Voor het eerst na meer dan twee jaar vieren we als gemeente weer avondmaal aan tafel (we hebben in Coronatijd avondmaal gevierd; gaande of in kleine bezetting en ook thuis). En na afloop is er weer koffie drinken. Hieronder een korte preek om het vizier op scherp te krijgen. Wat is avondmaal vieren? De kunt de preek beluisteren via mijn podcast. Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst.

Gemeente van de Heer

Veelzeggend.
Heb je wel eens gezien dat mensen knielen om daarmee te protesteren tegen racisme en geweld? Sporters doen dat wel eens (laatst nog bij een wedstrijd van FC Dordrecht). Of demonstranten. Dit knielen is symbolisch. Je zegt niks. Toch maakt het meer indruk dan duizend woorden. Zoiets vergeet je niet.

Zo is het met avondmaal vieren. Het is een krachtig symbool. Het is een van de heilige symbolen (sacramenten) die God ons geeft. Twee weken geleden werd de heilige doop tweemaal bediend. In de doop zijn wij passief; je wordt gedoopt.[i]  God is actief. Hij spreekt en handelt. Vandaag vieren we avondmaal. Je bent actief. Je komt naar voren. Je eet. Je drinkt. Maar houdt avondmaal vieren en doop vooral dicht bij elkaar. Wie avondmaal viert, staat erbij stil gedoopt te zijn. Je bent gekend en geroepen door God. Je wordt allemaal samengebracht aan Jezus’ tafel.

Waar staat avondmaal vieren dan voor? Welk ‘statement’ maak je? Paulus zegt:

… altijd wanneer u dit brood eet en uit de beker drinkt,
verkondigt u de dood van de Heer,
totdat Hij komt
(1 Korintiërs 11:26).

Zie je hoe bijzonder? Het is in de kerk niet zo vaak stil. Altijd gebeurt er wel wat. Hoor je iets. Als we avondmaal vieren is het (meestal) stil. Maar het is een sprekende stilte. Zoals heel de schepping een loflied voor God is zonder woorden (Psalm 19:4b) zo is het als de gemeente avondmaal viert. Het is een veelzeggende stilte.

Jezus redt.
Wat zeg je dan als je avondmaal viert? Je verkondigt de dood van de Heer. Luister goed, gemeente. Verderop zegt Paulus waar het op staat:

Christus is voor onze zonden gestorven (zoals in de Schriften staat)
(1 Korintiërs 15:3).

Het is niet zo dat wie avondmaal viert zegt dat Jezus gestorven is (zoals ieder mens sterft). Hij is voor ons gestorven. Voor onze zonden. Wie viert kijkt dan ook niet terug alsof het een geschiedenisles is. Zo spreekt en denkt de wereld over Jezus: ‘Jezus was een man die bijzondere dingen deed en uiteindelijk werd gekruisigd’. Als wij Jezus gedenken (1 Korintiërs 11:25) staan we erbij stil dat we leven dankzij hem. Sterker: dat hij in ons is en wij in hem (Johannes 15).[ii] Jezus is erbij. Dat bedoelt de Bijbel met ‘gedenken’. Daarom spreken we ook van heilig avondmaal. Dat is niet omdat wij heilige boontjes zijn of omdat het tafelkleed smetteloos wit is. De Heer is erbij. Hij is de gastheer van de tafel. Hij nodigt. Het is zijn lichaam. Zijn bloed (1 Korintiërs 11:24&25). Door ons zwijgen roept en nodigt Jezus om hem te erkennen als redder van de wereld.

Hoopvolle toekomst.
Wie avondmaal viert verkondigt de dood van Jezus totdat hij komt (1 Korintiërs 11:26). Onder de eerste christenen leefde de verwachting van Jezus’ spoedige komst.[iii] We zijn inmiddels tweeduizend jaar verder. Dat maakt avondmaal vieren extra bijzonder. De gemeente van Korinte en al die andere gemeenten hebben door de loop van de eeuwen het stokje doorgegeven. Wij houden, op onze beurt, de verwachting van Jezus’ komst levend. Wie avondmaal viert zegt dat Jezus leeft en zal komen om recht te doen. Die verkondiging is nodig. Die geeft hoop in een wereld van oorlog, (klein en groot) onrecht, ziekte, ellende en de dood. De koning komt. Dat statement leg je af als je zo naar voren komt, aan tafel gaat zitten en eet en drinkt. Kijk niet alleen naar Jezus die aanwezig is in de symbolen van brood en beker. Kijk uit naar de eeuw die komt (Nicea) – de tijd waarin Jezus opnieuw met ons wijn zal drinken. Wat een dag zal dat zijn.

