Preek over 1 Petrus 2:1-10. De dienst is mee voorbereid door een kring van de gemeente. We spraken met elkaar over de vraag hoe je meedoet om Gods nieuws bekend te maken. Voorbeeldliturgie onderaan de preek.

Gemeente van de Heer

1         Gods vertegenwoordiger in Nederland anno 2018.
Vorige week verscheen er weer eens een onderzoek over religie in West-Europa. Hier zie je een statistiek van dat onderzoek.

Het zal er wel aan liggen dat ik een kaaskop ben; ik kijk dan allereerst naar ons eigen land. Op kerkbezoek (minstens 1x per maand) scoort Nederland 15%. Dat is altijd nog ruim boven Finland en Zweden (9%). Al is het een heel eind onder Italië (40%).

Echt interessant is het om te zien waar Nederland koploper in is. Wij hebben de hoogste/opvallendste score van alle West-Europese landen in drie dingen:

• Mensen die niks met religie hebben (48%). Dat zijn mensen die zich agnost, atheïst of niet-religieus noemen.
• Niet praktiserende christenen (27%).
• Diversiteit (10%).

En nu zegt Petrus in opdracht van zijn en onze Heer tegen ons:

Jullie zijn door God uitgekozen en jullie horen bij Hem.
Jullie zijn een heilig volk, een volk van priesters.
God heeft jullie uit de duisternis geroepen om te leven in zijn schitterende licht.
Jullie kunnen iedereen vertellen over de grote wonderen van God.
(1 Petrus 2:9 Bijbel in Gewone Taal).

Een bijzondere opdracht. Want we weten uit het bovenstaande onderzoek dat de helft van onze landgenoten helemaal niet op ons verhaal zit te wachten. Zij hebben hun keus al gemaakt. Ons land vormt ook nog eens een bont gezelschap als het om geloof gaat. Hoe bereik je die? En dan zijn er veel mensen – al is die score ivm andere landen juist laag – die al christelijk zijn en/maar ‘er niks aan doen’.

Nog een keer: God zegt Ik kies jullie uit. Jullie zijn in Nederland mijn vertegenwoordigers.

Ja maar…
Nee, zegt God: jullie zíjn dat; mijn vertegenwoordigers.

Weet je wat? Dan gaan we gewoon goed luisteren naar Petrus. Hij zal ons vast goede adviezen geven hoe we die opdracht van God kunnen uitvoeren.

Ehm…: Nu kunnen jullie iedereen vertellen over de grote daden van God (2:9).
Hoe? Het staat er niet. Het kan – zegt Petrus. Punt.

Petrus doet hier precies als zijn en onze Heer. Toen Jezus naar de hemel ging, zegende hij zijn discipelen. Hij zei: jullie zullen mijn getuigen zijn. In Jeruzalem en over heel de wereld. En weg was hij (Handelingen 1). Die opdracht was veel groter en moeilijker/ingewikkelder dan de opdracht die Petrus geeft in zijn brief. Want zij moesten a.h.w. bij nul beginnen. In een vijandige omgeving. Maar die opdracht konden die discipelen uitvoeren. De geschiedenis wijst dat uit. Onze samenkomst vanmorgen is er een bewijs van: het evangelie heeft ons bereikt en wij geloven in de Heer.

Het kan dus wel. Als de Heer het zegt dan kan het. Het is Pinksteren geworden. De Geest geeft wat nodig is en het ontbreekt ons aan niets.

2         Christen zijn. Wat betekent dat?
Deze dienst is mee voorbereid door een donderdagavondkring van onze gemeent. Misschien is het goed iets van het wat en waarom van deze dienst te zeggen.

Aan de andere kant beginnen.
Een tijdje geleden zijn we begonnen om mee te doen aan de kerkproeverij. Dat is een zondag waaraan tal van kerken van allerlei signatuur aan meedoen. Kerkproeverij is wat het zegt: proef de kerk. Het is een uitnodiging aan allen om eens een kerkdienst mee te maken. Nodig je buren uit. Je collega’s en/of vrienden. Vergelijk het met een museumnacht, molendag of heelHollandbakt. Waarom zou de kerk ook niet eens een dag markeren en zeggen: kom dan eens kijken bij een kerkdienst? HeelHollandkerkt. Zoiets. Mooi om dat met zoveel verschillende kerken te doen; alle kerken en christenen zitten in hetzelfde schuitje (zie onderzoek hierboven).    

