Preek in de serie over Ezechiël. in Hoofdstuk 7 wordt het einde van Jeruzalem en de tempel aangekondigd. In de preek bereiden we ons voor op de bediening van de doop en vooral op de viering van het heilig avondmaal. Voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst.

1.       Het is bijna zover.
Als je bijna jarig bent, tel je de dagen af. Sommigen maken een scheurkalender. Nog tien dagen. Nog vijf. Nog één.

Ezechiël 7 is een soort scheurkalender. God zegt: de dag komt eraan (7:7 en 10). Maar het is geen mooie dag. Het is de dag van het einde (7:2 en 6). Jeruzalem en de tempel gaan eraan (7:22). Niets blijft er over.

Wat vind je van dit hoofdstuk? Willen wij hiervoor samenkomen in de kerk? Misschien ben je hier te gast (in verband met de bediening van de heilige doop). De Schriftlezing klinkt niet feestelijk…. Mocht je wat tegen de Bijbel, de kerk, christenen en/of God hebben, dan vind je hier munitie genoeg.

Nu is het zo dat we Ezechiël goed moeten lezen. God is een streep aan het trekken. Na honderden jaren geduld te hebben gehad.[i] Je kunt dit hoofdstuk niet zomaar of één-op-één toepassen. Wil dat dan zeggen dat wij er niks mee kunnen? Soms zou je dat misschien wel willen. Maar dat is toch te kort door de bocht. De heilige apostel Paulus zegt:

elke Schrifttekst is door God geïnspireerd en kan gebruikt worden om onderricht te geven, dwalingen en fouten te weerleggen en om op te voeden tot een deugdzaam leven
(2 Timoteüs 3:16).

Met die Schrifttekst bedoelt Paulus ook Ezechiël (cf. Nederlandse Geloofsbelijdenis Artikel 4 en 5). Anders gezegd: het is goed om jezelf de vraag te stellen wat wij aan Ezechiël 7 hebben. Hoe de nieuwtestamentische gemeente dit leest. Ik haal vanmorgen twee dingen uit dit hoofdstuk.

2.       De dag van de HEER.
Ezechiël 4 tot en met 7 vormen een geheel. Er staan vreselijke en walgelijke dingen in. Het lijkt – als je oppervlakkig leest – ook allemaal hetzelfde liedje. Elke keer oordeel en ellende. Toch is dat niet zo. Elk hoofdstuk heeft een apart doel. In hoofdstuk 7 gaat het in het bijzonder over ‘de dag’. De dag komt. De dag van de HEER. De eerste keer dat het er staat is het haast tussen neus en lippen door (vers 7). Ezechiël kan dat zo zeggen omdat Gods volk al vaak genoeg van ‘de dag’ had gehoord. Gaandeweg in het Oude Testament wordt die dag aangekondigd. Als Gods dag van vuur, oordeel en recht (Jesaja 2, Amos 5, Sefanja 1:14 vv. cf. 2 Petrus 3[ii]). In de film Noah (2014) verwijst Metusalem ook even naar ‘de dag’. Het lijkt op een Dies Irae uit een Requiem dat je misschien wel kent (Mozart). Christenen geloven: de dag komt. De dag van Jezus. Alle dingen worden nieuw. Nadat en omdat Jezus zijn oordeel heeft uitgesproken.

Verwacht die dag, gemeente. Vier avondmaal met het oog op die dag. Laat je (kind) dopen om ‘zonder angst te verschijnen voor je rechter en redder’ (doopformulier).

Vandaag zeggen wij: komt Jezus dan terug? Wie zegt dat? Is het geloof niet een sprookje? Precies dat zei Gods volk in Ezechiëls tijd: Jeruzalem en de tempel zijn heilig en daarom veilig. Ezechiël is niet wijs. Maar God ziet het hart. En oordeelt over zonden. Gód is heilig. De rampen die Jeruzalem treffen (Ezechiël) lijken op de wereldwijde en zelfs kosmische rampen die Johannes later ziet (Openbaring[iii]) – rampen die voorafgaan aan Jezus’ komst in majesteit.

En laten we dan niet de moed verliezen, gemeente. Want ‘de dag van God’ komt in de Bijbel ook anders voor. Anders dan hier in Ezechiël 7. Dan is het een dag van bevrijding en geluk (Jesaja 49:8, 2 Korintiërs 6:2). Een dag om naar uit te zien. Wij zullen Jezus zien en zullen zijn als hij (1 Johannes 3 en 4). Stel je voor. Stel je voor! Ook dat perspectief zit al in Ezechiël. De profeet ziet de opstanding van de doden (Ezechiël 37). En hij profeteert van de maatschappij van geluk waarvan God zelf het stralende middelpunt is (40-47). Zo zal het zijn. Begin een beetje zo te leven.

