Hieronder de preektekst die hoort bij een jeugddienst over de vraag: is God eerlijk? Op de achtergrond speelt mee wat er gebeurt als je niet in God gelooft; is er een hel? Jongeren participeren op diverse manieren en de dienst is mede door hen voorbereid, zie de voorbeeldliturgie onderaan de preektekst.

Gemeente van de Heer

1         Hoe eerlijk is het allemaal?
Is God eerlijk? Die vraag staat vanmorgen centraal. Deze dienst is tijdens een paar catechisatieavonden voorbereid zoals … net vertelde. Heel wat (mogelijke) onderwerpen kwamen op tafel. Deze heeft na stemming gewonnen: is God eerlijk?

Jij bent geboren in een christelijk gezin en kent God. Maar hoe zit het met leeftijdsgenoten voor wie dat niet geldt? Niemand kiest uit waar hij/zij geboren wordt. Je vrienden/vriendinnen zijn net als jij; ieder gaat naar school, volgt een opleiding, sport, gaat uit en viert een feestje, begaat blunders en doet goede dingen. Anderen hoorden misschien nooit van Jezus. Zou jij dan naar de hemel gaan en zij niet? En waar kom je terecht als het niet de hemel is…? De vraag naar (bestaan van) de hel staat vanmorgen niet centraal. Maar ik merk wel aan de gesprekken dat het meespeelt. Ik zal er dan ook bij stilstaan. Hoe eerlijk is dit allemaal?

Het is een belangrijke vraag. Goed dat je die aan de orde stelt. Bij iedere jeugddienst zijn het – vind ik in ieder geval – goede thema’s. Da’s mooi.

Offer.
Je bent trouwens niet de eerste die nadenkt over de vraag van deze dienst. Petrus begint er al over in zijn brief. Tweeduizend jaar geleden. Bij die brief wil ik beginnen.

Petrus heeft het over de zin van je leven. Waarvoor je leeft. Petrus zegt: leef zo dat je leven een offer voor God is. Petrus spreekt in de taal van de Bijbel. Gods mensen hadden altijd een tempel, priesters en offers gehad (Oude Testament).[i] Petrus zegt: jij bent die tempel. Jij bent die priester/priesteres. Jij bent het offer. Hij bedoelt niet een bijzonder gebouw, speciale (priester)kleren of het slachten van een schaap ofzo. Het gaat erom dat je gelooft. Met Jezus leeft. Dat je hem eert. Je kent de uitdrukking ‘iets opofferen’. Bijvoorbeeld: je offert je vrije tijd op om iemand te helpen. Dát zegt Petrus. Offer je leven aan God. Want God heeft zijn leven geofferd aan jou. Dat gebeurde op Golgota toen Jezus zijn leven gaf.

Geen roze wolk.
Petrus zegt niet alleen mooie dingen. Hij leeft niet op een roze wolk. Petrus  spreekt ook over een andere bestemming.[ii] In plaats van leven met Jezus kun je ook je schouders ophalen. Het interesseert je niet. Of je hebt wel andere dingen te doen. Genoeg leuke dingen in je leven. Trouwens: wie zegt dat God bestaat? En dood is dood, toch? Of misschien bedenk je nog wel iets anders.

Struikelen.
Petrus zegt iets bijzonders. Hij zegt niet wat je vandaag veel hoort: het maakt niet uit; ieder heeft eigen keuze en dat is o.k. Petrus zegt: als je schouders ophaalt over het evangelie dan struikel je. Je struikelt over de belangrijkste ‘steen’ van het ‘gebouw’; Jezus (1 Petrus 2:8).[iii] Denk aan een bergwandeling. Je kijkt om je heen en ziet daarom die ene steen niet liggen. Je gaat onderuit. Petrus zegt: dat is je bestemming als je niet luistert. Het loopt niet goed met je af. De Bijbel in Gewone Taal zegt zelfs: dat heeft God zo bepaald.

Dit gaat over het thema van vanmorgen. De een wel, de ander niet – terwijl de een toch niet beter is dan de ander. En zou je dan de gevolgen daarvan moeten dragen? Zou je dan zelfs aan de hel als bestemming moeten denken? Hoe eerlijk is God?

