Op biddag 2023 komen we samen om God te bidden voor gewas en arbeid. Psalm 67 geeft het perspectief aan voor dat gebed. De dienst is een gezamenlijke dienst van de GKv Kandelaarkerk en CGK Zuidhovenkerk.

Gemeente van de Heer

1 Een opmerkelijk en krachtig gebed.
Fijn dat we als CGK Zuidhovenkerk en GKv Kandelaarkerk bij elkaar zijn om te bidden. ‘Onze Vader’ bidden we. We richten ons tot God met Psalm 67.

Psalm 67 is zowel op te vatten als een dank- als bij biddaglied. Er wordt gedankt voor een rijke oogst als blijk van

Gods zegen:

De aarde heeft een rijke oogst gegeven,
God, onze God, zegent ons
(Psalm 67:7).

Dat is dankdag. Tegelijk begint en eindigt Psalm 67 met een gebed om zegen:

Moge God ons genadig zijn en ons zegenen,
moge het licht van zijn genade over ons schijnen….

Moge God ons zegenen
Opdat de einden der aarde ontzag hebben voor Hem
(Psalm 67:2 en 8).

Dat is biddag. Als je Psalm 67 leest vraag je je af onder welke omstandigheden of met het oog waarop dit lied tot stand is gekomen. Maar dat weten we niet. En dat is vaker zo bij de Psalmen.[i] Die leggen niet teveel uit wat en hoe. Waar het om gaat is dat men de blik op God richt, in alle situaties. Wel is te zeggen dat het lied hoort bij de voorgaande Psalmen. Denk aan Psalm 65 waarin het ook gaat over een rijke zegen die God geeft. En deze Psalmen vormen een opmaat naar Psalm 68 waarin Gods majesteit uitbundig bezongen wordt.

Bidden en danken horen bij elkaar.
Psalm 67 maakt dit duidelijk: danken en bidden gaan samen. Zegen van God (dank) smaakt naar meer. En bidden (biddag) betekent niet dat je met lege handen staat en dat het maar de vraag is of God wel iets met je gebed doet.

Denk nog weer even terug aan de vorige keer toen we als twee gemeentes samenkwamen. Bij de dankdagdienst 2022 hebben we stilgestaan bij de onzekerheid van onze tijd. Oorlog op ons continent en (onder andere daaraan verbonden) financiële onzekerheid. We luisterden toen naar Habakuk 3. Midden in de malaise juicht en jubelt die profeet. Hij juicht vanwege de HEER. Ds. Robbert Jansen stelde in die dienst ook een vraag: zou jij die houding ook hebben in een moeilijke tijd? Dat vraagt om veel geloof en vertrouwen in God.

Juist daarbij kan, denk ik, Psalm 67 helpen. Niet alleen houdt dat lied het dankgebed en het gebed om zegen dicht bij elkaar (het is immers dezelfde God tot wie je je richt, in elke omstandigheid). Wat met name opvalt in dit lied is hoe groot er van God gedacht wordt en wat dat betekent voor wie bij Hem hoort. Psalm 67 heeft niet de mentaliteit die je vandaag regelmatig aantreft. Een mentaliteit waarin landen/culturen zichzelf op de eerste plaats stellen of hun cultuur met hand en tand verdedigen. Psalm 67 is gericht op het welzijn van heel de aarde en van alle volken:

Dan zal men op aarde uw weg kennen
Onder alle volken uw reddende kracht…

Moge God ons zegenen
opdat de einden der aarde
ontzag hebben voor Hem
(Psalm 67:3&8).

Wat is dit bijzonder. Bedenk: Israël is een klein land. Altijd zat dat volk ingeklemd tussen grootmachten (Egypte, Babel e.a.). Voor je veiligheid was je het beste uit om het met een van die machten op een akkoordje te gooien (Ezechiël 8).[ii] En het volk Israël leefde te midden van een cultuur waarin allerlei goden/godinnen waren en bijbehorende vruchtbaarheidsrituelen om maar te kunnen werken aan bestaanszekerheid.[iii] Je moet wat als je niet al die technische ontwikkelingen en uitvindingen hebt die wij in onze tijd kennen.

Dat is de situatie waarin Gods volk leeft. En hoor dan de toon van Psalm 67.

God, onze God, zegent ons. Onze God. De kracht van Gods volk en hun overlevingsgarantie is God zelf. En nergens wordt deze belijdenis benauwd. Integendeel. Gods volk durft en wil niet alleen onafhankelijk zijn van andere, machtige landen. Psalm 67 maakt de beweging andersom. Het gunt het die grootmachten om God te leren kennen en onder de indruk te zijn van zijn kracht.

Vrucht van het evangelie.
Zie je dit? Psalm 67 is – naar de maatstaven van die tijd – de wereld op z’n kop. Het getuigt van de bijzondere manier waarop God betrokken is op zijn volk en onder hen aanwezig is. Als Gods zoon op aarde is zie je Psalm 67 werkelijkheid worden. Jezus bidt veel en spreekt regelmatig over het gebed. Hij leert om niet te bidden zoals mensen die God niet kennen. Onze Heer weet immers wie je bent en wat je nodig hebt (Matteüs 6). Het vertrouwen van Psalm 67 krijgt een gezicht in onze Heer Jezus. Zijn dood aan het kruis laat zien dat God van ons houdt tot in de (zonde)dood. Pasen en Pinksteren maken Psalm 67 ten volle werkelijkheid. Het evangelie gaat de wereld door. De volken waarover Psalm 67 spreekt worden bereikt. De opbrengst van Psalm 67 is eindeloos groot:

Overal in de wereld draagt het (evangelie) vrucht
(Kolossenzen 1:6).

