseffen dat er een dag komt waarin alle onrecht zal verdwijnen als sneeuw voor de zon. Begin zo te leven in kleine en grote dingen. Iedere dag.

Want: er is een dag….

Nu zit je hier en geloof je misschien niet in Jezus. Of je hebt je vragen of scepsis ten aanzien van het christelijke geloof. Dan kan ik me voorstellen dat je hier niet (gelijk) wat mee kunt. Of dat je denkt: waarom zou de kérk/gelóvigen over (on)recht en oordeel beginnen; zijn zij soms beter?

Zo is het niet. Het punt is hier juist: Saul was een gelovige; hij raakt het spoor totaal kwijt. En in heel de bijbel laat God zien dat hij begint met rechtspreken in de kerk (Matteus 25:31 vv).

Wat God wel zegt door dit soort geschiedenissen: leef oprecht. Wees eerlijk. Daar houdt God van.

2. Drama of wake-up call?
Zeker; er is een dag. Maar hoe zit dat dan met Saul? Hij is de hoofdpersoon van dit hoofdstuk. Als je de hoofdstukken doorleest, krijg je de indruk dat hij, zouden wij zeggen, een psychische stoornis heeft. Momenten van waanzin wisselen zich af met heldere inzichten. Zonde en inkeer steeds achter elkaar door. Zeker nu wij vandaag de dag steeds meer weten van de werking van ons brein vraag je je af: wat kan hij eraan dόen?

Al deze geschiedenissen laten een patroon zien. Je ziet Saul steeds meer verstrikt raken in een net dat hij zelf opzet. Het gaat van kwaad naar erger. Al herken je je niet in de daden van Saul; het patroon daaronder misschien wel.
Steeds steekt, bijvoorbeeld, dezelfde vraag of twijfel de kop op.
Of je doet vaak iets waarvan je eigenlijk vindt dat je dat moet laten. Maar ja.
Bij dr. Phill zat eens een man in de show die was vreemdgegaan. Het einde van zijn relaas daarover was: it happened (punt)!
Ja – en dat gevoel kun je écht hebben. Dat je vastzit in een zonde. Oneerlijk gedrag. Schijnheiligheid. Ontrouw. ‘Zo gaat het’.

Ik wil je vragen nog een keer je Bijbel open te doen. Genesis 4. De eerste keer dat duidelijk wordt hoe ingrijpend ongehoorzaamheid van Adam en Eva ten opzichte van God was. God zegt daar tegen Kaïn (4:7):

‘als je goed handelt, kun je iedereen recht in de ogen kijken.
Als je slecht handelt, dan ligt de zonde op de loer, begerig om jou in de greep te krijgen’.

Kaïn luistert niet. Hij gaat zijn broer doden. Abel, de eerste martelaar uit de geschiedenis (Openbaring 6).

Hoor je wat God zegt: de zonde ligt op de loer? Wij zeggen: het gebeurde, overkwam me. ‘Ik ben nu eenmaal een zondig mens’. Of wij zien falen als iets wat een verkeerde dáád is. Hier staat het anders. Alsof het een roofdier is. Altijd alert.

Kijk zo eens naar Saul; wat heeft hij zichzelf vaak onder ogen gekregen. Wat heeft hij vaak ontdekt hoe hij in bezit werd genomen door een kwade geest (van God). Is het een drama? Ja. Krijgt hij een wake-up call? Ja. Steeds.

Kijk nou eens heel goed naar je eigen leven. Wij hoeven onszelf geen angst aan te praten want God is groter dan ons hart (1 Joh.3:20). God weet alle dingen van je. Ook je zwakheden, beperkingen of wat dan ook maar. En zo heeft Hij ons lief – zegt het evangelie. Kijk dan ook goed naar zijn liefde! Hoe vaak gebeurt het niet dat je een signaal krijgt. Een woord van iemand om je heen. Een psalm of een lied waarin je precies de weg wordt voorgehouden. Of misschien soms zelfs iets negatiefs waardoor je stil wordt gezet. Wake-up. Het is dag geworden. Sonrise. Jezus leeft. Geef daaraan toe en doe er verder niet te dramatisch over.

3. Oordeel en redding.
Nu zijn er nog twee dingen die aan de orde moeten komen. In de eerste plaats de ramp die (de priesters in) Nob treft. Het is afschuwelijk wat er gebeurt. Een paar jaar geleden hebben wij naar Deuteronomium en Jozua geluisterd. God zei dat de volken in Kanaän met de ban moesten worden geslagen (daarover is het bij ons uitvoerig gegaan. Ik ga daar nu niet op in maar verwijs naar eerdere diensten/publicatie hierover: themadiensten, preek of artikel). Allen gedood. Alles vernietigd. Precies dat gebeurt hier in 1 Samuel 22. Maar dan met de meest aan God toegewijde mensen van het hele volk van God! En deze daad wordt NB gepleegd door een niet-Israëliet, heiden. Doëg hoort niet bij Gods volk.