Voordat we verder gaan wil ik eerst met je naar een filmpje kijken. Het gaat je verantwoordelijkheid en Gods besluit.iv] Kijk even mee.

Welke keuze maak je?
‘Bestemming bereikt’. Altijd fijn als je TomTom dat zegt. Je bent er. Behalve natuurlijk als die bestemming zelf niet fijn is. Hoe zit dat en is God eerlijk?

Om daar een antwoord op te geven wil ik eerst beter naar vers 7 en 8 luisteren. De vertaling ‘Dat heeft God zo bepaald’ (BGT) is niet juist.[v] Er staat:

• God doet iets wonderlijks. Hij geeft zichzelf in Jezus om ons te redden. Zo geeft God je een hemelse bestemming die vandaag al begint.
• Mensen reageren daar verschillend op. De een vindt het mooi. Iemand gaat geloven. Erkent Jezus. Met vallen en opstaan, natuurlijk. Niemand is perfect. Petrus zelf ook niet. Hij heeft het moeten leren om Jezus niet in de steek te laten. Weer een ander wacht af. Of iemand is sceptisch. Nog iemand anders heeft het niet nodig. Vindt het ronduit onzin.[vi]
• God heeft besloten om zijn werk en zijn leven in Jezus centraal te zetten. Het gaat om Jezus. Je reactie ten opzichte van Jezus is wat er voor God toe doet.

Petrus zegt: zo gebeurt het. In je leven. Zo ging het in zijn leven. Zo zag hij het gebeuren bij mensen die Jezus aan de kant zetten. En daar staat God niet buiten.[vii]

2         Verder komen met je vragen.
Dit onderdeel van de preek is het belangrijkste. Om verder te komen met de vraag ‘is God eerlijk?’ (en de gevolgen daarvan) moet je twee dingen weten. Die dingen staan niet direct – met déze woorden – in de Bijbel maar je kunt ze er wel uit afleiden. Let even goed op want dit is belangrijk. Niet alleen voor het onderwerp ‘is God eerlijk’ maar net zo goed voor andere onderwerpen.

Twee belangrijke dingen om te weten.
A  God en mens; geen concurrenten. Dat denk je misschien. ‘God besluit (vanuit de hemel) dit en dat. En wat maakt het dan uit wat ik/jij doe(t).’ Je denkt dat wat God doet of bepaald heeft ten koste gaat van jouw leven en jouw keuze. Dan ben je elkaars concurrent. God zet je klem – als je zo denkt. Je moet je van God losmaken om aan jezelf toe te komen. Zo voel/denk je misschien. Maar zo is het niet. God is geen concurrent van je. God is God. Jij en ik zijn mensen. Jij hoeft niet voor God te denken (‘wat nou als God … heeft bedacht’). Dat kun je ook niet. Je leeft in de wereld die God heeft gemaakt. Je reageert op de cadeaus die God geeft: je leven, je mogelijkheden (gaven), je vriendschappen, geld – noem maar op. Als je zegt: dank u wel voor dit alles, dan ben jij ook geen concurrent van God. Je krijgt iets. Je dankt God. En je wilt met Jezus leven.

B  God staat nergens buiten. Je denkt misschien: kan God serieus mensen oordelen, zelfs naar de hel sturen? Wellicht bedenk je: wil ik wel met zo’n God leven? Het is niet gek dat die gedachte bij je opkomt. Het is ingewikkeld om in God te geloven. Vandaag meer dan in de tijd waarin je ouders opgroeienden. Je krijgt het plaatje niet rond. Je krijgt God niet ‘onder controle’ (in denken/gevoel). Het is wel belangrijk om niet in dit soort vragen te blijven hangen. Je beeld van God moet scherper worden. De dame in het filmpje zegt het mooi. Zelfs de hel; daar is Jezus geweest.[viii] Oordeel; Jezus droeg het. Maak geen karikatuur van God. Zeg niet zonder meer ‘God’ (‘die daar in de hemel’). Bedenk wie Hij in Jezus is. Jezus staat centraal.

