Kerst 2015 over Lucas 2. Voorbeeldliturgie hieronder.

1         Kerst is geen feest.
Met zo’n mooi versierde kerk, met zulke aantrekkelijke muziek en stad die feestelijk verlicht is, mag je dit waarschijnlijk niet zeggen: kerst is geen feest.

Ik zeg het omdat Lucas het zo zegt. Was het vandaag geschreven dan had er iets gestaan als: een gezin uit Syrië moest vluchten omdat hun stad kapotgebombardeerd was. De moeder van het gezin was zwanger. Het gezin vluchtte naar Jordanië en waagde de oversteek naar Europa. Toen het gezin aankwam op het Griekse eiland Kos, begonnen de weeën. Maar er was geen tentenkamp voor de vrouw en ook geen noodhospitaal. Een paar vriendelijke mensen boden het gezin een plek aan in hun garage. Daar, naast wat oude fietsen en de troep van dat gezin, kreeg de vrouw haar kind. Zoiets.

Nederland is geen christelijk land meer. Maar bij Kerst wordt er toch behoorlijk uitgepakt. In (bijna) ieder dorp en iedere stad ziet het erg gezellig uit. En dat is natuurlijk allemaal prima en prachtig. Maar het evangelie laat ons kijken. Goed kijken.

Want eigenlijk doe je Lucas nog geen recht als je zijn evangelie vertaalt naar vandaag (vluchtelingengezin uit Syrië en geen plek voor barende vrouw). Lucas kijkt mee met de lange weg die God is gegaan in de wereld, in het bijzonder met zijn eigen volk Israël. Het dorp waar Jezus wordt geboren, is vergane glorie. Bethlehem was in Israël het symbool van de hoop. Daar kwam de grootste koning vandaan die  Israel ooit heeft gekend; David. Zó gaat het wat worden. Met David en Salomo (Dawoed en Sulaiman in de Koran) kwam er vrede en welvaart in het land. Gods beloften aan Abraham (Genesis 12 en verdere) begonnen uit te komen.

Lucas komt terug op dat dorp. Niet op de manier zoals In the lord of the rings dat magnifiek doet in het 3^de deel The return of the king. Ja; er is een koning. Zelfs een keizer. Maar het is Augustus. Hij roept en het hele land danst naar zijn pijpen (2:1-3). Dát is nog eens een koning. Er is geen hoop voor Gods volk. Israel is nu écht uitgerangeerd. En zoals er voor ons vandaag geen plek is voor uitgeprocedeerden zo is er geen plek voor de hoogzwangere Maria. Jezus komt in voederbak terecht.

Kijk – zegt het evangelie. Kijk goed. Jezus is de zoon van David en Salomo. En hij is de zoon van God. Vanaf het begin is het een hopeloze achterstandspositie. Je voelt aan alle kanten aan: dit wordt niet wat.

Christenen zeggen wel eens: je moet eigenlijk niet naar Kerst/Betlehem kijken  maar naar Golgota/Goede Vrijdag. Lucas laat merken dat je die twee niet zo uit elkaar hoeft te houden. Met zo’n begin voel je aan dat er dit kind de wereld niet gaat veranderen of verbeteren naar onzer maatstaven.

Kerst is geen feest.

2         Eer aan God.
Wat brengt ons dan samen? Goede vraag: wat brengt jou vanmorgen in de kerk? Dat het vandaag 25 december is, 1^ste kerstdag?

Misschien zit je hier, ben je ziek, en weet je dat je, menselijkerwijs gesproken, voor het laatst kerst viert.

Of je hebt helemaal geen (kerst)vrede in je hart. Weer een ander weet niet goed of hij nog wel in God gelooft of wat God met je leven voor heeft.

Wat vieren we?
Gemeente, gasten: we moeten nog een keer heel goed kijken.

Het klinkt raar maar Lucas geeft geen antwoord op vraag of kerst goed is.

Hij stelt het gewoon:
De engelen beginnen te jubelen. Eer zij God in de hoge. Vrede op aarde!
Herders worden naar de voederbak gedirigeerd. Ze gaan!
Maria bewaart het wonder in haar hart.

Dat is kerst. Meekijken met de hemel.
Jubelen. Kijken. Verwonder je.

Bewaar Gods geheim in je hart.

Zo is het evangelie. Zo kijkt God. Zo ziet God ons hart aan. Ons leven. Het leven van zijn eigen volk liep uit op een fiasco. David en Salomo, de vredekoning, hebben het volk niet kunnen geven wat ze nodig hadden. Jouw leven: je sterfelijkheid, je tekort, onrecht, je zoektocht naar wie je bent en wie God is:

God breekt er doorheen. God creëert ruimte. Hij laat zijn zoon midden in onze ellende geboren worden. Dat zegt het evangelie.

Zo kijkt God naar de wereld. De machtigen stoot God van de troon en eenvoudigen neemt God aan – zo heeft de moeder van de Heer het al gezongen (Lucas 1). Dit evangelie mag, nee moet, persoonlijk opgevat worden. Augustus dirigeert maar Jezus krijgt een hemelkoor. Lucas eindigt ermee dat de Gekruisigde wordt gezien, getast. En dat goede nieuws bereikt aan het einde van Lucas II, Handelingen, Rome.

