Is het verstandig dat de ChristenUnie een voortrekkersrol had bij de poging tot het weren van de ‘haatimam’ Al-Haddad? Van verschillende kanten wordt daarop gereageerd. Het is goed daar een dimensie aan toe te voegen: welk christelijk signaal wil je in zo’n situatie vooral uitzenden? 

De CU nam een meerderheid van de Tweede Kamer mee op sleeptouw in een poging een ‘haatimam’ te weren. CU kamerlid Joël Voordewind mocht zijn standpunt komen uitleggen bij Pauw & Witteman. Het commentaar op het meerderheidsstandpunt van de Tweede Kamer is divers. Bas Heijne bespeurt in dit standpunt angst voor de publieke opinie (NRC 18 februari). Het ND waarschuwt de CU dat zij in haar eigen zwaard kan vallen: let op de – voor jezelf zo belangrijke! – ruimte voor andersdenkenden in een klimaat van een liberale meerderheid (18 februari). Ik wil graag een andere bijdrage leveren.

Religie en geweld
Sinds de jaren 80 van de vorige eeuw is het onderwerp ‘religie en geweld’ een belangrijk thema geworden in onze samenleving. Voor het Westen helaas geen theoretische aangelegenheid: aanslagen in Amerika (9/11) en Europa (Londen, de moord op van Gogh) deden onze samenleving op haar grondvesten schudden. Waar komt dit geweld vandaan? Naast allerlei culturele, maatschappelijke en politieke factoren wordt in deze discussie de Bijbel ook nadrukkelijk onderwerp van gesprek.

Bijbel onder vuur
In zijn boek Het monotheïstisch dilemma (2010) beweert de rechtsgeleerde en publicist Paul Cliteur dat religieus geweld van nu eigenlijk alleen goed te begrijpen is in het licht van geweldsteksten van het Oude Testament. Hij noemt vooral het voorbeeld van Pinechas (Numeri 25): (dodelijk) geweld buiten de gevestigde gezagsorde wordt nota bene verheerlijkt! Een levensgevaarlijk standpunt voor onze huidige samenleving, volgens Cliteur. Ik wil hier niet ingaan op het standpunt en de werkwijze van Cliteur behalve door te zeggen dat hij geen oog heeft (wil hebben) voor de eenheid van de Bijbel, de voortgang van Gods openbaring en vooral: dat hij consequent Gods spreken en oordeel in Christus terzijde schuift.

Het punt is: in deze maatschappelijke context discussiëren we als er een ‘haatimam’ naar ons land komt. Standpunten als die van Cliteur zijn op veel andere plekken terug te vinden. ‘Genocide’ levert op Wikipedia als eerste voorbeeld de volkenmoord in Kanaän (Jozua) op…. En ongetwijfeld heb je wel eens van een vriend(in) te horen gekregen: staan er nou inderdaad in ‘jullie boek’ dingen over genocide en lijfstraffen in de naam van God? Wat als zulke reacties aan de orde gekomen waren tijdens het debat over het weren van de ‘haatimam’? Hoeveel voordeel had de voortrekkersrol van de CU dan gehad?

Christus: redder én rechter!
Bij het spannende thema ‘religie en geweld’ waarbij de Bijbel onder vuur ligt, worden we steeds meer teruggeroepen naar Christus. In Hem zie je niet alleen dat God verder is gegaan: ‘heb je vijanden lief, bid voor wie jullie vervolgen’ (Matteüs 5:44) en dat de strijd ‘niet tegen mensen’ is (Efeziërs 6:12). Beslissend is dat de Heer, precies voor zijn lijden en sterven, zei: ‘Steek je zwaard terug op zijn plaats’ (Matteüs 26:52). Ons zwaard, ons oordeel is irrelevant geworden: God is ontwapenend opgetreden in de Gekruisigde! Al Gods oordeel komt op Hem terecht (Jesaja 53). Zo spreekt God een heel diep JA uit tegen alle mensen (2 Korintiërs 5:14 vv). Bij herhaling roept het Nieuwe Testament op om Hem als Rechter uit de hemel te verwachten; oordeel over alles en allen aan Hem over te laten (Romeinen 12). Ondertussen: deze Rechter aan allen bekend te maken als Redder.

Gods JA.
Wat betekent deze overtuiging als er een ‘haatprediker’ komt en op sommige punten gehoor vindt bij sommige Nederlanders (ND 18 februari)? Natuurlijk zijn er grenzen: in dit geval bleek het politieke debat echter vruchteloos. Sterk aan de bijdrage van Voordewind was dat hij oog had voor de extreme uitspraken van Al-Haddad. Tegelijk: waag je je niet op glad ijs als je juist als christen in deze situatie het voortouw neemt? Hoe sterk is het om daarbij te wijzen op de regels van onze rechtsstaat? Hebben wij niet iets heel anders?

Door voorop te gaan in het ‘weigeren’ laat je de kans liggen om, als het gaat om religie en geweld, Gods diepe JA voor allen (Al-Hadad c.s.!) de boventoon te laten voeren! Onze maatschappij blijkt meer en meer Gods diepe JA nodig te hebben. Laten christenen in de maatschappij en in de politiek dat dan steeds uitstralen.

Opiniebijdrage in het Nederlands Dagblad van do. 23 februari 2012 ‘Wijzen op het recht is voor een christenpoliticus niet altijd sterk’.

Zie Neem niet het voortouw in kritiek op andermans geloof (2012) en Om de salafisten een salafist te zijn (2018). En Laat het oordeel aan God. Interreligieus gesprek over geloof en geweld (2015).