‘Gedenk en geloof’, gemeente. Voor wie vandaag avondmaal viert in geloof is ‘de dag’ er een om naar uit te zien. Want het was Golgota en Pasen. De dag van de HEER is begonnen. Alles wordt nieuw.

3         Het maakt uit hoe je leeft en avondmaal viert.
Het tweede dat ik uit Ezechiël 7 haal, is dat het ertoe doet hoe je leeft. En dat het ertoe doet hoe je avondmaal viert. Gods oordeel in Ezechiël 7 is niet willekeurig. Lees goed: de tempel wordt aangepakt (vers 22) en het sociale onrecht (vers 23 ‘bloed en geweld’). Dat gaat over de godsdienst (tempel) en de samenleving. Verderop in Ezechiël komen deze twee aspecten uitgebreid aan de orde.

Wie de Bijbel goed kent, ziet waar het God in Ezechiël 7 om gaat. Deze twee aspecten zijn de kern van de geboden (Matteüs 22:37-40).[iv] De liefde tot God betreft de eerste ‘tafel’ van de tien geboden. En de liefde tot de naaste is de tweede ‘tafel’ van de tien geboden. Omdat Gods volk afgoden vereert en de naaste negeert, treft Gods oordeel hen.

Het is waar: we kunnen Ezechiël en zijn tijd niet zomaar toepassen op ons eigen leven. Maar Gods geboden en Gods wil om zo te leven; zijn/is dat anders voor ons? Hoe is jouw leven? ‘Ach, iedereen maakt fouten’. Zit je er zo in? Merk je aan Ezechiël 7, en zie je aan Golgota dat God daar anders naar kijkt?

Wij vieren straks avondmaal. In een van onze avondmaalsformulieren wordt ons aan de hand van al Gods geboden (Exodus 20/Deuteronomium 5) een spiegel voorgehouden. Omdat Ezechiël 7 in samenvatting verwijst die geboden lees ik een stukje voor uit dat formulier en zet daar elke keer Gods geboden naast. Het gaat om dit stukje:

Uitnodiging en terugwijzing[v]
“God wil iedereen die door de heilige Geest zo (nl. die oprecht eigen zonden en wonden erkent en vergeving en genezing in Jezus zoekt) in het leven staat, graag aan de tafel van zijn Zoon ontvangen. Maar wie die houding niet heeft, haalt Gods veroordeling over zich als hij toch het avondmaal viert. In opdracht van Christus en zijn apostel Paulus waarschuwen we daarom iedereen die vasthoudt aan een zondig leven: blijf weg van het avondmaal! Je moet namelijk beseffen dat het rijk van Christus voor jou gesloten is, als je:”

• niet alleen op de Heer wilt vertrouwen. Want God zegt (1^ste gebod): vereer alleen Mij.
• God op een zelfbedachte manier vereert. Want God zegt (2^de gebod): vereer geen beelden; ken en dien mij in Jezus.
• misbruik maakt van de naam van God. Want God zegt (3^de gebod) dat je niet mag vloeken.
• de kerkdiensten niet trouw bezoekt en geen boodschap hebt aan de verkondiging van het woord of de heiligheid van doop en avondmaal. Want God zegt (4^de gebod) dat er een bijzondere dag en manier is om Hem te vereren.[vi]
• geen respect toont tegenover je ouders of andere gezagsdragers. Want God zegt (5^de gebod) dat je je vader en moeder moet eren. En tegen ouders zegt God dat ze goed moeten zijn voor hun kinderen (Efeze 6).
• je vergrijpt aan menselijk leven of iemand haat en het niet wilt goedmaken met hem of haar. Want God zegt dat je niet mag doodslaan (6^de gebod) en dat je de ander moet liefhebben als jezelf.
• een losse seksuele moraal hebt. Want God zegt: pleeg geen echtbreuk (7^de gebod). En Jezus zegt: doe dat ook niet in je hart (Matteüs 5), vandaag de dag: ook niet achter je laptop.
• hebzuchtig of verkwistend bent. Want God zegt (8^ste gebod) dat je niet mag stelen. En het nieuwe (en oude) testament zegt dat het goed is om weg te geven.
• liegt of roddelt. Want God heeft gezegd (9^de gebod) dat je geen onwaarheid mag spreken.
• jaloers bent.[vii] Want God heeft gezegd (10^de gebod) dat je niet mag begeren wat van een ander is. Het nieuwe testament zegt: laat je vervullen door de Geest (Efeze 5).

