Jeugddienst op 17 juni 2018. (Hoe) kies je voor een goed leven; een leven dat goed is voor God en mensen om je heen? Voorbeeldliturgie onderaan de preektekst.

1         Stel je voor…
Stel je voor. Op een dag wordt iemand in Nederland de baas die zegt: vanaf vandaag wordt alles anders. We gaan de wereld beter maken. En daarvoor is het nodig dat iedereen meedoet. We gaan flink extra investeren in de digitale wereld; computers, technologie en alles wat daarmee te maken heeft. Dat verhelpt alle (milieu-, voedsel- en gezondheids) problemen. Iedereen moet daarom aan die plannen meewerken. Daarvoor is het nodig dat iedereen zes dagen per week werkt of naar school/opleiding gaat. En iedereen moet zich ook inzetten voor andere mensen; een dag vrijwilligerswerk is verplicht. Tijd om naar de kerk te gaan is er niet. Trouwens; geloven is iets waar we niet langer aan doen. We geloven in wat wij kunnen (maken). Volgende week gaat deze wet in.

Wat zou je doen? Je mag het niet aan je ouders of familie vragen. Je mag het er met niemand over hebben.

Aan jou de keus!

Tja. Zoiets zal hier, gelukkig, niet snel gebeuren. Maar we lazen net een verhaal uit de Bijbel over Daniel en zijn vrienden. Hun hele leven kwam op de kop te staan. Alles werd van de ene op de andere dag anders. Zij waren waarschijnlijk maar een paar jaar ouder dan jullie. Ergens tussen de 16 en 20 jaar. Zij worden ineens meegenomen van Jeruzalem naar Babel (ongeveer 605-603 voor Christus). Daniel krijgt zelfs een andere naam. Een naam die te maken heeft met dat land en de god die ze daar vereren: Beltesassar (‘god Bel; bescherm zijn leven’). Daniel woont 70 jaar lang aan het hof van de koning van dat vreemde land (Daniel 1:21). Zijn hele leven is hij in dienst van een ander koninkrijk.

In dat vreemde land, tussen de mensen die in andere goden geloven kiezen Daniel en zijn vrienden. Zij kiezen voor God. Voor de echte, levende God; de God die de hemel en de aarde heeft gemaakt. God die een bijzonder plan heeft met zijn volk. God die een bijzonder plan heeft met hén; Daniel en zijn vrienden. Al konden zij dat zelf (nog) niet weten.

Wij leven in Nederland. Gelukkig zijn we vrij. Vrij om naar school te gaan en een opleiding te kiezen. Ook vrij om te geloven. Maar toch. Word jij wel eens, net als Daniël toen, voor de keus gezet? Denk aan het filmpje van zonet. De keus om mee te doen met een groep als er dingen gebeuren waarvan je je afvraagt – of diep in je hart weet – dat dat niet goed is. De keus om eerlijk te zijn terwijl een (kleine) leugen wel goed zou uitkomen. Wat doe je dan? Het kan heel makkelijk zijn om niet te kiezen. Mee te doen zodat je het minst last hebt. Maar is dat ook goed en kom je daar uiteindelijk ver mee? Of duurt eerlijk het langst?

Daniel en zijn vrienden zijn voorbeelden voor ons. Je kunt denken: hun situatie is zo bijzonder, dat zal ons niet zo snel overkomen. Maar dat is niet het belangrijkste. Het gaat God om je hart. Welke keus maak jij? Kies jij ervoor om bij God te horen? Wil je goed leven; voor God en mensen? Als je moeilijke dingen meemaakt. Als het goed gaat in je leven. Als je iets bijzonders meemaakt. Of op een heel gewone dag. De keus is aan jou.

2         De keus is al gemaakt.
Wat opvalt: Daniel en zijn vrienden kiezen gelijk als ze aankomen in die vreemde stad. Er is namelijk niet één plan; dat van God. Er zijn meerdere plannen. Ook de koning van Babel heeft een plan. In die tijd deed men het zo zoals het in de Bijbel staat. De sterkste landen gingen op veroveringstocht. Je nam uit andere landen kinderen van een paar van de belangrijkste mensen mee. Die voedde je op als een van jou en liet ze verplicht voor jou(w land) werken. Zelfs hun namen worden veranderd in namen die bij jouw volk passen. De bedoeling was om te laten zien dat er maar een echt belangrijk volk was: dat sterke volk Babel. En dat verzet geen zin had.

