Deze week is de Stille Week. Dordrecht ontvangt ook The Passion. Dit jaar is het thema: je bent niet alleen. Wat betekent dit in het licht van het evangelie? Voorbeeldliturgie onderaan de preektekst.

Gemeente van de Heer

1         Wat geeft verbondenheid?
We gaan de week van Goede Vrijdag, Stille Zaterdag in. De Stille Week. Zo stil zal het hier niet worden want The Passion komt dit jaar vanuit Dordrecht. Sommige christenen vinden The Passion (een) geweldig(e kans), andere christenen zijn erop tegen. En daartussen zitten heel wat soorten smaken.

Waar het vanmorgen om gaat is dit: het evangelie werpt een bijzonder licht op het thema van The Passion van dit jaar. ‘Je bent niet alleen’ is het thema. Een belangrijk maatschappelijk thema. Wij woonden – dan geef ik meteen een heel ingrijpend voorbeeld – niet zover bij de vrouw vandaan die tien jaar lang dood in haar huis had gelegen (2013).[i] Tien jaar en niemand wist het! Er ging een schok door de wijk. Door het hele land. Uit onderzoeken blijkt dat veel mensen zich eenzaam voelen. Weinig of geen bezoek krijgen en dat missen.

Er hangen mooie billboards in de stad. Mooi dat daar zoveel werk van is gemaakt. Aansporingen om elkaar te groeten bijvoorbeeld:

Maar ook billboards om over na te denken:

Want kun je aan de buitenkant zien of iemand eenzaam is? Voel jij je wel eens eenzaam? Op zo’n manier dat je je er niet prettig bij voelt, dat het niet goed is?

Tal van initiatieven zijn en worden ontplooid rondom eenzaamheidsbestrijding. Door particulieren, bedrijven, de overheid, geloofsgemeenschappen, verenigingen. Wat ontzettend mooi, goed en belangrijk dat dat gebeurt. We danken de Heer daarvoor. En we bidden om zegen op ieder initiatief. Fijn dat we daarin als kerkelijke gemeente ook meedoen.

Gods billboard.
En nu lezen wij vanochtend het evangelie. In de eerste brief van Johannes gaat het al, op een bijzondere manier, over eenzaamheidsbestrijding. Johannes begint zo:

Wat er was vanaf het begin… wat wij met eigen ogen gezien hebben, wat onze handen hebben aangeraakt, dat verkondigen wij: het Woord dat leven is.
(1 Johannes 1:1).

Met dat Woord bedoelt Johannes niet de Bijbel. Sommige christenen denken daar misschien gelijk aan. Maar luister beter. Johannes vervolgt:

Het leven is verschenen, wij hebben het gezien… wij verkondigen u het eeuwige leven dat bij de Vader was en aan ons is verschenen. Wat wij gezien en gehoord hebben dat verkondigen wij ook u.
(1 Johannes 1:2 en 3).

Dit gaat over iets anders dan over een boek. Het gaat over leven. Goddelijk leven dat zichtbaar is geworden, aanraakbaar en hoorbaar. Johannes heeft het over Jezus. Hij is God zelf[ii], Gods zoon die mens werd als jij en ik.

En dan nog één stap. Johannes zegt dat hij over dat goddelijke leven van Jezus vertelt

opdat ook u met ons verbonden bent. En verbondenheid met ons is verbonden zijn met de Vader en met zijn Zoon Jezus Christus
(1 Johannes 1:3).

Eenzaamheidsbestrijding: ‘opdat je verbonden bent met ons. En zo met God de Vader en de zoon.’ In de eerste eeuw van onze jaartelling gaat het al om verbondenheid. Het evangelie verbindt. Brengt mensen samen. Heft eenzaamheid op. #Jebentnietalleen. Inderdaad. En waar begint dat? Bij ons groepsgevoel? Dat we ‘de GKv’ of Kandelaarkerk zijn? Of begint het bij je vriendengroep? Elkaar groeten? Ja; al die dingen zijn belangrijk.

Johannes kijkt verder. Het begint bij God, zegt Johannes. Bij het Woord dat leven is en mens werd. God kent ieder mens. God kent jou. Ons allemaal. Je hart. Je gedachten. Je voornemens. Je zorgen. Je vragen. Je verkeerde dingen. Je goede inzet. God kent en accepteert ons in zijn mensgeworden zoon Jezus.

Die verbondenheid geeft het evangelie.

Gemeente, zo gaan we de Stille Week in. Je bent niet alleen. Inderdaad. Wat heeft God ervoor over gehad om ons te bereiken! Alles. Zo lief had God de wereld dat Hij zijn eniggeboren zoon gegeven heeft opdat een ieder die in hem gelooft niet verloren gaat maar eeuwig leven heeft (Johannes 3:16). Golgota is Gods billboard.

