Bij het luisteren naar Galaten zijn we aangekomen bij de meest ontroerende zinnen van de brief. Een zeer fanatieke Farizeeër die de ‘sekte’ van de Weg vervolgde verklaart zijn liefde aan Jezus. En hoe! Wat betekenen deze verzen voor jou en mij?

Je kunt de preek beluisteren via mijn podcast. Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst.

Gemeente van de Heer

1         Liefdestaal.
Vandaag luisteren we naar de meest ontroerende zin uit de brief aan de Galaten. Je weet: Paulus is die fanatieke Farizeeër (Galaten 1:13-15).[i] Hij hoort bij de harde kern. Alles voor God en zijn heiligheid. Alles stipt volgens Gods wet. Daarom vervolgt Paulus de mensen die een gekruisigde Messias vereren. Jezus kán de Messias niet zijn. Want de Schrift zegt dat wie aan een paal hangt door God vervloekt is (cf. Galaten 3:13).[ii] Uitroeien die sekte van de Weg.

En dan dat hemelse licht. De ontmoeting met de Gekruisigde.

Jezus leeft. En hier klinkt een liefdesverklaring richting die gekruisigde Messias. Zo expliciet. Zo allesomvattend. Het verschil tussen Jezus en Paulus is nauwelijks waarneembaar, zo onlosmakelijk is Jezus’ leven verbonden met dat van Paulus:

Met Christus ben ik gekruisigd: ikzelf leef niet meer, maar Christus leeft in mij. Mijn leven hier op aarde leef ik in het geloof in de Zoon van God, die mij heeft liefgehad en zich voor mij heeft prijsgegeven.
(Galaten 2:19&20).

Weet je nog toen … twee weken geleden naar voren kwam en een getuigenis gaf. Wat was dat indrukwekkend. Galaten 2:19&20 is een getuigenis. Liefdestaal. Zo spreken typeert Paulus (Filippenzen 3 e.a.). Vaak hoor je allerlei karikaturen van Paulus (betweter, vrouwenhater etc.). Als je Paulus echt wilt leren kennen, begin dan hier. In Jezus’ licht gezet. Een stralend getuigenis.

Ontvang dit evangelie, gemeente. Dit is nu typisch zo’n zin waarover je steeds weer mediteren kunt. Een leidraad voor iedere gelovige.

2         Schatgraven.
Er is wel een probleem. Dit schitterende getuigenis is als een schat. Maar de route naar die die schat toe is lastig. Uitleggers rekenen Galaten 2:14vv tot de moeilijkst te begrijpen zinnen uit Paulus’ brieven. Ik ga niet alles in detail na. Wel de hoofdlijn.

Evangelie van vrijheid.
We waren gebleven bij de confrontatie tussen Paulus en Petrus.[iii] Petrus zat in de kerk van Antiochië aan de (avondmaals)tafel met niet-joodse heidenchristenen( 2:12). Wat een feest. Gods vernieuwende werk waarin grenzen tussen culturen en afkomst wegvielen is begonnen.

Maar toen kwamen er conservatieve gelovigen uit Jeruzalem. Zij vonden vieren met niet-Joden – onbesneden heidenen – verkeerd. Petrus liep weg bij de (avondmaals)tafel. Maar Paulus laat het er niet bij zitten. Juist omdat hij zich voor zijn bekering hard maakte voor het bestrijden van alles wat heidens (niet-Joods) was, snapt Paulus wat er hier op het spel staat. Dit is niet een praktijk-dingetje waarover je van mening kunt verschillen. Het gaat om de vrijheid van het evangelie. In het publiek wijst Paulus Petrus fel terecht. Paulus wijst erop dat Petrus afwijkt van de rechte weg van het evangelie van waarheid (2:14).

Gespreksverslag.
Het meest voor de hand liggende is dat wat er in de vervolgverzen van Galaten 2 staat, een weergave is van wat Paulus tijdens die confrontatie met Petrus heeft gezegd. En dat hij daardoorheen, langzaam maar zeker, de kerken van Galaten gaat aanspreken. Ik ga wat verzen langs:

• ‘Hoewel wij Joden van geboorte zijn en geen zondaars uit andere volken…’ (2:15). Dat gaat over Petrus en Paulus; hun etniciteit, afkomst – dat zij kinderen van God(s volk) zijn. Niet-Joden zijn (immers) ‘zondaars’.

