Preek Pasen 2019 over Maria en ‘ongelovige’ Tomas. Zij krijgen heel verschillende opdrachten van Jezus. Wat wil dat zeggen? Voorbeeldliturgie onderaan de preektekst.

Gemeente van de Heer

Jezus leeft! In alle talen klinkt dat breaking news vandaag. Wereldwijd. Want Gods koninkrijk is de allereerste multinational. De dood is overwonnen. Zonde staat niet langer tussen God en ons in. Wat een feest om dat evangelie met elkaar te vieren. Heel de week zijn we samengekomen. Stap voor stap toegeleefd naar vandaag. Wij staan aan de kant van de winnaar. Winnaar Jezus.

Wat betekent Jezus’ opstanding? Die vraag doet ertoe. Zeker in een cultuur waarin zo weinig mensen in God geloven. Net zo goed voor mensen die deze week bij het graf stonden en ervaren dat de dood er nog steeds is.

Raak de wonden aan.
Laten we beginnen bij de populaire Tsjechische priester Tomás Halík. In zijn nieuwste boek legt Halík de nadruk op kwetsbaarheid. Dat is mooi en terecht. Zeker in een samenleving waarin maakbaarheid en aantrekkelijke selfies domineren. Een belangrijk uitgangspunt voor Halík zijn Jezus’ wonden op Pasen. Jezus staat niet op alsof hij een superster is die boven onze werkelijkheid zweeft. De ‘ongelovige’ discipel Thomas moet Jezus’ wonden aanraken – zo vertelt het evangelie van Johannes. De wonden zijn een waarmerk. Het is de gekruisigde die levend voor hem staat.[i] Jezus vertoont zich aan ons als de lijdende. Zo geeft hij hoop, zegt Halík.

Raak mij niet aan!?
Mooi gesproken. En toch. Luister nog eens naar het evangelie. Hoe wonderlijk is het bericht van Pasen. Het is extra interessant om vandaag ook naar een van de andere getuigen te kijken, Maria (uit Magdala). Hoe anders reageert Jezus op haar, in vergelijking met hoe hij reageert op zijn discipel Thomas. Maria draait zich om naar Jezus. Het staat opgeschreven als een daad van bekering. Tranen, verdriet en een zoektocht domineren niet langer. Ze ziet Jezus. Rabboeni! (meester) roept ze. Maar het enthousiasme lijkt niet wederzijds. Voor haar geen uitgestoken hand. Geen stevige hug. Geen uitnodiging om Jezus’ lichaam te tasten. Jezus’ antwoord klinkt eerder afstandelijk. ‘Raak mij niet aan’ (Statenvertaling) zegt Jezus.

Confronterend en bemoedigend.
Bijzonder. Zet deze twee nou eens naast elkaar. Tomas en Maria. In het licht van de opgestane Heer.

Waarom deze twee zo verschillende reacties van Jezus? Wat zegt dat voor vandaag? Nu telkens minder mensen geloven, staat het wonder van Pasen ontzettend ver van ons af.

Hoop – daar kunnen we ons iets bij voorstellen.
Geloof – iedereen gelooft wel in iets of iemand.

Maar opstanding uit de dood!? Daar ligt een grens. Dat geldt voor ons; voor je gevoel of onze cultuur. Maar dit ongeloof gaat verder dan een gevoel of een cultuur. Het evangelie leert dat dat ongeloof oude papieren heeft.[ii] Niemand van de discipelen rekende erop dat Jezus zou opstaan (Marcus 16:14). Thomas moet wat dat betreft niet geïsoleerd worden. Hij houdt alleen iets langer vol aan zijn ongeloof. Meer niet.

De evangeliën zijn even confronterend als bemoedigend. We moeten niet alleen kijken naar de kwetsbaarheid van de wonden van Jezus. Neem Jezus zoals hij is. Op Goede Vrijdag hebben we gezien dat Jezus niet, helaas, het loodje legt. Jezus werkt door, zelfs aan het kruis. Hij verlost tot in de dood. En zo kijken we naar Pasen. Ook dan werkt Jezus door. Is hij Heer.

Jezus is Heer.
Zowel naar Maria als naar Tomas geeft Jezus een bevel:

Raak mij niet aan.
Wees niet langer ongelovig maar geloof.