Wat blijkt nu? De kerkproeverij werkt niet echt bij ons. We hebben niet kunnen ontdekken of er überhaupt gasten waren. Waar ligt dat aan? Het kan natuurlijk zo zijn dat er wel uitnodigingen de deur uit zijn gegaan maar dat die geen gehoor hebben gevonden. Dat kan/zal. Toch is er ook wel meer.

Als we hierover doorspreken, komen bijvoorbeeld deze dingen naar voren: wie moet ik uitnodigen? Ik ga vooral met kerkmensen om. Of: mensen op mijn werk weten wel dat ik christen ben maar het gaat er eigenlijk nooit over. Beetje gek om ze dan mee te vragen naar de kerk. Of: als ik sport gaat het nooit over geloof. Dat is op zaterdag of door de week. De zondag is iets (heel) anders. Misschien heb je een leuke vriendengroep maar komt geloof nooit echt ter sprake. Gemeenteleden zeggen ook wel eens: ik vind het, eerlijk gezegd, best moeilijk om over mijn geloof te praten. Ik geloof wel. Maar om er woorden aan te geven…. En dan nog in gesprek met mensen die niet geloven en misschien lastige vragen gaan stellen.

Daarom hebben we bedacht om eens aan de andere kant te beginnen. Wat betekent het voor je om christen te zijn? Als je werkt. Als je sport. In de relaties die God je geeft; gezin, vriendinnen, vrienden, collega’s.

Helemaal nieuw én eeuwenoud.
Terug naar de Bijbel. Petrus doet iets opvallends in het stukje dat we lazen. Hij gebruikt allereerst een bijzonder beeld. Hij zegt tegen de christenen die in het huidige Turkije wonen: je moet als een pasgeboren baby verlangen naar melk (2:2). Met die melk bedoelt hij het woord van God, met name Jezus Christus zelf. Pasgeboren baby’s: dat zegt hij tegen jongeren, volwassenen, ouderen; iedereen. Bedenk dat het gaat om mensen die nog maar net van de Heer hadden gehoord. Hun hele leven staat op de kop. Ze moeten als het ware opnieuw beginnen met hun leven. Jezus zelf vergelijkt het geloof in hem ook als met proces waarin je opnieuw-geboren wordt  (Johannes 3[i]). Wij, gereformeerden, belijden dat dat proces elke dag doorgaat. Gearriveerd christendom is de dood in de pot.

Even hard zegt Petrus: omdat jullie in Jezus geloven zijn jullie levende stenen geworden; een tempel voor God (2:5). Jullie zijn een koninkrijk  van priesters (2:9). Dat zijn geen woorden die iets nieuws aanduiden zoals het woord ‘baby’ (2:2) doet. ‘Stenen’, ‘tempel’, ‘priesters’; dat zijn een voor een woorden die een eeuwenoude realiteit oproepen. We hebben zonet de wet gelezen uit Exodus 20. We zijn dit keer iets eerder begonnen. In hoofdstuk 19. Daar staat precies wat Petrus hier zegt. Jullie zijn van Mij (= heilig), zegt God. Jullie zijn een priestervolk. De wet is bedoeld om daar vorm aan te geven. Die woorden pakt Petrus op. Zoals in alle brieven in het Nieuwe Testament is het een kwestie van copy-paste (kopiëren-plakken).  Het Nieuwe Testament ziet en neemt het Oude alleen staat Jezus nu zonneklaar te stralen. Hij is het wonderlijke licht waarvan Petrus spreekt in 2:9. Want hij is de steen die verworpen werd maar de hoeksteen van de nieuwe tempel is (Psalm 118 en 1 Petrus 2:4).

Petrus heeft het zelf gezien (Marcus-evangelie).
Als we nog even teruggaan naar het Marcus evangelie krijgt 1 Petrus 2 nog meer reliëf. Weet je nog: Jezus’ intocht in de tempel, de tempelreiniging en de ruzie-gesprekken op het tempelplein. Het ongeloof in Jezus, ‘de zoon’, leidt uiteindelijk tot Jezus’ profetie waarin hij zegt dat de tempel eraan gaat en dat er een nieuw gebouw verschijnt.[ii] Petrus was erbij toen Jezus dat zei. Petrus kon het niet geloven, plaatsen. Hij verraadde zijn Heer voordat Jezus op Goede Vrijdag werd ‘afgebroken’ en had een persoonlijk gesprek met hem toen Jezus op Pasen opstond (1 Korintiërs 15).

