Preek over 2 Petrus 3. Een apocalyptische tekst. Hoe komt het evangelie ons daarin tegemoet? Voorbeeldliturgie onderaan de preektekst.

1         Christelijk afsluiten.
We komen voor het laatst in 2017 samen om God te eren. We zijn dit jaar begonnen met Psalm 91. Een lied van vertrouwen (als antwoord op ellendelied Psalm 88). We sluiten het jaar af met Petrus’ profetie over een nieuwe hemel en aarde. Een plek waar recht woont. Dat wil zeggen: waar bij ons onrecht zomaar heerst, is recht daar thuis.

Wat is een christelijke manier van het afsluiten van een jaar? Ik denk dat ieder van ons in de afgelopen dagen wel een terugblik had. Vooruit kijkt. Plannen maakt. En dan bidden we. We leggen ons leven voor aan God. Dat is christelijk. We belijden straks samen ons geloof. Dat is christelijk. Zo sluiten we af en kijken we vooruit.

De toon van 2 Petrus 3 van vanavond lijkt een heel andere dan de toon van Psalm  91 waar we dit jaar mee begonnen. 2 Petrus 3 gaat over een komend oordeel. Vuur. Einde van de wereldorde zoals wij die kennen. Een nieuwe wereld. Het klinkt zo groot. Je kunt er niet bij. Je kunt niet zeggen: dit gaan we morgen even doen.

Word je er bang van als je dat leest? Ik hoop in ieder geval dat je onder de indruk komt van de woorden van Petrus. Dit stukje komt een klein beetje in de buurt van een ervaring die je kunt hebben bij een jaaroverzicht. Alles gaat voorbij. Je maakt plannen voor een nieuw jaar. Maar hoe zal het dan zijn? Petrus zegt: álles gaat voorbij. Álles wordt nieuw. Petrus zet alles in het licht van Gods heiligheid. Gods dag komt. Onverwacht.

2a         Komt Jezus snel terug?
Wat betekent dit voor onze jaarwisseling? Om te beginnen is het zaak te zien wat het punt is dat Petrus maakt in de tijd dat hij zijn brief schrijft. Christenen verwachtten vanaf Pinksteren een spoedige terugkomst van Jezus (o.a. Handelingen 4:19-26, 1 Petrus 1:5, 4:7 en 5:10 en 2 Petrus 3:3). Maar het gaat anders. De Heer komt niet terug. En alles gaat door zoals het altijd doorging. Kun je je voorstellen dat de mensen om hen heen – maar ook de christenen zelf – gingen denken: waar blijft hij? Klopt het wel? Vergissen we ons (in hem, Jezus)?

En dan zegt Petrus: zet God niet in jouw kader. God is God! Duizend jaar zijn voor hem als een dag en een dag als duizend jaar (2 Petrus 3:8, Psalm 90). Dit woord van Petrus is op twee manieren bijzonder.

Aan de ene kant draait Petrus de boel om. Spotters (of twijfel in je eigen hart) roepen God ter verantwoording. Waar blijft hij nou? Laat Hij eerst eens wat zien (van zijn komst); dan zal ik geloven. Petrus draait de zaken om. Petrus zegt: die houding is nu typisch aan een mens. Zo was het al heel lang geleden; in de dagen van Noach (Genesis 6). In de tijd dat de 2^de Petrus brief werd geschreven was de zondvloed een bekend gegeven (in onze dagen hoor je nog wel eens een echo daarvan. Denk aan een film als Noah of Ice Age. Maar dan zijn het ook alleen verhalen). De Bijbelse Noach preekte Gods recht (2 Petrus 2:5) maar vond geen gehoor. Maar Gods recht blijft staan. Zijn rechtvaardige wereld kómt.

