Jezus spreekt over haat van de wereld. Overdrijft de Heer? En wie of wat bedoelt hij met ‘de wereld’? Nadat we vorige week, in een dienst van openbare geloofsbelijdenis, luisterden naar ‘blijf in mij’ (Johannes 15:4a) krijgen we vandaag het vervolg van Johannes 15. We  vieren ook heilig avondmaal. De preek kun je beluisteren via mijn podcast. Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst.

Gemeente van de Heer

1         Waarom doe je geloofsbelijdenis?
Vorige week deden negen jongeren belijdenis van hun geloof. We danken de Heer voor deze jongeren, voor de eredienst waarin zij geloofsbelijdenis aflegden. Blijf in mij, dan blijf ik in jullie (Johannes 15:4a).[i] Die woorden van de Heer stonden vorige week centraal. En vandaag luisteren we naar het vervolg van Jezus’ woorden uit Johannes 15.

Getuigenis.
Maar eerst nog even over vorige week. … gaf (mede namens de groep) een getuigenis. Hij vertelde wat hem ertoe bracht geloofsbelijdenis te doen.

Ik wil graag een moment nemen om daar vandaag bij stil te staan. Want in een getuigenis krijgt de Heer de eer en deel je met elkaar je geloof(sweg). Waarom deed u (indertijd) belijdenis? Waarom deed jij dat? Wil je daar iets van zeggen? Ik zou het mooi vinden als verschillende generaties daar iets over willen zeggen (bijvoorbeeld degenen die tussen nu en vijf jaar geleden belijdenis deden, tussen vijf en twintig jaar geleden, tussen twintig tot veertig jaar geleden en veertig jaar en langer geleden).

…….. (gemeente aan het woord) …..

Dank voor jullie getuigenis. Mag de Heer ons allen zegenen in het door hem gegeven geloof. Catechisanten, jongeren die (nog) geen belijdenis deden: hoor je wat er gezegd wordt? Herken je dingen? …. (getuigenis uit gemeente terug laten komen). Aan het begin van het seizoen merk je dat sommigen zeggen belijdeniscatechisatie te willen doen. Anderen zijn er (nog) niet uit. Ieder is anders. God weet dat. God kent jou. Ga met je geloof aan de slag, ook met vragen, twijfel of onzekerheid. Je zult merken dat de Heer erbij is. Wat zou het mooi zijn om volgend jaar weer zo’n prachtige belijdenisdienst te hebben.

Avondmaal vieren.
Straks vieren we het heilig avondmaal. Zo is Jezus in ons. Als je avondmaal viert bevestig je de belijdenis dat de Heer Jezus in je is en jij in hem bent – en blijven wilt (Johannes 15:4a). Zo wordt de naam van de Heer geprezen.

2         Haat van de wereld.
Aan het vervolg van Jezus’ woorden (Johannes 15) merk je nog beter waarom de Heer zo nadrukkelijk zegt: blijf in mij. Jezus gaat namelijk spreken van verzet. Haat. Haat tegen het evangelie. Haat tegen de Heer. En (daarom): haat tegen zijn volgelingen. Je zou er de moed van verliezen. En daarom begint Jezus er vooraf over. Zodat ze hun geloof niet verliezen (Johannes 16:1). Ook in deze situatie van moeite is Jezus Heer.

Aan welke haat is te denken? Denk allereerst aan het verzet waarmee de discipelen – toen: apostelen – te maken kregen in vervolging en de marteldood (Handelingen 4vv). Denk aan christenvervolging wereldwijd (zie https://www.opendoors.nl/); van discriminatie, gevangenneming tot aan bomaanslagen aan toe. Voor alle duidelijkheid: dit betekent niet dat christenen lieverdjes zijn. Zij hebben gehaat en/of haten[ii] en zij hebben geweld toegepast en/of passen dat toe (zie verderop in de preek). Waar Jezus hier over spreekt is het verzet het hem en zijn evangelie.

De situatie in ons land is uitzonderlijk als je Johannes 15 leest. Misschien krijg je wel eens te maken met een grapje of een schampere opmerking of iets dergelijks omdat je gelooft. En vergeet niet dat er ook situaties van christenvervolging in Nederland zijn (bijvoorbeeld bij bekeerlingen). En misschien zijn we ook wel iets te voorzichtig met het uitdragen van het evangelie, het missionair gemeente-zijn. Want overal waar dat gebeurt, zal verzet (en geloof!) ontstaan. Trouwens: niemand weet hoe de toekomst er wat dit betreft ook in ons land uitziet.

Wie haat het evangelie dan? De Heer zegt: ‘de wereld’ (Johannes 15:19vv). De wereld waar je uit wordt geroepen om bij Jezus te horen. Nou; dan weet je het wel, toch? ‘De wereld’ dat zijn: de ongelovigen. De mensen die God niet kennen. Atheïsten. Agnosten. Zij die God de rug hebben toegekeerd. Kortom; iedereen die ‘fout’ zit. Je hebt toch ‘de kerk’ ↔ ‘de wereld’?