Die werkelijkheid klinkt in 1 Petrus 2. Al was het maar een handjevol mensen dat toen tot geloof kwam; Petrus ziet het anders. Hij ziet dat in Jezus al Gods eeuwenoude plannen volop gerealiseerd worden. Nieuwgelovigen, ‘baby’s’ als jij en ik, doen mee en vormen een deel van Gods eeuwenlange project. Jij en wij; geroepen om Gods vertegenwoordiger te zijn. Als gemeentelid. Zondag. Als je op je werk bent. Waar ook maar. Als ambtsdragers. Onder je vrienden.

Geprezen zij de Heer. Niets en niemand houdt hem tegen. Zijn koninkrijk is onder ons en komt.

3         Maar #hoedan? De praktijk van alledag.
Gemeente: hoe leef jij met Christus? Doe je dat? Of zie je geloof als iets voor jezelf (privé)? Zo ziet onze samenleving dat. Krijg jij daar een tik van mee? De Bijbel spreekt er altijd en overal anders van. Ten diepste heeft dat ermee te maken dat God zegt: jij bent van mij. Jij. Van Hem. Daar zit je dan met je ‘privé’. Als wij het moeilijk vinden om over ons geloof te spreken; laten we dat dan eerlijk zeggen. Wat zou er kunnen helpen om daarmee om te gaan? Dat kunnen we ontdekken.

Ik wil een aantal voorbeelden geven uit de praktijk van het leven van onze gemeenteleden. Uit het kringgesprek. Maar ook uit andere gesprekken. Zie het als getuigenissen. Ieder zal het anders doen; met de Heer leven en dat laten zien. Laten we elkaar daarin helpen.

Als je naar het onderzoek kijkt (zie boven) en onze maatschappij kent, dan weet je dat God en geloof een marginale plek inneemt. Daarop zullen we ons moeten instellen. Dat is de setting waarin God ons als zijn vertegenwoordigers een plek geeft. Het zullen wellicht vaak korte momenten zijn; even een gesprek, een opmerking, een vraag – en dan gaat ieder weer over tot de orde van de dag.

Geloof als hobby.
Veel mensen in Nederland zien geloven als een hobby. De een gaat naar voetbal (kijken) op zondag en de ander gaat dan naar de kerk. Ieder zijn/haar ding. Petrus maakt duidelijk dat geloof niet een ding is voor een moment. Het gaat om je leven. Nu kun je gaan zeggen dat anderen het verkeerd zien (corrigeren). Maar je kunt ook proberen om je in te leven in de ander en vanuit dat perspectief toch iets te laten zien van wie God is. Ik hoor van veel gemeenteleden dat dat een bewustwordingsproces is. Dat je er bewust voor kiest om het niet alleen te hebben over dingen die anderen aandragen (en die wellicht niet over geloof gaan) maar ook over jezelf en je geloof in God te beginnen. Misschien een stap om dat voor de eerste keer te doen. Maar waarom zou je het laten? Als mensen geloof als een hobby zien dan is het juist heel normaal om het er eens over te hebben. Je hoeft er natuurlijk niet steeds mee te koop te lopen. Maar het zou nog vreemder zijn als jij er niet of nooit over zou beginnen.

Als je collega op maandag steeds over voetbal begint, dan begin jij gewoon een keer over een kerkdienst. Als iemand vertelt over een moeilijke situatie waarin ze zit dan kun jij iets zeggen over het gebed. Als je collega vaak vloekt zou je eens kunnen vragen of hij God ook – net als jij – kent omdat hij zijn naam noemt.

Er zullen altijd gelegenheden zijn om iets te laten zien van God. Want God heeft van zijn kant altijd al iets met mensen. Vergeet dat niet. Dat is niet iets waarvoor jij zou moeten zorgen. Je stapt in een ruimte waar God al is. God laat zich niet door tabellen, culturen of mensen tegenhouden. Hij is God.

Waar is mijn opa?
Iemand gaf dit voorbeeld. Hij werkt op een plek waar mensen vrij direct zijn. Niet teveel tijd hebben voor allerlei praatjes. Voor geloof is weinig plek/aandacht. Als je wat zegt moet het zonder teveel nuance. Collega’s weten dat je christen bent. Op een dag vroeg een van hen: ‘mijn opa is gestorven; waar is hij nu’?