Ik hoop dat je hier iets aan hebt. Je leest deze twee dingen ook in 1 Petrus 2. God geeft Jezus. God neemt jouw beslissing serieus. Het doet ertoe wat je kiest, hoe je leeft. Voor God. Voor jezelf. Voor iemand anders. God weet het. Je vraagt je af: is het eerlijk? Of zegt: ik ben eerlijk en ik doe goed; vertrouw Mij.

3         God is goed en trouw.
Je zegt wel eens: hoe zit het dan met m’n vrienden en vriendinnen die niet geloven? Goede vraag. Helemaal nu in Nederland de meeste mensen niet in God geloven. Je hoeft niet (eens) aan verre landen/culturen te denken.

Geen schema’s svp.
Om te beginnen is het belangrijk dat je niet in schema’s denkt; de een naar de hemel de ander naar de hel.[ix] Dan vul jij het in. Nog even en je doet alsof jij God bent. Zeker voor kerkmensen is het een risico zo te denken. De dame in het filmpje zegt het mooi: dat is niet aan mij. Toen aan Jezus werd gevraagd: ‘worden er veel mensen behouden?’ zei hij dat je er voor moet zorgen dat je zelf binnenkomt (Lucas 13:23 en 24). Dat is genoeg. Je hebt je handen vol aan jezelf. Leef. Leef met God en met alles wat en ieder die God aan je geeft.

God laat zich kennen aan iedereen.
En vergeet dit niet: God gaat net als bij jou met jouw vrienden en vriendinnen een weg. Dat hangt niet af van geloof of niet. Net zoals aan jou geeft God hen leven, allerlei moois. Je weet nooit wat daarvan komt. Ik hoorde een keer iemand die niet gelovig was opgegroeid zeggen: ‘ik ben zó blij, ik zou iemand willen bedanken; maar wie?’ Ik denk dat die persoon God bedoelt. Iemand anders die ongelovig was, zag een indrukwekkende sterrenhemel, eindeloos mooi en uitgestrekt. ‘Soms – zij ze – zou je toch denken dat er meer is tussen hemel en aarde’. Ik denk dat die vrouw God de Schepper bedoelt. Een ander werd flink verliefd, de vlinders waren niet te houden. ‘Wat ís dat toch voor een gevoel; hoe kan dit?’ vroeg ze zich af. Ik denk dat zij voelt dat God liefde is. Wat mensen daarmee doen en wat God daarvan vindt, dat hoeven wij gelukkig niet te weten of te beoordelen.

Vertrouw God.
Niemand leeft buiten God. Heb dat vertrouwen in God. En kijk dan wat jij kunt betekenen. Je kunt bidden. Soms heb je ineens een gesprek. De een staat ervoor open. Een ander misschien niet. Nooit. Of over drie jaar ineens wel.

Petrus zegt: laat jij maar zien dat je bij Jezus hoort. Dat is jouw bestemming. Dank God iedere dag. Dat is je ‘offer’. God is niet je concurrent. Hij geeft je leven. Geluk. Vergeving van verkeerde dingen. Petrus wist er alles van. Jij ook?

God vergeet ons niet. Hij geeft zichzelf aan ons in Jezus. Vergeet jij Jezus niet.

Verder met dit thema? Zie Gods bevrijdende keuze. Preek Dordtse Leerregels (2019). En De hel van veraf en dichtbij. Artikel over de hel (2015).

