Onderhuids is er in christelijk Nederland van alles gaande op het gebied van de Godsleer. Dat is bedreigend. De kerk leeft immers van wie God is. Van dat ene, grote geheim van het geloof (1 Timoteüs 3:16).

Laat ik beginnen met twee voorbeelden die Jezus Christus betreffen. Onlangs kondigde Hillsong Church, een invloedrijke keten van pinkstergemeenten die haar oorsprong heeft in Sydney (Australië), weer een ”grand opening” aan. De zogenaamde Geloofsbasis (belijdenis) zei dit als eerste over Jezus’ werk: „Wij geloven dat Jezus Christus tijdens zijn leven op aarde de wil van God bekend maakte en Gods Koninkrijk verkondigde.” Maar het Evangelie claimt iets dat eindeloos verder gaat. Namelijk dat Christus God(s wezen) bekend maakt en de Koning van het Koninkrijk is. Waarom wordt er zoveel aandacht besteed aan aantrekkelijke diensten en niet aan de christologie?[i]

Islamitische Christus
Het tweede voorbeeld betreft het christelijke leven. Jezus Christus wordt door velen vooral als Voorbeeld genoemd. „Zoals Jezus dit deed, zo doe ik dat”, zeggen die christenen.[ii] Nu roept Christus ons inderdaad op om Hem te volgen. Dat betreft zijn oproep om te sterven aan onszelf en ons leven te vinden in Hem (Matteüs 16:24). En als de apostel Paulus zegt dat wij hem moeten navolgen zoals hij Christus navolgt, zegt hij dat omdat hij Christus als Heer erkent (Handelingen 9:5). De vroege kerk kent dan ook het getuigenis dat wij ten diepste geen idee hebben wie Christus is, omdat Hij werkelijk God is.

Vandaag lijkt Christus eerder een islamitische Christus te worden. Burgemeester Aboutaleb hintte daar laatst op in het Rotterdamse raadsdebat over salafisme.[iii] De burgemeester hield vol dat salafisme niks bijzonders is. Het gaat er volgens hem om wie je salaf (voorganger) is. Zoals moslims Mohammed als voorganger hebben, zo is Jezus Christus de voorganger voor christenen, zei burgemeester Aboutaleb. Maar er is geen moslim die beweert dat Mohammed God is. Stralen christenen misschien uit dat Christus vooral een voorbeeldfiguur is?

Drie-eenheid
Het derde voorbeeld betreft Gods Drie-eenheid. In de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt wordt gediscussieerd over de vrouwelijke ambtsdrager. Meestal gaat het dan over de uitleg en toepassing van Schriftteksten. Maar niet iedereen houdt het daarbij. Zowel sommige voorstanders als sommige tegenstanders beroepen zich in deze kwestie op Gods Drie-eenheid. Alsof God een mens is die zich met andere mensen laat vergelijken, en niet „een geheel enig en éénvoudig geestelijke wezen… eeuwig, ondoorgrondelijk, onzienlijk, onveranderlijk, oneindig en almachtig” (artikel 1 Nederlandse Geloofsbelijdenis).
Speculatieve denkbeelden worden in deze discussie niet geschuwd. Zelfs het in de Verenigde Staten gevoerde debat over de eeuwige onderschikking van God de Zoon aan God de Vader schiet hier wortel![iv]

Godsopenbaring
Deze situatie onder westerse christen hoort bij de context waarin zij leven. Onze cultuur heeft God afgeschaft, ‘gedood’. Christenen zitten in het defensief. Ze hebben al hun energie nodig om te kunnen blijven geloven. Anderen proberen God nog levend te houden door geloofsinhouden aan te passen aan het begrip van hedendaagse mensen. Ondertussen raakt het grote geheim van het geloof uit zicht.

