Openbaring 12 vat het geloof ten aanzien van Jezus kort en bondig samen. Zo krijg je zicht op de betekenis van Hemelvaart. Bij Kerst heb ik ook gepreekt over Openbaring 12. Zie die preek voor de algemene uitleg over dat hoofdstuk en voetnoot xiii van die preek voor de plek van dit hoofdstuk in de omliggende hoofdstukken.

Je kunt de preek beluisteren via mijn podcast. Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst.

Gemeente van de Heer

1         Open dag in de hemel.
Ben je wel eens op een open dag geweest? Bij een groot bedrijf of bij het leger ofzo. Zo’n open dag is een unieke kans om alles van dichtbij te bekijken. Je mag op plekken komen die normaal voor het publiek gesloten zijn. Je kunt vragen stellen aan mensen die daar werken. Even krijg je een blik achter de schermen. Als je al een fan was wordt je bewondering alleen maar groter. Van dichtbij zie je hoeveel er komt kijken om alles draaiend te houden. Hoe lastig sommige processen zijn. Hoeveel toewijding er is. Respect!

Open hemel.
Openbaring 12 is te vergelijken met een open dag. Je krijg een inkijkje in ‘Gods bedrijf’. Je mag even meekijken met hemelse geheimen. Stel je de situatie van toen voor, de tijd waarin Openbaring is geschreven. De nieuwtestamentische kerk van Jezus is er nog niet zo lang. Mensen zijn tot geloof gekomen omdat ze zijn gaan inzien dat God in Jezus iets heel nieuws is begonnen. Maar ondertussen leven christenen onder druk van moeite, discriminatie en vervolging. Geloven in Jezus kan zelfs betekenen dat je je leven niet zeker bent. Je kunt je voorstellen dat christenen er moeite mee hadden. Hoe zit het met dat Koninkrijk van God? Waar blijft Jezus(’ komst)? Waarom lijden en moeite?

Johannes mag even achter de schermen kijken. Openbaring 12 geeft een verrassend perspectief. Een christen leeft in moeite en het is een tijd van beproeving omdat Jezus overwinnaar is! Hij, de messias, is ten hemel gevaren en heerst – en wij met hem (vers 5, 11&12). Gods tegenstander is verslagen. Hij heeft nog maar een beperkte tijd en ruimte gekregen. Dat hij zo tekeer gaat is juist een teken van zijn naderende einde en van Gods stralende toekomst.[i]

Die hemelse blik krijgt Johannes te zien en hij geeft die door aan jou en mij. Een bemoediging. Een aanmoediging. Geef niet op. Blijf trouw aan Gods geboden. God is in Jezus begonnen om alles nieuw te maken en dat werk gaat door.

2         Openbaring is een bijzonder boek.
Als je bij jezelf denkt: ‘hebben we Openbaring 12 laatst niet al eens gelezen in de kerk?’ dan heb je goed opgelet. Dat was in een (grotendeels) online eredienst van Kerst 2021. Ongeveer dertig mensen zaten toen in de kerkzaal.

Omdat Openbaring 12 zo’n imposant hoofdstuk is leek het me goed om, nu we weer gewoon fysiek aanwezig kunnen zijn, nog eens samen naar dit evangelie te luisteren. Ik ga de Kerstpreek niet herhalen. Maar het is wel goed om, net als in de Kerstpreek, in het algemeen een paar dingen over Openbaring 12 te zeggen omdat dat hoofdstuk best wel wat vragen kan oproepen:

• De beelden/symbolen (vrouw, sterren, draak) horen bij het soort Bijbelboek dat Openbaring is (cf. oudtestamentische Daniël). Openbaring is heel anders dan bijvoorbeeld de vier evangeliën die van Jezus’ leven op aarde getuigen. In Openbaring mag Johannes Gods werkelijkheid zien. Die werkelijkheid is te groot om te bevatten omdat wij mensen zijn en God God is. Toch wil God iets aan ons vertellen om zo te laten zien dat Hij op zijn doel afgaat (Openbaring 21). Zodat je Hem vertrouwt. Om Openbaring te begrijpen heb je kennis van heel de Bijbel nodig (en dan blijven er dingen onbevattelijk).
• Soms is er sprake van codetaal. In ‘de draak’ kun je bijvoorbeeld de (toenmalige) Romeinse keizer herkennen. Omdat christenen soms vervolgd werden kon het levensgevaarlijk zijn om je op een directe manier uit te spreken. Denk aan situaties in de oorlog waarin soms ook codetaal wordt gebruikt om de vijand niet wijzer te maken. Dat doet Openbaring ook.
• Wat en wie? ‘De vrouw’ zijn diegenen die bij God en zijn messias, Jezus, horen (vanaf het de tijd van het Oude Testament tot aan vandaag). ‘De draak’ is degene die Gods plannen wil dwarsbomen en de gelovigen probeert te verleiden. Zo deed en doet de draak altijd (Openbaring 12:9, Genesis 3).

3         Hemelse blik op Jezus.
Er is nog een andere reden om Openbaring 12 nogmaals te lezen.

Openbaring 12 wordt wel eens verbonden aan Kerst. Er is immers een zwangere vrouw (vers 2 en verdere) die een kind baart. Je gedachten gaan dan al snel naar Maria die Jezus ter wereld brengt. Maar er is veel voor te zeggen dat Openbaring 12 niet over Kerst gaat. De geboorte van het kind gaat niet over Bethlehem (Lucas 2) maar over Jezus’ ‘geboorte’ uit de dood; Pasen.[ii]

Hemelvaart daarentegen – het feest van vandaag – is nadrukkelijk wel in beeld bij deze hemelse ‘open dag’. Dat is opvallend. In de kerk (en samenleving) is Kerst vaak belangrijker en wordt feestelijker gevierd dan Hemelvaart. Daar denkt Openbaring 12 anders over. Het kind ‘dat alle volken zal hoeden met een ijzeren staf’ (Openbaring 12:5, Psalm 2) wordt na zijn geboorte uit de dood ‘weggevoerd naar God en zijn troon’. Dat is Hemelvaart.