[i] Concreet is bij 1 Petrus 2 te denken aan Ezechiël 11. Het dieptepunt (Gods vertrek uit de tempel) is tegelijk een hoogtepunt omdat God belooft in/bij zijn mensen te wonen door zijn Geest. Zie Hoe God bij mensen woont. Preek Ezechiël 11.
[ii] Tom Wright (Early Christian letters) is – terecht – lyrisch over dit Petrus-gedeelte maar vergeet stil te staan bij vers 7b en 8. Je kunt natuurlijk niet alles zeggen in een kort commentaar. Toch denk ik dat het niet verstandig is dit soort klanken van het evangelie over te slaan, wil je uiteindelijk niet in eenzijdigheid vervallen. Zie ook voetnoot v.
[iii] Petrus gebruikt hier precies hetzelfde woord dat Jezus gebruikt als hij in Matteüs 11:6 zegt dat je gelukkig bent als je je niet aan hem ergert: σκάνδαλον. Dit woord kennen wij in ‘schandalig’, te vertalen door: ‘je ergeren aan’ of ‘een aanstoot nemen aan’. Zie Zo gek is het nog niet om in Jezus te geloven. Preek Matteüs 11:6.
[iv] Ik vind het een interessant filmpje voor deze dienst. Uiteraard leent zo’n filmpje zich niet voor uitgebreide Bijbels-theologische zaken. Dit gezegd hebbend: het filmpje zegt dat Gehenna (o.a. Matteüs 5:22) de vuilnisbelt is. Dat wordt vandaag vaker gezegd. In het indrukwekkende hoofdstuk The Descent into Hell zegt Fleming Rutledge dat Gehenna het dichtst bij ons woord ‘hel’ komt (dichtst bij vergeleken met Sheol (dodenrijk, Oude Testament) en het Griekse Hades). Rutledge wijst erop dat de Gehenna in Jezus’ tijd een gewichtig woord was; het wijst op het komende vuur dat zou volgen op het Laatste Oordeel (in The crucifixion. Understanding the Death of Jesus Christ, 2015).
Bij de profeet Ezechiël heeft vuur het karakter van oordeel; reinigend oordeel. Jeruzalem zal worden verband, zo is de boodschap. Zie In vuur en vlam voor de A/ander. Preek Ezechiël 10. En zie De dag van de HEER komt eraan. Preek Ezechiël 7. Ezechiël opent ermee dat God zelf in vuur verschijnt, zie Hoe indrukwekkend is God. Tweede inleidende preek over Ezechiël 1.
[v] De vertaling en, meer nog, de uitleg van 1 Petrus 2:7b en 8 is belangrijk, zeker nu een meerderheid in ons land niet in God gelooft (alleen al daarom is het jammer dat Wright – zie voetnoot ii hierboven – deze verzen negeert). Zie onder punt 3 en in het bijzonder bij voetnoot xii als ook de slotalinea van voetnoot xiv van de preek Gods bevrijdende keuze. Preek over de Dordtse Leerregels (2019).
[vi] Petrus verwijst in vers 7 naar de gelijkenis van de wijngaard die hij van Jezus heeft gehoord. Zie Niemand is zo gek als God. Preek Marcus 12:1-12.
[vii] Zie Gods bevrijdende keuze. Preek Dordtse Leerregels. Gods keuze en onze verantwoordelijkheid.
[viii] Neergedaald in de hel (apostolische geloofsbelijdenis). Wat wordt daarmee bedoeld? Ik stip het aan in de preek over 1 Pertrus 3 (Pasen) Opgewekt door de Geest.
[ix] Zie Weinig verhullende (taal van) Jezus van Nazaret. Preek Matteüs 11:20-30.

Voorbeeldliturgie
Welkom
Votum en groet van Sela https://www.sela.nl/liederen/1/votum-en-groet.html
Opw.488 De kracht van uw liefde
Leven met Jezus (nieuwtestamentische leefregels)
Kom tot de Vader opw. 599
Gebed
Kinderen naar voren: Matteüs 3:13-17 Jezus laat zich dopen
Lied Nu gaan de bloemen nog dood (stil maar wacht maar)
Kinderen naar kring
Een van de jongeren vertelt over het thema ‘is God eerlijk’?
Lezen 1 Petrus 2:1-10 Nieuwe Bijbelvertaling door twee jongeren
Preek met filmpje Wel of niet naar de hel? https://youtu.be/nPt3pt3Xymw
God maakt vrij opw. 720
Presentatie jeugdraad
Dankgebed en voorbede
Kinderen komen terug
Collecte Just want You luisterlied https://youtu.be/NdJz_mB1f_I
Er is een dag opw. 585
Zegen
Amen
Ontmoeting