Het zijn, hoe verschillend de situatie van Maria en die van Tomas ook is, bevelen die dwars tegen hun hart ingaan.

Maria wil haar Heer om de hals vliegen. Is dat raar? Zeker niet. Maar zij moet leren dat Jezus’ plan nog groter is. Hij moet nog hoger verheerlijkt worden dan aan het kruis (Johannes 20:17).[iii] Daarom: raak me niet aan. Houd me niet vast. Want Jezus is Heer.
Tomas wil bewijs. Is dat vreemd? Nee. Sterker nog: Tomas is zijn tijd ver vooruit. Hij lijkt wel een westers mens van de 21^ste eeuw. Geen geloof zonder bewijs. God moet zich eerst laten zien en bewijzen voordat wij in Hem kunnen geloven. Maar Tomas krijgt een bevel van Jezus. Houd op met ongelovig te zijn. Geloof! Dwars tegen zijn hart in. Want Jezus is Heer.

Maria’s Heer. Tomas’ Heer.

Pasen.
En is Jezus jouw Heer?

Geloof jij in Jezus’ opstanding? In zijn kruisdood? Wij leven vandaag. Is onze cultuur, net als Maria, zo met andere dingen bezig, dat ze Jezus niet als levende Heer ziet of zelfs niet kan zien? Is onze cultuur, net als discipel Tomas, alleen in staat om overtuigd te raken bij (wetenschappelijk) bewijs? Of zit het dieper. Hebben we simpelweg geen interesse? Waar hebben we Jezus voor nodig?

Die cultuur (in ons hart) tegemoet komen – zoals Halík lijkt te doen – is belangrijk. Toch blijft er een grens. Noem het gerust een kloof. Een die alleen Jezus kan verbreken. Hij laat zich zien. Jezus bewijst zich tastbaar, onontkoombaar. Hij geeft zijn volgelingen een bevel. Inderdaad: dwars tegen ons gevoel in. Dwars tegen onze cultuur in. Jezus is Heer.

Jezus is immers het leven dat mens werd (1 Johannes 1).[iv] Dat leven staat op uit de dood. Waar zien en vinden we Jezus vandaag? In mensen die, plotseling en onverwacht, tot geloof komen. En in hen die van hem getuigen – in vervolging, discriminatie, marginalisering, ziekte en volharding. Het komt er in alle tijden en plaatsen op aan naar Jezus’ bevelen te luisteren (1 Johannes 2:4). In wie dat doet; dáár is de Heer. Daar is het Pasen.

Geloven is niet makkelijk.
Ook niet altijd leuk.
Soms zelfs erg moeilijk.
En, met Maria en Tomas zeggen we ook: het is het mooiste dat je overkomt.

Want het is waar.
Omdat Jezus leeft.

Juich want Jezus is Heer!

Andere Paaspreken: De schrik van je leven (Marcus, 2018), Vrede voor jullie (2014, Johannes – in de interreligieuze ontmoeting), Opgewekt door de Geest (1 Petrus 3).

[i] Zie een themadienst over de opstanding: houd Golgota en Pasen bij elkaar.
[ii] Zie themadienst bij noot i.
[iii] Dat het kruis bij Johannes al verhoging is: zie de overdenking van Goede Vrijdag.
[iv] Zie Je bent niet alleen. Preek 1 Johannes 1:3.

Voorbeeldliturgie
GK 95: 1 tm 3 Daar juicht een toon

Welkom, afkondigingen
Votum e groet van Sela https://www.sela.nl/liederen/1/votum-en-groet.html
Psalm 18:9 De vrede van de Heer vult nu mijn leven http://www.denieuwepsalmberijming.nl/berijmingen/psalm-18
gebed
Kinderen naar voren: Pasen
Kinderlied
Lezing Johannes 20:11-29
LB 622:1a, 2v, 4m en 6a
Verkondiging
Juicht/Hij is verrezen https://www.sela.nl/liederen/15/juicht-hij-is-verheerlijkt.html
Opgewekt met Jezus (Kolossenzen 3)
GK 95:4 Want nu de Heer is opgestaan nu vangt het nieuwe leven aan
Dankgebed en voorbede
Kinderen komen terug uit kring
Collecte
LB 634: 1 en 2 U zij de glorie
Zegen
Verdere ontmoeting