• ‘… weten we dat iemand niet rechtvaardig verklaard wordt door de wet na te leven maar door geloof in Jezus Christus’ (2:16) Daarmee herinnert Paulus Petrus aan de overeenkomst tussen de apostelen over de vraag of de besnijdenis nodig is om bij Gods volk te horen (Galaten 2:1-10).[iv] God stelt geen voorwaarden (besnijdenis) – had men gezegd. Waarom dan toch van de avondmaalstafel weglopen!? Jezus maakt toch één? Paulus is scherp: leef in alles met het evangelie en val niet terug in traditie. Geloof in God is geen cultuur- of traditieding. Gods genadewerk in Jezus zet de toon. Niks anders. Deze zin is belangrijk. En staat er met het oog op de kerken in Galatië. Ze moeten zich niet laten ringeloren door die predikers die Paulus corrigeren.

• ‘Geen mens wordt rechtvaardig verklaard door de wet na te leven’ (2:16). Paulus laat uit de Schrift (Psalm 143) zien wat zijn punt is.

• ‘Uit ons streven om door geloof in Christus rechtvaardig verklaard te worden, blijkt dat ook wijzelf zondaars zijn. Betekent dit dan dat Christus in dienst van de zonde staat? Natuurlijk niet’ (2:17). Een lastige zin. Wat Paulus bedoelt is dit: als je met Jezus leeft is er geen onderscheid tussen Jood en Griek (Galaten 3:28, Efeze 2:11-22). Jezus heeft de ban gebroken. Petrus leeft dat evangelie door avondmaal te vieren met niet-joodse christenen. Als die viering zondig zou zijn (volgens de conservatieve gelovigen in Jeruzalem) zou dat – even strak doorgeredeneerd – betekenen dat Jezus je tot zonde brengt! Doet Jezus dat? Daarop zegt iedere christen: nee. Dan, zegt Paulus, kun je het niet maken om onder druk van wie dan ook weg te lopen bij heiden-christenen. Jezus roept je aan die tafel. Dit argument moet zijn binnengekomen bij Petrus. Petrus was erbij toen Jezus het verwijt kreeg te eten met zondaars (tollenaars, prostitués). Dat kon allemaal niet volgens de geestelijke leiders van die tijd. Petrus zelf kreeg het verwijt niet volgens de wet te leven toen hij, tegen de traditie in, zijn handen niet waste (Matteüs 15:1-20).[v] Ook al foute boel. Maar Jezus leert dan wie hij is en wie wij zijn. Jezus zegt dat zonde in een mens(enhart) zit. En dat hij is gekomen om mensen van die last te verlossen. Leef dus met Jezus. Zie je? Zo gaat Paulus naar vers 19&20 toe; Jezus en leven met hem. Daar gaat het om.

• ‘De wet werd mijn dood, maar ik, dood voor de wet, leef voor God’ (2:19). Ook een lastige. Dat de wet je dood wordt, kan slaan op wat Paulus in Galaten 3:13 zegt over de vloek van de wet – waarvan Jezus bevrijdt.[vi] Zo leef je voor God en kan de wet je niet langer aanklagen/doden. Iedere macht heeft Jezus gebroken op Golgota.

Je ziet: iedere zin is een goudmijn. En dan zijn we nog niet bij de schat!

3         Scherp, bevrijdend evangelie.
Toch is het belangrijk nog even pas op de plaats te maken zodat we de schittering van vers 19&20 nog beter zien. Twee dingen.

I    Voor het blok gezet (wet óf genade).
Paulus spreekt heel sterk. Bijvoorbeeld door een tegenstelling te maken. Het is óf naleven van de wet óf rechtvaardig verklaard worden door geloof in Jezus (2:16). Paulus zet je voor het blok. Zie je dat? Ken jij dit?