Zo doet God. Eer aan God.
Kerst legt niet uit. Kerst nodigt uit.
Zing mee met engelen. Zing van harte. Zing hart.

Gemeente, gasten: waar sta jij in dit verhaal? Hoe kijkt God naar jouw leven? Op welk paard wed jij? Wat maakt het voor jou de moeite waard?

Gemeente: laten we het evangelie in de oren van ons hart knopen. Op minstens twee manieren kunnen we dit horen en er toch bij weglopen:

In de eerste plaats: er zijn verhalen waarin baby Jezus al wonderlijke dingen kan doen in zijn wieg. Alsof Jezus een wonderkoning/kind is. Maar dat is anti-evangelie. En er zijn mensen die erop wijzen dat het hoofdstuk in de Koran waarin de neerdaling van de Koran (Laylat al-Qadr) opvallende gelijkenissen vertoont met Lucas 2, de engelenzang. Is Jezus een wonderboy? Wie of wat daalt precies vanuit de hemel naar ons neer?

Het evangelie zegt het zo, in de woorden van Paulus in Galaten 4. Daar staat in een paar zinnen wat kerst is. God heeft zijn zoon gestuurd (4:4). Zoon niet bedoeld zoals wij zonen/dochters krijgen, maar iemand die bij Hem, God, hoort. In wie wij God zien en leren kennen (Johannes 1 en 14). En gelijk daarachter aan zegt Paulus: Gods zoon werd uit een vrouw geboren, onderworpen aan de wet. Jezus kwam in onze wetmatigheid terecht. Geen wonderboy maar onder de wet van Mozes – zonder daaraan/in te zondigen. Jezus kwam in onze wetmatigheden terecht en proefde de pijn, lijden en de bittere dood. Zo zijn we gered.

In de tweede plaats kunnen christenen een misvatting aan de man brengen bij Kerst. Alsof kerst een christelijk feest is. God werd in zijn zoon Jezus geen christen. God werd ook geen moslim. En het is ook niet zo dat hij geen Dordtenaar wilde worden.

Gods zoon wordt geboren in de lijn van David (Bethlehem). Zo trouw is God.
Gods zoon wordt een mens (geloofsbelijdenis Nicea).
De jodenkoning is de redder van alle mensen geworden.

Zo leert ons mee te kijken met de hemel.
Alleen wie net zo hard zingt als de engelen viert kerst.
Wie met z’n hart zingt voor dit kind, die viert kerst.

Jezus is het. Blijkbaar. Volgens de hemel.
Je moet wel goed kijken. Je moet gaan geloven.

In Bethlehem geboren om alle no-boddy’s gelijk te zijn.
Als jodenkoning geboren en in een voederbak gelegd om de weg van alle mislukkelingen-koningen helemaal uit te lopen.
In de lijn van David om alle verzet van Gods eigen volk op zich te nemen en alle (niet-luister)harten te genezen.
Op Golgota de agnosten en zoekers gelijk geworden: waarom, God, hebt U mij verlaten? Waar is God?
In het graf terecht gekomen om ons te redden van de dood.
Alle onrecht en onvrede gedragen om het ons te geven in vrede met God en mensen te leven.

Zo wordt God de eer gegeven. Zo maakt God het goed.
Zing mee met de engelen. Doe dat van harte. Zing hart. Zo vier je kerst.

—
Preek uit een serie Advent/Kerst
– Advent: Jezus komt eraan. Johannes 1:1-3
– De christelijke kerstboom. Johannes 1:5&10
– Op een nieuwe manier mensen worden. Johannes 3:1-21 (en 1:12&13)
– God creëert ruimte. In gesprek met historicus Han van der Horst in De Reformatie (met zijn artikel erbij).

Gods trouw straalt. Kerstpreek 2016. En Hoe de Jodenkoning in onze troep terecht kwam en komt (Kerst 2017)

Begeleiding: piano, orgel, fluit en jeugdcombo

LB 138: 1a, 2v, 3m en 4a (het refrein zingen we steeds allen)

Welkom door ouderling van dienst
Votum
Groet
Psalm 146: 4 en 5 met fluit
Zaligsprekingen (Matteüs 5)
Ps.89: 7 en 8 (trompet)
Lied Sela – In het licht jeugdcombo
gebed
Kinderen komen naar voren.
Zingen: Geen plaats
Lezen: Lucas 2:1-21
GKB 85: 1 t/m 4 (gemeente opgedeeld in groep a en b)
Alles met fluit, trompet alleen “dank zij de Heer” 4x.
Verkondiging: God creëert ruimte
1 Kerst is geen feest
2 Eer aan God
GKB 86:1a, 2v (refr.allen), 3m (refr.allen), 4a
Fluit alles, trompet 1 en 4 + de refreinen
Dankgebed en voorbede
Kinderen komen terug
Lied God zal met ons zijn
Collecte
LB 135: hoor de eng’len zingen d’eer (jeugdcombo)
zegen