Verstrekkend.
Voor wie is die verkondiging bedoeld? Tegen wie zeg je dat Jezus redder is? Paulus zegt dat er niet bij. In onze westerse cultuur gaat het om jezelf. Als je niet uitkijkt gaat het ook zo bij avondmaal vieren. Dat je viert om (zelf) te weten dat jouw zonden vergeven zijn en God van je houdt. Natuurlijk speelt dat mee. Maar beperk het daar niet toe. Paulus heeft het over conflicten in de gemeente (vers 19). En hij heeft het over sociale ongelijkheid in de gemeente (vers 20-22). Paulus spreekt op zo’n manier over het lichaam van de Heer (vers 29) dat het net zo goed over Jezus als over zijn gemeente kan gaan (cf. Handelingen 9:4). Het gaat in dit stuk ook over het oordeel van Jezus over de gemeente en de wereld; Jezus’ oordeel in het heden en op de dag van zijn komst (vers 32). Hoor je? Al die dingen komen mee als je avondmaal viert.

Je kunt dit eruit leren: beperk avondmaal vieren niet tot jouw relatie met God. Je verkondigt Jezus’ dood. Dat gaat over heel Gods nieuwe wereld. Ja, je verkondigt dat aan jezelf. Prima. Om jezelf er opnieuw op te wijzen waar het om gaat. Maar je verkondigt ook aan anderen. Laat deze viering een uitnodiging zijn aan gemeenteleden die na Corona de kerkgang nog niet hebben opgepakt. Vier mee! Niemand kan gemist worden. We zijn dat ene lichaam van de Heer. En we verkondigen aan degenen die (al langer) niet naar de kerk kunnen komen. Een verkondiging van bemoediging. De Geest maakt ons één. Ook als je er niet kunt zijn. We verkondigen aan de wereld. Juist onze cultuur heeft het nodig. Onderzoek wijst uit dat religie een steeds kleinere plaats inneemt onze samenleving. Vorige week zei ds. Gerrit den Broeder al dat je bij zulk soort berichten misschien gelijk in de actiestand schiet maar dat het goed is om eerst terug te gaan naar God(s rust). Dat is avondmaal vieren. We zijn gered. Het komt goed. Met de kerk. Met Gods plan met zijn wereld. Ook als wij dat niet snappen wat en hoe.

Weet dat je gevonden bent. Jezus leeft en wij met hem. Avondmaal vieren betekent dat er inderdaad ‘meer tussen hemel en aarde’ – zoals men dat vandaag zegt. Er hing op Golgota namelijk iemand tussen hemel en aarde. Jezus. Hij heeft de ban gebroken. Hij geeft geluk. Vergeving van zonde. Vernieuwing van het bestaan. Zicht op een wereld vol recht en vrede. Leef iedere dag dicht bij hem.

Gemeente; gezegende avondmaalsviering.

---

Zie Bij de koning aan tafel. Preek uit Matteüs over de instelling van het avondmaal.

[i] Zie Wie God in Jezus is; dat is indrukwekkend. Preek Kolossenzen 2.
[ii] Zie preek begin Johannes 15.
[iii] Zie preek over 2 Petrus 3.

Voorbeeldliturgie

Welkom

Opwekking 640 Mijn hulp is van U, Heer (votum)
Groet
LB 405: 1a, 2m, 3v Heilig, heilig

Samenvatting van Gods geboden
LB 405: 4a Heilig, heilig

Gebed

Kinderen naar voren
Opwekking 430, Heer, ik prijs uw grote naam
Kinderen naar kring (komen terug voor derde tafel, viering avondmaal)

Lezen 1 Korintiërs 11:17-34
Verkondiging
DNP Psalm 118:6 en 6 https://www.denieuwepsalmberijming.nl/berijmingen/psalm-118

Viering heilig avondmaal, lezing Lucas 22:14-22 (door predikant)
LB 407a Zijn dood gedenken wij (acclamatie en belijdenis, staande)

Uitnodiging, opwekking en viering heilig avondmaal

Tafel 1, afgesloten door
Lam van God (Sela) https://www.sela.nl/liederen/67/agnus-dei.html

Tafel 2, afgesloten door
LB 412:3 U, Vader, U zij lof

jongens en meisjes komen terug uit kring

Tafel 3, afgesloten door
LB 412: 4 U. Christus, onze Heer

Dankgebed en voorbede

Collecte

LB 687:3 Wij teren op het woord
Zegen

Verdere ontmoeting en koffie

=== einde ===