Zo zegt God hoeveel Hij van ons houdt. God zoekt ons op en redt ons van zonde en dood, Hij nodigt ons bij Hem aan huis. Je bent niet alleen. Nooit. Nergens. Dat is de belofte van het evangelie.

Leef in verbondenheid.
Geloof jij dit evangelie? We weten allemaal dat de praktijk, ook in het christelijke leven, anders kan zijn en is als het gaat om eenzaamheid. Ook gemeenteleden geven wel eens aan zich eenzaam te voelen. Of, als het om verbondenheid gaat: we geloven in dezelfde Heer maar hebben op bepaalde punten toch frictie of verschil van inzichten. De een voelt zich beter thuis in de kerk dan de ander. Verbondenheid kan zo onder druk komen te staan. Al die dingen zijn er. Ook voor onszelf, de gemeente van Jezus, is #jebentnietalleen een belangrijk thema. Denk aan de diakenen. Hun taak is erin voor te gaan dat niemand in de gemeente eenzaam is. Maar begin vooral bij jezelf. De diakenen kunnen hun werk doen als de gaven in de gemeente ook leven en ingezet worden. Leef je mee met anderen? Kijk je om je heen? Bid je voor anderen (Efeze 6:18)?[iii] Spreek jij wel eens gemeenteleden aan die je niet kent of zoek je altijd het voor jou bekende groepje op?

Gemeente, we gaan een bijzondere week in. Het gaat deze week om de kern van ons geloof; Jezus gekruisigd en opgestaan (1 Korintiërs 15:1-4). Laten we ons toewijden aan onze Heer Jezus. Laten we niet vergeten in welke unieke positie we ons bevinden: we ontvangen verbondenheid met God en elkaar. God geeft het aan ons als een cadeau.[iv] God geeft zichzelf aan ons. Laten we dat evangelie, dat Woord van leven (1 Johannes 1), leven.

2         Kerst en Golgota. De wonderlijke weg.
Er is maar weinig bekend over de precieze situatie van de eerste lezers van 1 Johannes. Duidelijk is dat het bepaald niet koek-en-ei is. Sommige christenen keren de kerk de rug toe en er is sprake van een afschuwelijke dwaalleer (1 Johannes 2:18-19 & 22, 4:1). Het zou kunnen dat de situatie van de lezers overeenkomt met die van de lezers van de Hebreeën-brief; dat men, vanwege risico’s die horen bij het geloof in Jezus, het geloof in de Heer de rug toekeert en zo op safe speelt. Denk aan missionaire situaties waarin nieuwe gelovigen soms zwaar onder druk gezet worden door de maatschappij of hun familie. Dat gebeurt soms ook in ons land. Johannes zegt dat de gelovigen moeten blijven bij het eens verkondigde evangelie van Jezus. Alleen zo is er verbondenheid met God (1 Johannes 5:20 en 21).

Uniek.
Anders gezegd: 1 Johannes is een scherpe brief. Het gaat vaak over liefde en verbondenheid. Zeker. Dank de Heer. Maar maak van liefde niet iets heel lievigs, alsof het gaat om onze smileys. Heb er oog voor hoe groot en uniek het gegeven wonder van verbondenheid is.

Denk in dit verband aan Johannes 13 over de pesachviering van Jezus. De voorloper van het avondmaal zoals wij dat vorige week vierden. Jezus zit met zijn discipelen aan tafel. Maar niemand wilde de voeten van de ander wassen. Dat is te nederig. Ben je raar. Er staat dan eerst dat Jezus weet dat hij naar de Vader terug zou keren en dat hij de zijnen tot het uiterste liefhad (13:1). Vervolgens staat er dat de Vader hem alle macht heeft gegeven (13:3). Zie je? Tot twee keer toe. Jezus is koning. Hij is Heer. En dan staat hij, die Heer en koning is, op. Legt zijn mantel af. Wast de voeten van zijn discipelen. Wie weigert hoort er niet bij (13:8). En wie zich laat wassen heeft meer dan genoeg (13:10). Dat is de verbondenheid waar Johannes het over heeft.

Symbolisch doet Jezus bij de voetwassing wat hij even later op Golgota doet. De koning verlost ons. Dient ons.[v] Zo verbindt hij ons met de Vader en zichzelf. Alleen zo. Naar dat grote wonder roept 1 Johannes de gelovigen terug. Wat kunnen wij makkelijk van het padje raken. Zeker als je al langer gelovig bent. Je geloof komt dan op een andere manier onder druk te staan dan in 1 Johannes. Je gaat het, zoals bij ons misschien, heel gewoon vinden. Of je hobbelt mee met de meerderheid in onze samenleving en vindt geloof in God miet langer nodig. Bij een ander gaan zorg of moeiten overheersen en je raakt de blijdschap van het evangelie (1 Johannes 1:4) kwijt. Bij een ander neemt ongenoegen over bepaalde zaken in de gemeente zo’n grote plek in dat je het wonder van verbondenheid niet meer merkt. En ga zo maar door.