Als Daniel en zijn vrienden aankomen in Babel ligt er allang een plan voor hen klaar. Zij moeten volgens de regels van de koning van Babel leven. Over die regels is lang en goed nagedacht. Wat je allemaal moet bestuderen. Wat je moet eten en drinken. Hoe je je dagen doorbrengt. Men dacht in Babel: wij zijn een fantastisch volk en wij hebben een geweldig geloof (goden); als we al die dingen doorgeven aan de jongeren die we gevangen hebben genomen worden zij net zo goed als wij. En als we zo doorgaan dan wordt heel de wereld net als ons en van ons.

En dan komen Daniel en zijn vrienden daar binnenlopen in Babel en het paleis. Ze krijgen een nieuw paspoort. Een kamer. Kleren. Een studierooster. Nooit het eerste vrij. Altijd pas na het achtste of negende uit. Nooit friet met frikadellen, een avondje naar de film of lekker voetballen. En ze krijgen een maaltijd voorgeschoteld. Ze zullen wel honger hebben gehad na zo’n lange reis.

Maar Daniel en zijn vrienden weigeren aan deze maaltijd mee te doen (Daniel 1:8). God had tegen zijn volk gezegd dat Hij een bijzonder plan met hen had. En dat het te zien moest zijn dat ze bij Hem en zijn bijzondere plan hoorden. Onder andere in het eten. Vandaag houden Joden (en moslims) zich nog steeds aan bepaalde regels als het om eten gaat (kosher/halal).

Wat hieraan opvalt: Daniel en zijn vrienden hebben al gekozen voordat ze in die vreemde stad komen. Ze hebben hun keus al gemaakt. Ze hebben het er thuis blijkbaar over gehad: wie God is, wat Hij wil; over mensen die God niet kennen en wat Gods plan met hen is. Dat zijn deze jongeren niet vergeten. Ze zullen het er onderweg naar Babel samen over hebben gehad. Wat staat ons daar te wachten? Wat is goed om te doen?

De koning van Babel wil hen in zijn dienst. Dat is duidelijk. Daniel en zijn vrienden dienen God. In Jeruzalem. In Babel. Dat is ook duidelijk. En dat wordt steeds duidelijker. Op den duur zegt zelfs de koning van Babel: jullie God is inderdaad (de levende) God (Daniel 2:47, 3:29, 4:31vv, (5:21), 6:27. Daarna laat God het in de visioenen steeds aan Daniel zien dat Hij de enige God en Koning is)! De koning van Babel wilde Daniel en zijn vrienden gebruiken voor zijn koninkrijk. Hij haalde zelfs de spullen uit de tempel van God (1:2). Zo, dacht de koning van Babel, krijg ik ook de God van Israël in mijn macht. Maar het gaat anders. God gebruikte Daniel en zijn vrienden en zelfs de koning die Hem die niet voor zijn koninkrijk.

Wat zal het moeilijk zijn geweest voor Daniel en zijn vrienden. Alleen in dat verre land. Geen contact meer met je familie of (andere) vrienden. Appen of Facetimen was toen allemaal nog niet bij. Ze zullen regelmatig hebben gevoeld: waarom laat God dit toe; Hij is toch machtig!? Ze zullen ongetwijfeld ook verkeerde dingen hebben gedaan. Maar toch heeft God ze steeds laten zien: dat je Mij niet vergeet; dat zal Ik niet vergeten. Ik laat je niet in de steek.

3         Het gaat niet om de regel(tje)s maar om Jezus.
Misschien ben je vandaag een keer in de kerk te gast. Misschien denk je: daar heb je het weer: regels. Regels over wat je wel/niet eet. Je hoort vaak dat mensen zeggen: christenen hebben altijd regels en wetten waar je je aan moet houden; niks aan, dat geloof. Misschien ben je christelijk opgevoed en denk je precies hetzelfde. Je hebt misschien gemerkt dat in de kerk van alles en nog wat moet. On-vrijheid. Gaat het daar nou ook over in dit stukje van Daniel? Laten we samen naar een filmpje over christelijke regels kijken:

Ik word gek van christelijke regels.