De rijke opbrengst van Golgota en Pasen. De vrucht is dat mensen anders gaan leven. Dat je je gaat realiseren dat God je heeft bevrijd om van je naaste te houden als van jezelf (Galaten 5:14[iv]). Zo komt Psalm 67 tot bloei. Tot in deze eredienst, deze biddag van vandaag. Dank God voor zijn trouw en goedheid.

Te midden van dat grote werk van God bidden wij om alles wat we nodig hebben. We bidden voor gewas en arbeid. In het vertrouwen van Psalm 67.

2 Verborgen aanwezig.
Er is nog een ding uit Psalm 67 dat de aandacht vraagt. Het lied verwijst naar de priesterzegen uit Numeri 6 – de zegen die we aan het eind van de dienst ontvangen:

Moge God ons genadig zijn en ons zegenen
moge het licht van zijn gelaat over ons schijnen
(Psalm 67:2, zie Numeri 6:24-26).

Het bijzondere is dat deze priesterzegen voor dit ‘priester-volk’ (Exodus 19:6) betrokken wordt op alle volken en heel de wereld. Hoe ziet Psalm 67 dit? Dat wordt niet expliciet gezegd. Blijkbaar had men zoveel vertrouwen in God dat ze dit aan Hem lieten maar het ondertussen wel zo gingen zien en zeggen:

… U bestuurt de volken rechtvaardig,
U wijst de naties op aarde de weg
(Psalm 67:5).

Wat klinkt Psalm 67 vandaag opzienbarend. De wereld is in nood. Volken roeren zich. Een nieuwe wereldorde dient zich aan. De oorlog in Oekraïne kon wel eens lang gaan duren, zo klinkt het. En wat komt daarin mee? Gaat een andere macht zich in deze oorlog begeven of leidt deze oorlog tot andere, nieuwe conflicten? En wat betekent dat voor ons in Europa? Komen wij ingeklemd te zitten tussen de grootmachten van de wereld? Dit zijn grote vragen en niemand die het antwoord weet. Wat betekent dit voor ons gebed op biddag? In ieder geval dat je verder kijkt dan je natje en droogje.

God wijst de naties op aarde de weg. Een korte zin uit Psalm 67. Kijk zo eens naar vandaag! Wijst God Rusland de weg? Oekraïne? Turkije en Syrië? China? De VS? Nederland? Hoe dan? Er valt toch juist geen touw aan vast te knopen? Duidelijk is dat Psalm 67 eindeloos veel vertrouwen heeft in Gods leiding over alle volken. Dat blijkt niet alleen hier maar op meer plekken in de Bijbel (Ezechiël 25-32[v], cf. Openbaring). Zo gaan de Psalmen verder naar Psalm 68; God staat op en zijn vijanden stuiven uiteen. Gods wereldwijde, reddende ingrijpen.

Doe het goede.
Gemeente, dit maakt Psalm 67 groots. Dit is een goede grond voor het gebed op biddag. Gods volk wist uit eigen ervaring van allerlei machten en krachten (volken, religies). Maar ze belijden God. Dat doen wij op biddag. In onze onzekere tijd. We bidden tot Hem die reddend ingreep op Golgota. Zo, in de gekruisigde en opgestane Heer, wijst Hij de volken de weg. Dan blijft het, net als in Psalm 67, vaak onzeker hoe je dat nou precies moet zien. Pas op voor te makkelijk denken. Wij kunnen Gods weg in de geschiedenis, zijn gang met de volken en ook met ons eigen leven niet narekenen.

In Jezus zie je wel dit. Wie machteloos is onder geweld is niet zonder hulp en troost. Want de Heer zelf heeft de dood ondervonden en de zonde gedragen. Wat is het bijzonder als mensen, midden in ellende en moeite, daarvan getuigen. Zo geeft de Geest moed. Kracht om vol te houden. Golgota laat ook zien dat de Heer alle krachten en machten aankan. Jezus vernietigt de dood en alle kwaad (Matteüs 12:22-37, cf. Ezechiël 38).[vi] Machthebbers die denken dat zij hun gang kunnen gaan moeten zich bekeren tot de grote koning (Psalm 2).[vii] Jezus’ dag van bevrijding en recht komt. Dat is de zegen voor alle volken (Psalm 67:2, Openbaring 22).

Leef met Jezus.
Vandaag bidden wij. Voor gewas en arbeid. Om te leven in Gods koninkrijk. Om zijn Geest. Om alles wat je nodig hebt. Doe dat in de ruimte en in het vertrouwen van Psalm 67. Leef zo dat de zegen die God geef (Psalm 67:2) zichtbaar wordt om je heen. Leef tot zegen voor ieder die God op je pad plaatst.

---

[i] Zie bijvoorbeeld onder punt 2 een preek over Psalm 44.
[ii] Zie preek over de afgoden van toen en nu, Ezechiël 8.
[iii] Zie de preek hierboven. Een vruchtbaarheidsbeeld bij Gods tempel!
[iv] Zie preek Galaten 5:13-26.
[v] Jezus, Heer van de volken. Preek (delen) Ezechiël 25-32.
[vi] Zie preek Matteüs 12 Jezus de allersterkste en preek God vernietigt het kwaad (Ezechiël 38).
[vii] Zie preek Psalm 2.

Voorbeeldliturgie