Het is vandaag Goede Vrijdag. Bevrijdingsdag (Galaten 1:4). Door te zeggen wat hij als schriftgeleerde niet zeggen kan en mag, vertelt Paulus over het goede nieuws van Golgota (Galaten 3:13).

Je kunt de preek ook beluisteren via mijn podcast. Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preek.

Gemeente van de gekruisigde Heer

1 Licht op Golgota.
Vandaag vieren wij Goede Vrijdag. Onze bevrijdingsdag. Paulus zegt:

Hij (Jezus Christus) heeft zichzelf gegeven voor onze zonden om ons te bevrijden…, overeenkomstig de wil van onze God en Vader
(Galaten 1:4).[i]

En in hoofdstuk 3 gaat Paulus in op de manier waarop Jezus ‘zichzelf heeft gegeven’ (1:4); Jezus werd een vloek door te worden gekruisigd (Galaten 3:13).

De vier evangeliën vertellen ons dat Jezus werd gekruisigd. Maar we hebben de brieven van het Nieuwe Testament en de Schriften (Oude Testament) nodig om te zien wat die kruisdood betekent. De brieven en de Schriften zijn als het ware de schijnwerpers op Golgota. Alle lichten moeten aan om ons te laten beseffen wat onze bevrijding is. Wie onze bevrijder is.

Alles uit de kast.
Nu is er wel een moeilijkheid, gemeente. Je moet weten dat Paulus in Galaten 3:6-14 zeker zes teksten uit het Oude Testament in zijn hoofd heeft – en dat hij die zes teksten op verschillende manieren met elkaar verbindt (Genesis 12:3 & 15:6, Leviticus 18:5, Deuteronomium 21:23 & 27:26 en Habakuk 2:4). Paulus is een schriftgeleerde. Al Gods woorden zitten in zijn hart en hoofd. Je merkt dat hij alles uit de kast haalt om te laten zien wat Golgota betekent. Het is zelfs mogelijk dat Paulus voor zijn bekering de delen die hij hier uit het Oude Testament noemt, gebruikte om aan de Joodse christenen te laten zien dat Jezus de Messias niet kan zijn. Want wie aan een paal hangt is door God vervloekt. Dat zegt de Schrift (Deuteronomium 21 en 27). Dan kan Jezus van Nazareth Gods Messias niet zijn. Hij is gekruisigd. Vervloekt. Weg met hem. Weg met die sekte van ‘de Weg’.

Hemels licht.
Maar dan komt dat hemelse licht dat Paulus op de grond gooit (Handelingen 9).[ii] De gekruisigde Jezus leeft. Paulus moet erkennen dat hij Heer is. Alles wat Paulus ooit heeft geleerd en gelezen verandert. De woorden blijven hetzelfde. Golgota is inderdaad een vloek (Galaten 3:13). Jezus is een vloek geworden. Deze nauwelijks te bevatten woorden durft Paulus zelfs op te schrijven. Daar is niets ‘religieus aantrekkelijks’ of ‘moois’ aan. Het is afschuwelijk. Maar een ding is totaal anders. Dat Jezus (ver)vloek(t) is geworden, brengt ZEGEN (Galaten 3:14). De zegen die God ooit aan Abram heeft beloofd (3:14, Genesis 12:3).

Die zegen is voor ieder die gelooft (Galaten 3:9, Genesis 15:6). De nieuwe predikers die Paulus achterna reizen in Galatië en hem corrigeren, leren dat bepaalde Joodse gebruiken (besnijdenis, voedselwetten) van belang blijven – wil je bij Gods volk horen en gered worden. En dat klonk indrukwekkend. Veel indrukwekkender dat een afzichtelijk kruis. Een martelwerktuig. En zo heeft iedere tijd/cultuur iets om Jezus’ verlossingswerk te relativeren of aan de kant te schuiven. In Galaten lees je dat. Vandaag is dat niet anders. Wij vinden dat de meeste mensen deugen. Vast maak je wel eens een fout(je). Maar een verlosser op Golgota hebben wij niet nodig. Paulus weet beter. Het aanstootgevende kruis op Golgota is reddende kracht (Galaten 5:11).

Jezus en die gekruisigd. Jezus en die vervloekt. Zo verlost God (Galaten 1:4).