Als je gevraagd wordt wat christenzijn is, begin je dan met: ‘mijn best doen om zo goed mogelijk te leven’, ‘niet (teveel) vloeken’ of ‘niet zoveel twijfelen’, ‘zorgen dat ik naar de kerk ga’? ‘Als ik dat allemaal (niet) doe, dan….’ Ben je zo christen? Dan begin je nu de schat van vers 19&20 te voelen. Paulus zegt: kruis door dat denken. Houd ermee op. Dat is de wet. Ik moet dit. Ik moet dat. Ik doe zus. Ik doe zo. Een lijstje. Vroom, misschien. Indrukwekkend. Een lijstje dat, als je dat wilt naleven, je net zo huichelachtig maakt als Petrus’ ‘vrome’ gedrag in Antiochië. God heeft dat alles doorkruist op Golgota. Jezus en die gekruisigd. Sterker: ik ben met Christus gekruisigd. Ik leef niet meer (2:19&20).

Hoor je!? Ik leef niet meer. Heb je wel eens een dode gezien die zich zorgen maakt over z’n wangedrag? Over kerkgang, twijfel of vreemdgaan? Je leeft niet meer. Zo is het, zegt Paulus. En als je nu zegt: ‘o, dan maakt het dus niet wat ik doe/laat’ – luister dan nog een keer. Ik leef niet meer. Christus leeft in mij. Gaat Jezus vreemd? Is hij ontrouw? Vloekt Jezus? Kijkt Jezus neer op een ander? Leeft hij om z’n bucketlist af te werken? Nee. Jezus is het leven. Het eeuwige leven. Hij is goedheid. Waarheid. Vrede. Recht. Dat is jouw leven. Het leven dat God je geeft. Hij heeft mij liefgehad en zich voor mij prijsgegeven (2:20).

Gemeente, wat een geweldig evangelie houdt Paulus voor. Zullen we dit doen, gemeente? Een maand lang ofzo niet (meer) over de/onze wetten hebben maar alleen over leven met Jezus. Laten we zien wat er dan gebeurt.

II    Gods transformerende kracht (rechtvaardiging).
De sterke spreektoon van Paulus merk je ook in ‘rechtvaardig verklaard worden’ (NBV21). Gerechtvaardigd worden. Dat klinkt moeilijk maar ieder snapt waar dat om gaat. Denk aan het woord recht. God zet recht. God zet je recht op je voeten. Je zonde, kromme gedachten, lelijke daden zet God in Jezus recht. Paulus beschrijft een veranderende kracht. God transformeert zijn schepselen. Paulus zelf is daar een demonstratiemodel van. Een fanatieke Farizeeër die de sekte van de Weg vervolgt wordt iemand die een liefdesgedicht voor Jezus schrijft. Dat is ‘gerechtvaardigd worden’.

Kijk naar God. In Jezus dood en opstanding heeft God alles anders gemaakt. Een nieuw tijdperk is begonnen (Galaten 1:4).[vii] Paulus zegt dat er een nieuwe werkelijkheid is begonnen. Een kracht die niet te stuiten is: ‘ik ben met Christus gekruisigd; ikzelf leef niet meer, maar Christus leeft in mij. Mijn leven hier op aarde leef ik in het geloof in de Zoon van God, die mij heeft liefgehad en zich voor mij heeft prijsgegeven’ (Galaten 2:19&20). Geloof is de manier van leven die past bij die transformatie. Het is niet aannemen dat iets zus-of-zo ‘zit’. Het is Jezus in jezelf opmerken. Jezus in anderen zien. Zo werkt God.

Denk nog een keer aan het getuigenis van … van twee weken geleden. Dat je zegt dat je er met je twijfel bij hoort – dat dat voor God niet uitmaakt; dan sta je recht voor God. Wat is dat mooi. Er is niet eerst voorwaarde dit of dat.

Gemeente, herkende jij jezelf in …. getuigenis? Wat verandert God in jouw leven? Zullen we doen wat Paulus hier zegt, gemeente? Bijvoorbeeld door het een maand lang alleen maar te hebben over wat God in jouw leven aan het doen is. En bij de ander. Kijken wat er dan gebeurt.