Wat zou jij zeggen in die situatie? Stel dat degene die overleden is nooit heeft geloofd. Mensen verwachten misschien dat een christen in zo’n situatie zegt: nou….dat ziet er niet zo best uit. Of: misschien wel in de hemel. In het eerste geval kun je mooi kwaad worden (wat denkt die christen wel!). In het tweede geval ga je lekker door met je leven (maakt niet uit; het komt vanzelf goed). De christen zei: ik denk dat je opa daar is waar hij wilde zijn, de plek waar hij zelf voor heeft gekozen. Ik denk dat deze christen zijn collega hiermee een goede dienst bewijst. Je laat merken: over zulke beslissingen (leven hierna); daar ga ik niet over. Dat is aan God. Maar je laat ook merken: jouw keus doet ertoe. Ieder mens is verantwoordelijk. Vervolgens ga je gewoon aan het werk. En je doet je werk goed zodat je bekend staat als een goede collega. Wie weet komt iemand er nog eens op terug. Of denkt erover na.

Belangrijk aan dit antwoord is dat het te maken heeft met wat Petrus schrijft in zijn brief. Hij noemt ons priesters. Een woord dat wij niet zo snel gebruiken. Een priester dient God. Staat voor God. Als je een antwoord geeft dat duidelijk maakt dat je zelf een keus moet maken, zet je iemand als het ware voor God neer.

Andere gemeenteleden werken in situaties waarin het geloof in God natuurlijk/vanzelfsprekend(er) ter sprake komt. Je kunt mensen wijzen op genade als zij falen. Christus die altijd trouw is. Of je bent een voorbeeldfiguur als je in een christelijke instelling werkt of lesgeeft op een christelijke school. Wat een belangrijke plek heb je dan gekregen. Je goede voorbeeld inspireert anderen voor hun hele leven.

Motivatie.
Velen van ons doen vrijwilligerswerk. Soms vraagt men: waarom doe je dit? Het wordt als een verrassing ervaren als je zegt dat liefde van God je motiveert om je voor anderen in te zetten. Maar ook voor je gewone werk kan dat zo zijn. Ik was vorige week op een receptie van een van onze gemeenteleden……  Je vertelde dat geloof een bron van motivatie was om je werk te doen. God zegt dat hij orde wil in zijn wereld en zo doe je je werk. Je zei ook dat velen van jouw generatie afscheid hadden genomen van het geloof en dat je blij was dat je dat zelf niet had gedaan. Anderen zijn misschien niet zulke sprekers. Maar zij laten in hun daden zien dat ze bij de Heer hoorden. Laatst vertelde een gemeentelid me dat iemand haar vroeg of ze gelovig was. Ze had er zelf niks over gezegd. Blijkbaar had die ander het toch gezien. Het leidde tot een gesprek over de zin van leven en het bestaan van God. Beter kan niet. In je werk, in het er trouw zijn, sta je in dienst van God.

Wat mooi en belangrijk gemeente dat we ons in zoveel delen van de samenleving bevinden. Hoe meer hoe beter. Hoe diverser hoe beter. De samenleving komt onze kant niet op. Andersom kan wel. Dank God voor iedere keer dat dat gebeurt. We doen, op onze beurt en onze plek, mee met Gods eeuwenoude plan.

4         De gemeente en het gebed.
Nog even terug naar 1 Petrus 2. Petrus spreekt over ‘priesters’,  een ‘gebouw’ (tempel) en ‘levende stenen’.  God brengt mensen samen in en rondom Jezus. Dat is Jezus’ gemeente. Mensen zeggen vandaag vaak: ik geloof wel maar heb de kerk niet nodig. Daar is veel van te zeggen.[iii] Laten we vanmorgen eens beginnen met de realiteit. Als je de kaart van (niet-)geloof in ons land ziet (zie boven) dan kun je met goed fatsoen toch maar een ding zeggen: we hebben elkaar meer dan ooit hard nodig. Om het vol te houden te geloven. Elkaar te bemoedigen. Een nieuwe generatie aan te moedigen mee te doen. Elkaar te spreken en te ontdekken hoe je je geloof concreet vertaalt. Of kijk er eens zo naar: in de hemel zal die onderzoekskaart toch ook bekend zijn? Dan zegt God tegen zijn engelen: word Ik aanbeden in Nederland? Komen mensen samen om Mij op de opstandingsdag te prijzen? Is hun leven van Mij? Ja! En dat geeft blijdschap in de hemel. Niemand van jullie, broers en zussen in de Heer, kan gemist worden. Van jong tot oud. Net gelovig. Randkerkelijk misschien, voor je gevoel. Jarenlang lid. Doe mee. Blijf trouw.