Christelijke regels? Ja. Overál zijn (ongeschreven) regels. Zijn christen/kerken perfect? Nee; soms gaat het veel te veel over alles wat moet: je moet naar de kerk; je mag niet twijfelen; je mag op zondag niet dit of dat. En ga zo maar door. En dat is, ook al kan de bedoeling goed zijn, niet de bedoeling van het christelijk geloof. Want het gaat om Jezus. Zeg het a.j.b. als je merkt dat ‘moeten’ te belangrijk wordt. En luister daarin naar elkaar. We hebben elkaar nodig. De dame in het filmpje mooi waar het om gaat: wij kennen Jezus. Alleen hij maakt je vrij. Op een bijzondere manier. Hij geeft zijn leven. Dan hou je echt van iemand anders. Jezus is de koning die alle macht heeft. Daniel krijgt Jezus – al weet hij dat zelf niet – al een beetje te zien (Daniel 7[i]). Jezus kiest ervoor om die macht zo te gebruiken dat hij ons liefheeft en bevrijdt. Wij moeten keuzes maken. Jezus heeft zijn keus al gemaakt: hij is voor jou, voor ons.

Het verhaal van Daniel gaat over die vrijheid; de vrijheid die God geeft. Je ontdekt dat als je goed luistert. God had voedselwetten gegeven. Maar God zei niks over wijn. Terwijl dat hier wel wordt genoemd (1:8). Het gaat blijkbaar om meer dan wetten. Daniel en zijn vrienden, hoe jong ze maar zijn, laten zien: al die regels van de koning van Babel over eten, drinken, schema’s enzovoort; die helpen niet. Wij zijn vrij om het anders te doen. Want wij horen bij God. Hij geeft wat nodig is (1:17). Dat kan ook door simpel eten en drinken. Jij kunt Jezus volgen in gewone dingen. Door eerlijk te zijn. Goed. Op te komen voor anderen. Je in te zetten als er hulp nodig is.

Er hoort nog iets bij die vrijheid. Daniel gaan op een bijzondere manier met hun vrijheid om. Ze hebben hun keus voor God en zijn goede leefregels gemaakt. Maar ze staan niet met hun armen over elkaar. Zo van: ‘jullie eten mag niet van ons geloof. Punt uit ’. Ze doen anders. Ze vragen vriendelijk of het voor hen anders zou kunnen (1:8&11). Of zij ander eten kunnen krijgen. Ze overleggen het en spreken een testperiode af. Zo voorkomen ze ruzie en zorgen ze ervoor dat de mensen die God niet kennen geen gekke gedachten over hun God krijgt (‘van die God mag niks’).

Zo leven is vandaag belangrijk, gemeente. Veel mensen in Nederland kennen Jezus niet. Wij zijn zijn vertegenwoordigers.[ii] En laat dat vooral op een goede, positieve manier zien. Laat zien dat je goed wil doen voor de mensen om je heen. Op school, als je sport, als je in de kerk bent. Waar ook maar. Zo wil God je gebruiken in zijn dienst.
——–

[i] Zie voor het belang van dat visioen De aangifte van Jezus van N. (Marcus 14:53-72; Alleen Jezus is Christus. De rest is fake (Marcus 13) en Hemelvaart: Jezus komt eraan (Marcus 14:60-64): preken uit een recente serie over Marcus.
[ii] Zie God geeft je een bijzondere positie en opdracht. Preek 1 Petrus 2:1-10.

Voorbeeldliturgie
Votum en groet https://www.sela.nl/liederen/1/votum-en-groet.html
Leven met Jezus (nieuwtestamentisch gedeelte)
• https://www.stronglife.nl/bekijk/trouw-zijn-aan-god-is-een-zegen-voor-je-leven/
• Wat Jezus tegen je zegt
164 canon
Gebed
Kinderen naar voren
(God spreekt Job toe, Job 40 door …)
Jezus is de goede herder (E&R, kinderlied)
Kinderen naar kring
Daniel 1 uit de Bijbel in Gewone Taal (Tom en Janieke lezen)
GK 161: 1 en 3
Verkondiging: Aan jou de keus
Tijdens de preek een filmpje (zie punt 3) https://beam.eo.nl/artikel/2018/02/gek-van-christelijke-regels-denkstof-01/
Zingen: My lighthouse, https://www.azlyrics.com/lyrics/rendcollective/mylighthouse.html
Dankgebed en voorbede
Kinderen komen terug (en vertellen)
collecte
GK 111
Zegen