Daarom moeten Nederlandse christenen terug naar de Godsopenbaring in de hele Schrift. Naar de vraag wie God is. Het Oude Testament vertelt dat God Zijn volk straft omdat het andere goden achterna loopt. Het volk gaat in ballingschap. Maar dan troost God Zijn volk ook (Jesaja 40-66). God zegt bij herhaling dat Hij volstrekt uniek is en dat er geen andere god naast Hem is. God belooft dat Hij er Zelf voor zal zorgen dat Hij – en Hij alleen – aan Zijn eer komt.

Gekruisigd
En dan blijft het eeuwenlang stil. Totdat daar die Man komt aanlopen. Die Man uit ”nowhere”. Die Man die wonderen doet, zonden vergeeft en Zich laat aanbidden. Maar ook de Man die je kunt betwisten, slaan en bespotten. Wegens blasfemie wordt Hij gekruisigd.

Het Evangelie zegt: Híj is God. Nederlandse christenen moeten Hem beter leren (er)kennen. Jezus Christus is niet een ”mindere God” (alsof zoiets zou kunnen!). En Hij is allereerst onze aanbidding waard. Wie Hem zo belijdt, wordt door de Heilige Geest in het grote geheim van het geloof ingeleid en daarbij bewaard.

Reformatorisch Dagblad, 9 februari 2018

Dit artikel is een uitwerking van een preek uit een serie over Marcus: God, de enige God, is in Jezus onze naaste geworden (Marcus 12:28-37).

Zie Welke God is terug? (Nederlands Dagblad, januari 2014) en Nieuwe belijdenis begint bij vragen naar God (Nederlands Dagblad, 2021).

[i] Op Facebook kwam ik het bericht over de ‘Grand opening’ en de verwijzing naar hun ‘Geloofsbasis’ (belijdenis) tegen. Hoe te spreken over Jezus en Gods wil? De Catechismus spreekt niet van het bekend maken van Gods wil maar zegt dat Jezus als door God aangestelde allerhoogste Profeet en Leraar ‘ons de verborgen raad en wil van God over onze verlossing volkomen geopenbaard heeft’ (Zondag 12). Dat gebeurt nadat in Zondag 11 Jezus als verlosser van de zonden en enige redder is beleden en na de leer van de Drie-eenheid in Zondag 8. De genoemde ‘Geloofsbasis’ kan de helderheid winnen die ze volgens mij wel zoekt als ze bij artikel 2 (Jezus Christus zijn persoon) spreekt in de lijn van Johannes 1 (‘Gód was het Woord’ 1:1c, ‘Het Woord is mens geworden’ 1:14; zie prekenserie daarover) en Nicea (‘God uit God… Ter wille van ons mensen en van ons behoud is Hij neergedaald uit de hemel en vlees geworden door de Heilige Geest uit de maagd Maria en is een mens geworden’): de menswording van Gods zoon. Want nu werkt in de ‘Geloofsbasis’ de genoemde onscherpte over Jezus door. Er staat bijvoorbeeld dat ‘zijn (Jezus Christus, jmh) opstanding het bewijs is van deze verzoening’ (aan het kruis). Paulus zegt juist dat de opstanding laat zien (’bewijst’ zoals de ‘Geloofsbasis’ zegt) dat Jezus Gods zoon is (Romeinen 1:4). Daarom zegt Paulus ook dat God ons door Christus met zich verzoend heeft; God heeft hem die de zonde niet kende voor ons één gemaakt met de zonde, zodat wij rechtvaardig voor God konden worden (2 Korintiërs 5:18 en 21).
[ii] Zie Jezus is selfie uit selfie geworden (blogpost, april 2015); een tweeluik met Welke God is terug? (Nederlands Dagblad, januari 2014).
[iii] Zie Voer ook het religieuze debat over salafisme (blogpost januari 2018).
[iv] Mijn collega ds. Henk Folkers bespreekt het onBijbelse en ongereformeerde karakter van de leer van de eeuwige onderwerping van God de Zoon aan God de Vader.