Nog meer terug naar de kern en dan komen we uit bij het gebed. Daar ligt onze kracht. Daar komt alles samen.[iv] Een priester staat voor God. Dat allereerst. Ook namens anderen. En dan leg je niet uit hoe het geloof (in elkaar) zit of wat er allemaal moet of juist niet moet. Je bidt. Allereerst is bidden: aanbidding. Moet je heel Petrus brief maar eens lezen. Hoofdstuk 1 opent zo: Geprezen zij de God en Vader van onze Heer Jezus Christus: in zijn grote barmhartigheid liet Hij ons nieuwgeboren worden tot een hoopvol leven (1 Petrus 1:3 vv). Zie je dat? Petrus is zelf een priester. Hij aanbidt God. Zo draagt hij de kerken in het huidige Turkije priesterlijk op. Wijst hen de weg voor hun dagelijks leven. Wijst hen erop dat zij, net als hij, meedoen in de lofprijzing op Gods naam. In de lijn van de aanbidding op God bidden we voor anderen. Voor je collega’s. Je buren. Je (niet)gelovige vrienden/vriendinnen. De stad of het dorp waar je woont. Het welzijn van de samenleving. Voor vrede in de maatschappij.

Ik rond af. En dat doe ik door terug te gaan naar het kringgesprek dat deze dienst mee heeft voorbereid. Toen ik naar huis fietste dacht ik: wat mooi, zo’n kring. We begonnen die kringavond met een rondje wel en wee. Daarin komt best het een en ander naar voren, in dank en zorg. Aan het einde, na het gesprek over de Bijbeltekst, gingen we bidden. In dat gebed draag je elkaar en alles wat je bezighoudt aan de Heer op. Dat is precies 1 Petrus 2. We zijn begonnen. In dat spoor verder, gemeente.

—-
Zie ook een serie preken over de 1 Petrusbrief.

[i] Zie Op een nieuwe manier mens worden. Preek Johannes 3:1-21.
[ii] Zie Alleen Jezus is Christus. De rest is fake. Preek Marcus 13. Zie ook de serie preken vanaf de intocht van Jezus in Jeruzalem (11:1-11) en de preken over de tempelreiniging en de twistgesprekken rondom de tempel. Die preken vind je in het overzicht van die prekenserie.
[iii] Zie twee recente preken over de kerk: Heeft de kerk toekomst? en Het aantrekkelijke lichaam van de Heer.
[iv] Zie hiervoor een preek uit de Marcusserie over de kracht van het gebed: Jezus laat de werkelijke betekenis van de tempel zien (Marcus 11:17, de tempelreiniging).

Voorbeeldliturgie
Welkom
Votum
Groet
Psalm 93: 1 tm 3
10 woorden
GK 144:1a,2v,3m,4v,5m 6&7a
Gebed
Kinderen naar voren. Job vervloekt zijn geboortedag
Psalm 121: 1 en 4 (lied van school)
Kinderen gaan naar kring
1 Petrus 2:1-10
Verkondiging God geeft je een bijzondere positie en opdracht
1. Gods vertegenwoordiger in Nederland anno 2018
2. Christen zijn. Wat betekent dat?
• Aan de andere kant beginnen.
• Helemaal nieuw én eeuwenoud.
• Petrus heeft het zelf meegemaakt (Marcus-evangelie).
3. Maar #hoedan. De praktijk van elke dag.
• Geloof als hobby.
• Waar is mijn opa?
• Motivatie voor (vrijwilligers)werk.
4. De gemeente en het gebed.
LB 412: 1 en 3 (Wij loven U)
Bevestiging ambtsdragers (formulier)
LB 415: 1 en 3 (zegen ons Algoede)
Dankgebed en voorbede afgesloten met
Kinderen komen terug
Collecte
LB 723: 1 en 2
zegen