Voel je wat hier staat!?

Álle alarmbellen gaan hier af. Dit gedeelte zet alles op de kop. Israel moest de volken uitroeien om alleen met en voor God te leven. Hier roeit iemand uit de volken het heiligste van Gods volk uit.

Dit is meer dan een wake-up call voor Saul. Héél Israel wordt ervoor gezet. ‘Hoor, Israel, de HEER is de enige. Heb hem lief met heel je hart en de inzet van al je kracht’ (Deut.6). Dat is de kern van het geloof van Israel. Wat gaat dat vaak mis. Israel wilde een koning om mee te kunnen doen met hun omgeving. David had een godenbeeld thuis. Saul was vooral met zichzelf bezig (‘waarom heeft niemand mij verteld…’). Met de opdracht van God was het volk amper bezig, die werd ook niet uitgevoerd. En juist de heilige mensen, de priesters, maken er vaak een bende van. Zo erg dat God déze dag al had aangekondigd aan hogepriester Eli (1 Sam. 2:33). Een dag waarop zijn nakomelingen allen ten onder zouden gaan. Er is een dag, Eli….

Dat God trouw is betekent dan ook dat wij steeds weer moeten kijken naar Christus. Dat je faalt of mislukt is niet het ding waar het om gaat. Dat deed Israel. Saul. David. Het ‘overkomt’ je voordat je het weet. Ook je succes is blijkbaar niet doorslaggevend. God heeft iets anders gegeven om het recht te zetten: het onrecht dat Jezus trof. Het drama dat hem trof. Nee; hij dráágt (actief, wíllen ondergaan) het. Zo.

Deze tekst roept in alles op: laat jezelf los en geef je aan hem.

Het tweede-laatste dat nog aan bod moet komen, ligt in het einde van dit hoofdstuk. Een iemand ontkomt aan de slachtpartij. Typisch voor God, dit. Hij oordeelt, maar geeft altijd ruimte. Hij oordeelt maar er is altijd perspectief. Laten wij zo kijken en blijven bidden als we in de klem zitten. Als we, denk bijvoorbeeld aan de situatie in het MO, iets uitzichtloos zien waarvoor niemand een oplossing weet. God is trouw. Hij laat de wereld niet los.

Met name zie je dat in David. David en Saul lijken wel communicerende vaten. Waar de een omlaag zinkt in een moeras van falen, klimt David naar hoogte. Hij beseft dat hij zelf ook niet helemaal vrijuit gaat. Hij had kunnen weten dat Doëg aan Saul zou doorgeven dat hij in Nob was – en dat Saul daar consequenties aan zou verbinden. Moet je zien wat hij dan doet. Wij zouden haast stikken in het besef van ons falen. Je zult dít (mede) op je geweten hebben! Tja. Het is erg en ingrijpend. David weet ook heel goed van eigen kleinheid en schuld (zie zijn vele Psalmen hierover). Let op:

Hij kwijnt niet weg in schuldbesef. Hij is vrij om te handelen. Hij gaat voor het leven staan van de enig overgebleven persoon uit Nob, Abjatar. Hij zet zijn leven in. En krijgt daarin telkens meer de trekken van de koning die God zoekt. Het is een proces van vallen en opstaan. Maar het gebeurt.

Herken je dát ook in jezelf? En dan bedoel ik dus niet een ‘stijgende lijn’ – dat is het succesverhaal van de wereld (en prima als het je zo voor de wind gaat). Maar dat je, vooral als je terugkijkt in je leven, ontdekt: hé, ik zit minder over mezelf in. Ik sta sneller gereed om te denken: welke plek heeft God voor mij in petto?

Die bemoediging komt je hier tegemoet. Niemand krijgt (het werk van) God klein. God werkt en Jezus leeft; dwars door ons heen.

——-
Voorbeeldliturgie

Welkom
Votum
Groet
PvN 84 (wat houd ik van uw huis)
Nieuw leven in Jezus. Kolossenzen 3 en 4 in BGT
GK 155: 1a, 2v, 3m 4en5a
Gebed
Mini’s en kids ….EenR 244, lees je bijbel
1 Samuel 22: 6-23
Er is een dag waar al wat leeft op wacht
1 Er is een dag…
2 Drama of wake-up call?
3 Oordeel en redding.
Opw. 585 (er is een dag)
afkondigingen kerkenraad
Dankgebed en voorbede, gemeentegebed
GK 174: 1 en 2 voorafgaand aan gebed
En GK 174: 3 als afsluiting van het gebed
Kids komen terug en vertellen
Collecte
GK 111 Jezus leeft in eeuwigheid
zegen