Tegelijk wordt zo nog maar eens duidelijk wie Jezus is. De komst van de Heer (Jezus), het geduld van de Heer (Jezus) waarover Petrus spreekt; daarin hebben we met God zelf te maken. Niet met een ander. Zet Jezus niet in jouw kader, zegt Petrus. We belijden hem straks als Heer die komt om te oordelen de levenden en de doden; zijn rijk heeft geen einde (Nicea).

Met andere woorden: in dit stukje bemoedigt Petrus de christenen. God is bezig. Dat was Hij in de dagen van Noach. Dat is Hij in onze dagen. En Hij werkt toe naar zijn nieuwe wereld. Verlies de moed dus niet. Hoe het in je leven soms ook is. Hoe het in jouw tijd/cultuur ook is. Sterker nog: wees net als God, zegt Petrus. Geduldig, standvastig, goed en leef door Gods kracht op een manier dat er niet wat op je valt aan te merken (3:14).

2b         In onze cultuur speelt die kwestie niet.
Wat betekent het evangeliewoord van 2 Petrus 3 voor ons, gelovigen in 2017? Om dat te ontdekken moeten we terug naar de vraag die toen aan de orde is: komt Jezus nog wel terug? In alle eerlijkheid moeten we dan zeggen: die vraag speelt vandaag niet meer. Heeft iemand die vraag wel eens aan jou gesteld? Waar spotters toen nog aan christenen vroegen of de Heer zich niet vergist had, zo zeggen Westerse mensen vandaag dat het merkwaardig/achterhaald is om überhaupt in God te geloven. Met de komst van God(s zoon) is niemand bezig. Het is simpelweg geen punt van aandacht. Hooguit hebben we het over hoop (1 Petrus 1); waarop is die gebaseerd? Dit klimaat waarin het niet gaat over Jezus’ komst gaat niet aan gelovigen voorbij. Dat merk je aan discussies. ‘Er is maar een leven. Dit’ zei een christen dit jaar.[i] Misschien herken je zo’n uitspraak of komt die gedachte ook (wel eens) in jouw hart op.

Kunnen wij dan wat met de bemoediging van Petrus? Als hij ingaat op een vraag die toen speelde maar nu niet; hoe kunnen wij dan luisteren naar wat Petrus zegt?

3         God zelf geeft hoop.
Het is zaak om aandacht te (blijven) hebben voor datgene waar Petrus op wijst. Want dat blijft wel staan. Het punt dat het vanouds een menselijke gewoonte is om niet naar God te willen luisteren. Dat is niet Westers. Dat was in Noachs tijd zo. Het punt dat God zijn weg gaat. Dat God trouw is en blijft. Dat was zo in Noachs dagen. En dat is vandaag niet anders. Want God is trouw en kan zichzelf niet verloochenen (2 Timoteüs 2:13).

Als je zo naar onze tijd kijkt, is er dan heel veel anders dan in de dagen van Petrus of de dagen van Noach? We maken ons vandaag zorgen. Want er zijn twee mensen aan de macht die er niet voor lijken terug te deinzen elkaar met nucleair geweld te willen vernietigen. Kenners zeggen dat de wereld nog nooit zo’n gevaarlijke plek was om te leven als nu. De wereldorde is aan het veranderen (al langer – na WOII – terugtrekkend VS). Dat verhaal is minstens even ‘eng’ als 2 Petrus 3. Toch? De wereld in vlammen. Je moet er niet aan denken.

En let dan op. Want hoe dan verder? Zoeken we het bij God als er dingen zo fundamenteel veranderen? Of willen we graag een stabiele wereld; en denken we daarbij vooral aan wat wij kunnen (Psalm 2)? 2 Petrus zegt: keer je tot God. Zoek je kracht en je zekerheid in Hem. Zo komt het goed! Hij is de almachtige. Hij zorgt voor een wereld van recht en vrede.