Ja – zo denk jij misschien. Maar dat zegt Jezus niet. Bij het evangelie moet je beter opletten.[iii] Zeker ook bij het evangelie van Johannes. ‘De wereld’ gaat minstens over twee dingen. Alzo lief had God de wereld dat Hij zijn eniggeboren zoon heeft gegeven (Johannes 3:16). De wereld is allereerst datgene wat God liefheeft. Zijn schepping en al zijn schepselen. Alle mensen. Inderdaad; die atheïsten enzovoort waar het net over ging en waar je als kerkmensen zomaar (stiekem) op kunt neerkijken. Heb lief zoals God liefheeft.

Een andere manier waarop ‘de wereld’ voorkomt is het verzet, de haat tegen Gods bevrijdende evangelie in Jezus. Daarover spreekt de Heer in deze verzen. Het vreselijke is dat deze haat blijkt uit mensen die zeggen God te dienen. Ze zijn religieus. Maar ze hebben geen idee wie God (de Vader) werkelijk is omdat ze Hem miskennen in zijn liefde en recht in Jezus. Voor deze mensen is geloof – al zullen ze dat ongetwijfeld ontkennen – een systeem waarin je, uiteindelijk, zelf de baas bent en ‘God’ in jouw dienst staat (fijn leven, jouw zekerheid, jouw traditie en wereldbeeld etc.).[iv] De kruisdood van Jezus ontmaskert dit systeem als haat. Haat tegen God de Vader, de Zoon en de Geest (Johannes 15:20 en 26). Die ‘wereld’ zit niet buiten jou en ons maar die zit in een mensenhart.[v]

Jezus heeft zijn discipelen uit die wereld geroepen (Johannes 15:19). Hij is bezig met een reddingsoperatie. Jezus overwint de haat van de wereld (Johannes 16:33). Zijn liefde wint. Dat vieren we bij het avondmaal. Jezus roept. Hij roept u. Jou en mij. Kom van je plaats. Kom uit je twijfel. Breek met je zonde. Wordt bevestigd in je geloof. Neem, eet, drink, gedenk en geloof. Erken hem als levende Heer.

3         Het getuigenis van de Geest.
De grootste bemoediging in Jezus’ woorden is niet dat Jezus dit vooraf zegt. De bemoediging is persoonlijk. Gelovigen krijgen de Geest (Johannes 15:26). God zelf – in ons.

Zo blijft Jezus in zijn discipelen (Johannes 15:4a). De Geest wordt Trooster (Statenvertaling) genoemd. Pleitbezorger (Nieuwe Bijbelvertaling). Advocaat kun je ook zeggen. Alles om te getuigen van ‘de zaak van Jezus’[vi] en zijn koninkrijk te laten komen.

Die Geest leeft en werkt. Ik ga nog een keer terug naar vorige week, toen … zijn getuigenis gaf. …….. (deel van de getuigenis): dat is de Geest. Die liet je merken dat Jezus Heer is en dat je hem wilt volgen.

Gemeente, door die Geest worden wij Jezus’ getuigen (Johannes 15:27). Leef met Jezus. Blijf in hem. Laat je niet van de wijs brengen door verzet – in welke vorm dan ook maar. Zo wordt Jezus’ naam geprezen.

---

[i] Zie preek Johannes 15:4a.
[ii] Zie een preek over onderling toezicht (Matteüs 18) waarin de eerste vraag is of er sprake is van haat.
[iii] Zie ook de preek over de tekst ‘Wee de wereld met haar valstrikken/hindernissen’, Matteüs 18:7.
[iv] Zie apologetische paaspreek over het slot van het evangelie van Matteüs (vooral punt 3 van die preek).
[v] Zie preek bij voetnoot iii. En zie preek over het zwaard dat Jezus brengt, Matteüs 10:34. En zie preek over de ‘afgodenfabriek’ (Calvijn), Ezechiël 8.
[vi] Zie Wie getuigt er in de zaak van Jezus? Preek slot Johannes 5.

Voorbeeldliturgie

Afkondigingen kerkenraad

Welkom
Votum en groet (in afwisseling hardop uitgesproken).

Voorganger: Onze hulp is in de naam van de Heer
Gemeente: Die hemel en aarde gemaakt heeft
Voorganger: Die trouw houdt tot in eeuwigheid
Gemeente: en niet laat varen het werk van Zijn handen

Groet (predikant)
Amen (gemeente)

Psalm 98: 1 en 2 DNP https://www.denieuwepsalmberijming.nl/berijmingen/psalm-98

Samenvatting van Gods leefregels
GK 144, Heer God wij allen loven U: 1a, 2v, 3m, 4v, 5m, 6&7a.

Gebed

Kindermoment
OTH 517 Ik kijk omhoog naar de berg

Lezing Johannes 15:4a, 15:18-16:1 blijf in mij….. Wanneer de wereld je haat….

Verkondiging: Laat je niet van de wijs brengen; blijf getuigen van de Heer.
LB 345: 1 en 3 Gij hebt uw woord gegeven

Heilig avondmaal,  Formulier V. Tijdens de gaande viering

LB 412:1 tm 6 Wij loven U, o God, belijden U als Heer (geloofsbelijdenis)

Collecte

Dankgebed en voorbede

LB 413: 1 t/m 3 Grote God, wij loven U

Zegen
Amen (hardop uitspreken door gemeente)

---