Als al Gods geboden concreet aan de orde zijn gekomen zegt het formulier: ‘kortom, als je je laat kennen als een ongelovige, in woord en daad. Zolang je vasthoudt aan je zondige manier van leven, mag je niet aan het avondmaal deelnemen.’

Ga jij vieren straks? En u? Toets jezelf (1 Korintiërs 11). Doe je mee omdat je (nou eenmaal) lid bent van de kerk? Zoek je Christus en breek je door de kracht van de Geest met tekorten? Verwacht je de dag van Jezus? Wil je het vandaag al leren om hem te volgen?

Ezechiël 7 eindigt met deze voor Ezechiël zo karakteristieke zin: ze zullen weten dat ik de HEER ben (7:27). God wil erkend worden. Dat is avondmaal vieren. Erken dat Jezus het is. Golgota laat de dag van de HEER zien; totaal oordeel, door Jezus gedragen en door hem volledige vrijspraak. Alleen vrede dankzij Jezus. Leef met hem. Goed; dat zal zijn met vallen en opstaan. Zeker. Maar wel die kant op.

Gemeente: laten we de erediensten van vandaag ontvangen als bijzondere kado’s die God ons geeft. We geloven, door de Geest, in God. Er wordt gedoopt. We vieren avondmaal. We zijn gemeente van Jezus. In dat spoor verder.

Zie KNOWN. Introductie preken over Ezechiël.

‘De dag van de HEER’ komt verderop in Ezechiël terug: Hoe de wereld op haar einde loopt (Ezechiël 24), Gods oordeel over de volken (Ezechiël 25-32), Hoe God herder is te midden van zijn volk (Ezechiël 34), God weet of het goedkomt (Ezechiël 37) en God vernietigt het kwaad (Ezechiël 38 en 39).

[i] Zie de vorige preken over die situatie van (de tijd van) Ezechiël. In dit verband vooral: Profetie next level. Ezechiël als teken aangesteld. En: Hoe indrukwekkend is God. Preek 2 roepingsvisoen Ezechiël.
[ii] Zie een preek over het apocalyptische 2 Petrus 3.
[iii] Zie ook de duidelijke link tussen Ezechiël en Openbaring in Hoe indrukwekkend is God. Preek 1 roepingsvisioen Ezechiël. Te denken is ook aan de eschatologische rede van Jezus uit Marcus 13, zie een preek daarover.
[iv] Scherper gezegd: als het in de liefde en goede eerbied ten opzichte van God misgaat, zal dat gevolgen hebben voor de relatie tot de naaste. Zie een artikel daarover naar aanleiding van de film The life of Pi.
[v] Dit komt uit een van de formulieren in onze kerken, zie https://www.gkv.nl/geloven/formulieren/ (formulier 1, het zogenaamde klassieke formulier).
[vi] Het Nieuwe Testament kent de bijzondere dag op een andere manier dan in het Oude Testament: op de opstandingsdag van Jezus komt Gods volk samen. Zie de Hagepreek Vrijheid is niet te koop (met o.a. een verwijzing naar de bekende tekst Hebreeën 10:25 om niet weg te blijven uit de samenkomsten).
[vii] Merkwaardig genoeg laat het formulier het 10^de gebod liggen.

Voorbeeldliturgie
welkom
votum
groet
Psalm 65: 1 en 2 nieuwe berijming http://www.denieuwepsalmberijming.nl/berijmingen/psalm-65
gebed
Kindermoment: Jezus verschijnt aan Johannes op Patmos
Op toonhoogte 541 Mijn God is zo groot
Kinderen naar kring
Lezing Ezechiël 7:10a en 7:22-27
Verkondiging
GK 160 (Groot is uw trouw)

Sacrament van doop en avondmaal ineen zodat avondmaal vieren je eraan herinnerd dat je gedoopt bent:

Bediening heilige doop aan….
Formulier 3
Nicea (geloofsbelijdenis)
Bediening heilige doop
Opw. 334 (Heer uw licht)
Opwekking aan de gemeente
Tafel gereed gemaakt en
Viering heilig avondmaal (Korte bijbelse inleiding). Tijdens de gaande viering:
• GK 125 alle verzen (schuldbelijdenis en uitzien naar Gods belofte in het avondmaal)
• GK 94 alle verzen (de dag van Pasen laat de dag van Jezus’ wederkomst aanbreken)
• GK 167 alle verzen (gemeente zijn als resultaat van avondmaalsviering)
Dankgebed en voorbede
Collecte
Psalm 98 nieuwe berijming (alle verzen). Gods dag komt voor alle landen en culturen, http://www.denieuwepsalmberijming.nl/berijmingen/psalm-98
Zegen
Felicitaties en verdere ontmoeting