Kern van het geloof.
Als je goed leest, zegt Openbaring 12 deze drie dingen Jezus. Jezus:

• heeft zijn leven gegeven (‘bloed van het lam’, vers 11; Golgota)
• is opgestaan uit de dood (‘geboorte’, vers 5)
• heerst op Gods troon (Hemelvaart, vers 5 en 10).

Zie je? Bij de hemelse blik achter de schermen geen woord over Jezus’ leven op aarde zoals zijn wonderen, zijn gelijkenissen, de confrontatie tussen Jezus en zijn tegenstanders of Jezus’ genadige omgang met zondaren. Dit is veelzeggend. Blijkbaar typeren deze drie dingen Jezus. Zo is de Heer; gekruisigd, opgestaan en heersend over alles en allen (cf. 1 Timoteüs 3:16).

4         De betekenis van Hemelvaart.
Wat betekent Hemelvaart? Als je naar een open dag gaat, kom je onder de indruk van alles wat meemaakt. Maar de blik van Openbaring 12 achter de schermen in de hemel is ontzagwekkend en adembenemend.

Hoopvolle toekomst.
God kijkt dwars door de geschiedenis heen. Hij kent de draak – de slang die Adam en Eva in het eerste begin heeft verleid. Hij heeft die slang door. Hij verslaat die slang op een ongedachte manier; door zelf mens te worden en zijn leven te geven. Zo trouw is God aan zijn schepping. Zo heerst God over zijn schepping.

God kent de moeite van al zijn kinderen (vrouw). God kent jouw vragen. Jouw twijfel. Je verdriet en onmacht. De almachtiger heerser die dwars door rampen, ellende en moeite heen toestuurt naar een nieuwe hemel en aarde (Openbaring 21) is hij die aan het kruis hing – schijnbaar machteloos, onze zonden en de pijn van de wereld dragend. Zo’n goede heerser is God. Hij heerst echt in en over alles en allen. Eens begon Hij met zijn schepping en zijn mensen. En Hij voltooit het in Jezus.

Jezus volgen.
Hemelvaart werpt niet alleen een bijzondere blik op de Heer. Het kijkje achter de schermen zet jouw en mijn leven in Gods licht. De draak is verslagen. Hij wordt uit de hemel gegooid en kan de gelovigen niet langer aanklagen bij God (Openbaring 12:10). Dat goede nieuws betekent dat de strijd op aarde extra hevig wordt. Want daar krijgt de draak, de slang/duivel, nog een beperkte tijd en ruimte om tekeer te gaan (Openbaring 12:12). Dat betekent lijden en moeite, oorlog en geweld – naar overwinning. Daar ben jij in beeld. Wij. De kerk van toen en nu.

Goed beschouwd zegt Openbaring: wat Jezus begonnen is op Golgota, op Pasen en Hemelvaart (zie onder 3) dat is nu jouw weg.[iii] Leven op aarde is Jezus volgen. Zijn als hij. In alles. Zoals Paulus zegt: leven is gekruisigd zijn met Jezus; jij leeft niet meer maar Jezus leeft in jou (Galaten 2:19&20).[iv] Zo ben je Jezus’ getuige (Openbaring 12:11). Laat zien wie de Heer is. Blijf trouw aan Gods geboden (Openbaring 12:17). Deze smalle weg is Jezus’ weg naar overwinning. Hij die opgevaren is naar de hemel komt om alles definitief recht te zetten en nieuw te maken. Vandaag vieren we zijn feest. Leef met hem en wees zo tot een zegen voor de mensen om je heen.

---

Zie Preken op Hemelvaartsdag. Een overzichtsblog.

[i] Zie ook De paradox van Hemelvaart (1 Petrus 3 & 5).
[ii] Zie de uitleg in de Kerstpreek over Openbaring 12.
[iii] Zie preek ‘tweede’ slot Marcus 16.
[iv] Zie preek Galaten 2:19&20.

Liturgie

Welkom

Votum en groet Sela https://www.sela.nl/liederen/1/votum-en-groet.html
GK 101:1, 4 en 5 De dag van onze vorst brak aan

Gebed afgesloten door
Psalm 24:4 en 5 DNP https://www.denieuwepsalmberijming.nl/berijmingen/psalm-24

Kindermoment
In de hemel is de Heer In de Hemel is de Heer – Lied en tekst – Nederland Zingt (eo.nl) (kinderlied)
Kinderen naar kring

Lezen Openbaring 12:1-17 (niet vers 18)
Psalm 2 DNP Psalm 2  Psalm 2 (denieuwepsalmberijming.nl)

Verkondiging Een blik achter de schermen. Hemelvaart met Openbaring 12

Glorie aan God, Opwekking 354 Opwekking 354 – Glorie aan God | Songteksten (dagelijksebroodkruimels.nl)

Geloofsbelijdenis (Nicea, uitgesproken door voorganger)

Dankzegging en voorbede afgesloten door
Onze Vader (melodie Elly en Rikkert)

Collecte

Dan zal Hij komen op de wolken (melodie Psalm 65) Dan zal Hij komen op de wolken – Lied en tekst – Nederland Zingt (eo.nl)

Zegen
Amen (gezongen)

Verdere ontmoeting