Zingen LvdK 178: 2 ‘k zie U, God zelf

2 Het geheim van Golgota.
Richten we ons van dichterbij op Galaten 3:13. Paulus heeft het over de vloek van de wet waarvan Jezus ons verlost. Paulus heeft Deuteronomium in gedachten. In dat Bijbelboek staan prachtige en barmhartige dingen. Maar ook keiharde, voor ons onverteerbare zaken. De situatie van Deuteronomium is als volgt: Gods volk staat op de drempel van het beloofde land. Gods begint iets nieuws met zijn volk. Alles met Gods heiligheid in strijd wordt daarom onverbiddelijk een halt toegeroepen. Er is geen medelijden voor overtreders. Een oog voor oog en een leven voor een leven (19:21). Geen enkele ruimte voor zonde. De ban – uitstoting, (geestelijke) dood – voor wie zondigt.[iii] Priesters moesten het toeroepen: vervloekt is wie een godenbeeld maakt… vervloekt wie geen respect heeft voor zijn ouders… vervloekt wie op seksueel gebied zondigt…. Vervloekt wie een ander doodt. Steeds moet heel het volk zeggen: ‘amen’ (Deuteronomium 27). Zo zou het goed komen.

Vloek geworden.
Maar het komt niet goed. Gods verlossingswerk loopt dood. Ezechiël heeft het gezien in het dorre beenderendal (Ezechiël 37).[iv] Met een schok realiseert Paulus zich wat God vervolgens heeft gedaan. Wat Golgota is. In Galaten 3 hoor je Paulus’ hersens kraken. Je voelt zijn hart bonken. Paulus trekt heel de Schrift open. De vloek van de wet die de zondaar meedogenloos treft… heeft Jezus op zich genomen. Hij is een vloek geworden! Golgota betekent: Jezus is die afzichtelijke afgodendienaar geworden. Die smeerlap die verboden seks heeft. Die nietsnut die geen respect heeft voor zijn ouders. Die vuile moordenaar. Daar hangt hij.

Jezus loopt het pad van de vloek van de wet volledig uit. Hij is een en al vloek geworden (Galaten 3:13). Sterker kun je het niet zeggen. Zoals Paulus elders zegt dat Jezus die de zonde niet kende tot zonde is gemaakt (2 Korintiërs 5:21). Een en al zonde. Als schriftgeleerde mag Paulus dit alles niet denken. Laat staan opschrijven. Want God is heilig en haat zonde. Zondaars zijn bij Hem niet welkom. Maar na zijn ontmoeting met de levende Jezus kan Paulus hier juist niet meer over zwijgen. God heeft alles omgedraaid. Op Golgota geeft God zijn recht en heiligheid – door in Jezus zelf zonde en vloek te worden.

Wat er niet staat.
Het geheim van Galaten 3:13 ontdek je als je ziet wat er niet staat. Deuteronomium zegt dat wie aan een paal hangt voor/door God vervloekt is (21:23).[v] Paulus zegt dat een mens die aan een paal hangt vervloekt is. Hoor je wat Paulus weglaat? In Deuteronomium gaat het over God. ‘Voor/door God’; dat noemt Paulus niet in Galaten 3. En Paulus maakt echt geen typefoutje.[vi] Dit is juist waar het om gaat. Dit is het geheim. God is niet weggelaten in Galaten 3. Hij is zelf in Jezus de vervloekte geworden. De ban van Deuteronomium – uitgesloten worden en (geestelijk) sterven; dat is Golgota. Denk aan Jezus’ kreet vanaf het kruis: mijn God, mijn God; waarom hebt U mij verlaten (Matteüs 27:46)?[vii]

Zonde is vreselijk.
Dinsdag hadden jullie, jongeren, de invulling van de Stille Week. Bedankt voor jullie heel mooie en eerbiedige bijdrage! Een van de liederen die jullie hadden uitgekozen was het lied van Sela Hard geslagen vastgenageld. Sela zingt:

Wie te licht denkt over zonde
en haar diepe ernst niet ziet,
kijk naar Hem en zie verwonderd
wat een vonnis zij verdient.

Sela zingt Galaten 3:13. Wat is zonde? Kijk naar Golgota. Jezus werd een vloek. Tot zonde gemaakt. Je wordt niet bevrijd door zonde te relativeren. Je wordt niet beter door te zeggen dat het met jou wel meevalt. Alleen Jezus redt.

LvdK 3 en 4 O allerheiligst onuitspreeklijk wonder

3 Golgota is en blijft Gods wonder.
Hoe kan het dat wij het hebben over Goede Vrijdag? Als je serieus neemt wat Galaten 3:13 zegt, dan is er toch niets goeds? Dan is het afschuwelijk.

Goede Vrijdag vieren is niet eenvoudig. Want Jezus’ dood is eindeloos bitter. God zelf is mens geworden – tot vloek geworden en tot zonde gemaakt.