En dan komt de Heer. Hij wast de voeten. Geeft zijn leven, Ik verlos jou. Ik ben je redder. Ik geef verbondenheid. Alleen in de verlossing van zonden. In de redding van de dood. Deze week is Stille Week. Je wordt allereerst stilgezet bij jezelf. Bij je zonden en wonden. Je sterfelijkheid. Bedenk dat je gedoopt bent in de Heer. In hém is leven. Leven dat verbondenheid geeft. Neem dat leven aan. Leef met je Heer. En neem je plek in in de gemeente en draag je steentje bij in de maatschappij. Deze week zijn er kansen zat. Wie weet levert het iets op dat blijvende impact heeft in onze stad. Wat zou dat mooi zijn.

Omgekeerd Havenhoofd.
Gemeente, kijken we zo naar de Heer. In de voorbereiding op The Passion gebeurde er iets dat me aan het denken zette. Iets dat laat zien hoe moeilijk, hoe anders, hoe tegendraads en wonderlijk het evangelie is. Ik liep laatst langs prachtig Havenhoofd. Kijk; het gebouw is wekenlang geprepareerd voor The Passion.

Als straks de camera’s op onze stad staan moet alles er geweldig uitzien. Ik las zelfs dit bericht in AD De Dordtenaar. Nota bene een slooppand werd, voor even, opgeknapt:

Want je wilt natuurlijk niet dat mensen op de TV zien dat het er hier niet netjes uitziet. Verbondenheid met onze mooie stad ontstaat door de prachtige uitstraling van de stad. Dan komen mensen onder de indruk. Dan komen ze hier eens een dagje naartoe.

Zo doen wij dat. Wij maken de stad mooi. Thuis doe je dat ook. Je ruimt je rommel op voordat je bezoek krijgt. Jezus doet andersom. Precies andersom. Hij begint bij onze troep. Hij wordt geboren in een dorp van niks. Een sloopdorp. Wat zeg ik? In een stal.[vi] Hij wast het vuil van de voeten van zijn discipelen (Johannes 13). Hij verlost ons van onze onmacht en de dood. Petrus trekt zijn voeten terug. Hij voelt aan hoe het zit. Geen denken aan. Jij denkt misschien: maar dat heb ik niet nodig. Johannes zegt en houdt stug vol: alleen in Jezus is er verbondenheid. #Jebentnietalleen; alleen in hem. In Bethelem zijn we gevonden. En op die afzichtelijke plek, Golgota – waar ieder z’n hoofd van hem afdraaide (Jesaja 53); daar zijn we gered. En op Pasen bloeit een nieuw leven open.

Dit, gemeente, is het evangelie. Dit is je Heer. Sta stil bij Hem deze week. En deel het wonder van genade uit. Ieder op de plek die God je geeft.

#Wezijnnietalleen. Gezegende Stille Week.
————————————————————

[i] Zie een preek uit de tijd van dat schokkende nieuws.
[ii] Zie De geloofsbelijdenis van Boromir. Een korte avondmaalsoverdenking.
[iii] Zie Bidden in de Geest. Preek Efeze 6:18.
[iv] Zie de inleiding deze week over het cadeau van genade dat God aan ons geeft, de volharding (Dordtse Leerregels hoofdstuk 5).
[v] Zie Hoe dichtbij mag het evangelie komen? Preek Marcus 10:45.
[vi] Zie Hoe de Jodenkoning in onze troep wordt geboren. Kerstpreek.

Welkom
Votum
Groet
Psalm 146: 1 en 4 (GK)
10 woorden
GK 144:1a,2m,3v,4m,5v,6&7a Heer, God wij allen loven U
Gebed
Kinderen naar voren
Kinderlied
Lezen Johannes 13:1-10a (tot en met ‘jullie zijn dus rein’) en
1 Johannes 1:1-4
LvdK 98: 1 tm 3 Verblijdt u in de Heer te allen tijd
Verkondiging n.a.v. 1 Johannes 1:3
GK 69 U, heilig Godslam, loven wij
Presentatie Stille Week
Dankgebed en voorbede afgesloten met
Onze Vader (hardop)
Collecte
Psalm 145:1 en 3 nieuwe berijming http://www.denieuwepsalmberijming.nl/berijmingen/psalm-145
Zegen
Geloofd zij God de HEER voor eeuwig. Amen. Amen (laatste regel Psalm 89 berijmd)