Nog een voorbeeld. Er is een alarmerend boek over de ondergang van onze cultuur verschenen (Wat op het spel staat. Philipp Blom. Zie TV-fragment). Een analyse die door velen serieus wordt genomen. Alles staat op het spel is zijn conclusie: het klimaat, ons werk, zingeving. We leven, zegt de schrijver, alsof we een tweede planeet hebben maar die is er niet. Parallellen worden getrokken met eerdere beschavingen zoals het Romeinse rijk dat ten onder ging. Kijk: zo’n boek is minstens even apocalyptisch als 2 Petrus 3.

En let dan op. Want wat is de hoop? We moeten boven onszelf uitstijgen/uitgroeien (pg.210) is het antwoord van deze man. Misschien is het niet voor niks dat het hoofdstuk geen hoop heet maar een soort hoop.  Want kunnen wij, mensen, het echt anders? Juist de terugblik op onze mensengeschiedenis zoals dit boek dat geeft, is wat dat betreft niet hoopgevend. Herhaalt de geschiedenis zich? Gaat er opnieuw een cultuur ten onder? Wat is het apocalyptische 2 Petrus 3 dan bevrijdend. Petrus zegt: inderdaad; door de tijd heen heeft de mens niet geluisterd naar God. En dan loopt het fout af. Dat dreigt ook voor ons. Doe het dan anders! Want God is geduldig. Hij maakt alles nieuw. Maar dáár hebben wij het vandaag niet over. Wie 2 Petrus leest verbaast zich daar niet over.

Ondertussen, gemeente, wordt duidelijk wat onze taak is. Die ligt in de lijn van 2 Petrus 3. Petrus roept op tot bekering. Dat deed hij al in zijn eerste preek (Handelingen 2). Het is zaak te zien dat die oproep niet allereerst geldt voor de ‘boze’ (zondige) wereld die het zonder God wil wagen. Dat willen christenen nog wel eens doen: kijk maar uit want God zal jou straffen. Maar bekering geldt allereerst de christenen zelf. God is geduldig voor jou. Hij wil jouw inkeer en redding (2 Petrus 3:9). Het oordeel van God is, zo geloven wij, immers al begonnen. Bij ons (1 Petrus 4:17).

In die bekering beginnen wij door Jezus’ Geest op God te lijken. Geduldig, standvastig (vers 17), goed en leef door Gods kracht op een manier dat er niet wat op je valt aan te merken (vers 14). Zo worden we ingezet als getuigen van Gods werk en van zijn komst. Laten we in dat vertrouwen leven, gemeente. Het jaar afsluiten en uitzien naar al het nieuwe dat God ons geven zal.

—–
[i] Interview in dagblad Trouw (mei 2017). Zie ook de themadiensten over de opstanding van Jezus (begin 2016).

Een mens is voor een tijd een plaats van God (Psalm 90, oudjaar 2016)
Heaven is for real (oudjaar 2014).

Zie prekenserie 1 Petrus:

• Op een lijn met Christus (1 Petrus 1)
• Verhuur jezelf als slaaf (1 Petrus 2); o.a. over de verhouding tot de overheid.
• Volk om een vreemd verhaal (1 Petrus 2:24). Goede Vrijdag in de 1 Petrus-brief.
• Opgewekt door de Geest (1 Petrus 3:18). Pasen.
• De paradox van Hemelvaart (1 Petrus 3:22 en 5:8). Hemelvaart.
• Leef het goede leven in Jezus (1 Petrus 4).
• Jezus volgen in lijden en leiden (1 Petrus 5).
• Richt je op Gods dag (2 Petrus 3). Oudjaarsdag.
• …. wat in de loop van de tijd op m’n blog staat n.a.v. de Petrus-brieven.

Voorbeeldliturgie
Votum
Groet
Psalm 90: 1, 2 en 9
Gebed
Lezing 2 Petrus 3
GK 113:1, 3 en 4
Verkondiging Richt je op Gods dag!
Psalm 98: 3 en 4
Nicea
Dankgebed en voorbede, afgesloten met Onze Vader (allen)
Collecte
GK 110:1a,2v,3a,4m en 5a
Zegen