De Bijbel zet ons op het spoor om van Goede Vrijdag te spreken. Blijf luisteren. Paulus zegt dat Jezus ‘zichzelf heeft gegeven voor onze zonden’ (Galaten 1:4). In Galaten 3:13&14 zegt Paulus dat Jezus ‘voor ons’ een vloek is geworden. Jezus ‘heeft ons vrijgekocht’ zodat wij Gods Geest – God zelf – zouden ontvangen. Zie je? ‘Voor ons’. Jezus wil redden. Hij wil jou redden. Voel zijn liefde. Wij kijken vandaag naar Jezus. Jezus had jou en mij voor ogen toen hij naar Golgota ging. Dat maakt het goed. Het is onze Bevrijdingsdag.

Drie-ene God.
Paulus zegt dat Golgota ‘overeenkomstig de wil van onze God en Vader’ is (Galaten 1:4). De gelovigen verwachtten Gods verlossing. Maar op deze manier, op Golgota… dat heeft niemand zien aankomen. En ook nu God dit gedaan heeft, blijft het wonderlijk. Dat merk je hieraan; mensen blijven met (godsdienstige) ideeën komen om Gods wonderlijke weg via Golgota te omzeilen, te relativeren of weg te duwen (Galaten 5:11). Wie erover nadenkt kan er ook niet bij. Golgota blijft verwonderen. Verbazen. Ontzetten.

Het evangelie zegt: dit heeft God voor ons gedaan. Goede Vrijdag is verlossingswerk van de Drie-ene God; Vader, Zoon en Geest.[viii] Zo laat God zien wie Hij is; rechtvaardig en barmhartig, trouw, goed, eindeloos wijs en almachtig. Je kunt, zoals zovelen, Golgota van je afhouden. Maar draai het eens om. Bedenk dit. En bedenk dat juist vandaag. Je zult maar bij deze God horen. Je zult maar volgeling van Jezus zijn. Hij is echt goed.

LvdK 177: 5 tm 7 Dit breekt mijn trots…

===========================

Zie Geroepen tot Christus’ vrijheid. Introductie prekenserie Galaten.

[i] Het stukje dat ik hier weglaat (bevrijden uit door kwaad beheerste wereld) komt DV op Pasen aan bod.
[ii] Zie preek Handelingen 9 en zie preek tweede deel Galaten 1.
[iii] Zie Laat het oordeel aan God. Inleiding over geloof en geweld (2015).
[iv] Zie preek Goede Vrijdag Ezechiël 37.
[v] Paulus combineert dit vers met Deuteronomium 27.
[vi] Grapje. Paulus dicteert zijn brief. Zie Galaten 6:11.
[vii] Zie preek Goede Vrijdag 2021 over Matteüs 27:46.
[viii] Zie de hierboven genoemde preek over Matteüs 27:46.

Voorbeeldliturgie

Het is Goede Vrijdag. De liturgie is sober. Valt stil. En is toch ook feestelijk.
We zijn eerbiedig stil. Jezus heeft ons op Golgota bevrijd.

Van U, o God die aard’ en hemel schiep, votum (Trinitarisch Goede Vrijdag lied naar Psalm 124 en op die wijs.)

Van U, o God die aard’ en hemel schiep
En ons als mensen tot Uw vrede riep
Verwachten wij in ootmoed en ontzag
Uw zegen en uw lieflijk aangezicht
Heer, breng ons uit het duister naar Uw licht!

O, Here Jezus, U die in de nacht
Een onvoorstelbaar offer voor ons bracht
Verbind ons door uw woord en met Uw bloed
Neem onze zonden, wonden en verdriet
Mee op uw weg Heer, en verlaat ons niet.

Laat iedereen belijden, stil van geest
Als onze God niet met ons was geweest
Dan waren wij door dood en schuld vergaan
Maar Hij gaf ons de Zoon die ons geneest,
Drieenig God, wij leven door Uw naam.

Stilte

Gebed

GK Psalm 31:9 ‘k Weet in uw vaderhand mijn tijden

Lezen Matteüs 27:35-50 Nadat ze Hem gekruisigd hadden…. (voorlezer)

Via Dolorosa Luisterlied https://www.sela.nl/liederen/70/via-dolorosa.html

Stilte

Galaten 1:4, 3:13 en 14

LvdK 177:1 Leer mij, o Heer, uw lijden recht betrachten
Verkondiging: Licht op Golgota
LvdK 177: 2 k zie U, God zelf
Verkondiging: Het geheim van Golgota
LvdK 177: 3 en 4 O allerheiligst, onuitspreeklijk wonder
Verkondiging: Golgota is en blijft Gods wonder
LvdK 177: 5 tm 7 Dit breekt mijn trots

Geloofsbelijdenis Artikel 21 Nederlandse Geloofsbelijdenis
Dankgebed en voorbede dmv GK 90:2 Gij sterft en laat die troost ons na

Collecte

Zie het kruis, opwekking 657

We verlaten in stilte de kerkzaal

=== einde ===