4         De schat.
Zo. Nu hebben de route gelopen en zijn uitgekomen bij de schat. ‘Maar’… hoor ik je denken: ‘het is daar eigenlijk toch al over gegaan?’ Je hebt gelijk. Wat je nog wel moet weten is het volgende. De kruisdood was een dood die zo vreselijk en vernederend was dat je daarover niet.[viii] Te walgelijk. En nu hoor je Paulus niet alleen in extase over de Gekruisigde spreken. Hij kon niet anders na zijn ontmoeting met de levende Jezus. Paulus zet nog een stap. Een sprong. Hij spreekt ook over zichzelf als een gekruisigde. Omwille van Jezus die hem heeft liefgehad en zich voor hem heeft prijsgegeven.

Alles wordt anders. Golgota is Gods transformerende kracht. Omdat Galaten 2:19&20 zo uitzonderlijk mooi zijn, wil ik er nu verder mijn mond over houden. Ik wil je uitnodigen om als slot van deze preek deze zinnen tweemaal hardop uit te spreken, afgewisseld met een korte stilte.

…. (stilte) ….

Met Christus ben ik gekruisigd: ikzelf leef niet meer, maar Christus leeft in mij.
Mijn leven hier op aarde leef ik in het geloof in de Zoon van God, die mij heeft liefgehad en zich voor mij heeft prijsgegeven.
(Galaten 2:19&20).

…. (stilte) ….

Met Christus ben ik gekruisigd: ikzelf leef niet meer, maar Christus leeft in mij.Mijn leven hier op aarde leef ik in het geloof in de Zoon van God, die mij heeft liefgehad en zich voor mij heeft prijsgegeven.
(Galaten 2:19&20).

=================================

Zie Geroepen tot Christus’ vrijheid. Introductie prekenserie Galaten.

[i] Zie preek Galaten 1:11-24.
[ii] Zie Goede Vrijdag preek Galaten 3:13.
[iii] Zie preek Galaten 2:1-14.
[iv] Zie preek Galaten 2:1-14.
[v] Zie preek Helpt handen wassen tegen het gevaarlijkste virus dat bestaat?
[vi] Zie preek Galaten 3:13.
[vii] Zie Pasen als ‘Zeitenwende’. Preek Galaten 1:4.
[viii] Zie begin van het boek Dominion van Tom Holland

Voorbeeldliturgie

Welkom (ouderling van dienst)

Votum en groet als volgt

Voorganger: Onze hulp is in de naam van de Heer
Gemeente: Die hemel en aarde gemaakt heeft
Voorganger: Die trouw houdt tot in eeuwigheid
Gemeente: en niet laat varen het werk van zijn handen

Groet (predikant)
Amen (uitspreken door allen)

Jezus overwinnaar, Opwekking 832 Opwekking 832 | DagelijkseBroodkruimels | Songteksten

Pvn 130 Uit de diepten (schuldbelijdenis)
Gebed

Kinderen naar voren voor kindermoment
Opwekking kids 328 Heer in de hemel
Kinderen naar kring

Lezen Galaten 2:11-21 ‘Maar toen Kefas in Antiochië was….’
Damascus ‘Overwinnen’ Damascus feat. Hanne de Vries – Overwinnen Lyrics | Musixmatch luisterlied. Wie het kent zingt mee

Verkondiging van het evangelie
Opwekking 720 ‘God maakt vrij’

Geloofsbelijdenis en leefregels met Filippenzen 2:1-13
God van leven God van leven – Sela | Tekst & Gratis bladmuziek – Sela

Dankgebed en voorbede afgesloten met gezamenlijk hardop bidden van het
Onze Vader

Collecte (kinderen komen terug uit kring)

You raise me up Songtext von Josh Groban – You Raise Me Up Lyrics (songtexte.com) (beamteam: dit is bekende tekst. Ik schat in dat niet nodig is om Nederlands erbij te zetten. Eens? Anders erbij).

Zegen
Amen (hardop uitspreken)

Verdere ontmoeting