Vandaag is het Dankdag voor gewas en arbeid. Bijzonder om vandaag als kerken van de CGK (Zuidhoven) en GKv (Kandelaarkerk) samen te komen. De laatste ‘gewone’ eredienst voor Corona was ook een gezamenlijke kerkdienst van deze twee gemeenten (biddag 2020). Het dankgebed wordt uitgesproken door een diaken (CGK), een ouderling (CGK) en predikant (GKv).

De preek gaat over het tweede deel van Handelingen 19 en is te beluisteren via mijn podcast. Er ontstaat ophef over het evangelie, de Weg. De preek is een vervolg van de preek over Handelingen 19:1-20. Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst.

Gemeente van de Heer

1         Dankdag: opkijken naar God.
Vorig jaar vierden we voor het eerst dankdag in Corona-tijd. Verschillende gemeenteleden vertelden wat dankdag voor hen betekende.[i] Ik noem kort iets daarvan:

• Aanvaard lief en leed uit Gods hand en let op de lichtpunten in het donker.
• Ik houd een dankbaarheidsboekje bij en schrijf daar iedere dag in.
• Als je wordt teruggeworpen op jezelf leer je uit Gods genade te leven.
• Ik ben gezond gebleven en wil me ten goede inzetten voor de maatschappij.

We zijn nu een jaar verder. Er is gelukkig wel het een en ander veranderd maar van dat ellendige virus zijn we nog niet af. Wat is dankdag voor u? Voor jou? Herken je jezelf in de getuigenissen?

Op dankdag voor gewas en arbeid kijken we op naar God. De Schepper van ons leven voorziet ons in Jezus van alles wat we nodig hebben; vergeving van zonden en eeuwig leven in het avondmaal, dagelijks brood aan tafel, een school of opleiding, een gemeente of kring om bij te horen, vrienden en vriendinnen, muziek, een sportvereniging, een huis om in te wonen – noem maar op. We gaan daar straks voor danken.

2         Meer dan zilver.
We vieren dankdag en luisteren naar het tweede deel van Handelingen 19. Op het eerste gezicht is dat geen tekst die je in verband brengt met dankbaarheid. Al helemaal niet als je bedenkt hoezeer het evangelie groeit en bloeit in Efeze.[ii] Intern groeit de gemeente. Grote wonderen vinden plaats. En mensen bekeren zich tot Jezus en zweren hun verkeerde praktijken af. Er staat, triomfantelijk, dat het woord  van de Heer zegevierde (Handelingen 19:20).

Ophef.
Hoe anders is dat in het tweede deel van Handelingen 19. Er ontstaat ophef over het evangelie, de Weg (Handelingen 19:23). Een mensenmassa wordt opgejut en loopt te hoop. Wij kennen dit soort taferelen ook. Denk aan social media waarin soms een heksenjacht ontstaat omdat iemand iets zegt wat niet door de beugel kan of, net zo goed, omdat het niet goed valt. Dat gaat ook wel eens over zaken die met het geloof te maken hebben, dat gelovigen en/of hun standpunten belachelijk worden gemaakt.[iii] Gelukkig gaat het in ons land niet zo ver als in Handelingen 19. Daar liep het bijna uit de hand. Paulus wil naar de menigte toe maar wordt van verschillende kanten tegengehouden. Blijkbaar was het echt te gevaarlijk om je in dit heetgebakerde publiek te begeven.

Als het evangelie dichtbij komt.
Wat is er aan de hand in Efeze en wat zegt dat? Allereerst is het goed om het verband te zien in dit hoofdstuk. Er ontstaat juist verzet omdat het evangelie groeit en bloeit. Men kan het niet hebben dat het koninkrijk van Jezus floreert. Al helemaal niet als het evangelie de portemonnee gaat raken. Want dat gebeurt blijkbaar. Het verhaal begint bij een zilversmid, Demetrius. Hij is bang dat hij en zijn collega’s hun inkomsten kwijtraken. Demetrius maakte beeldjes van de bezienswaardige Artemistempel en verkocht die. Maar als mensen hun hart aan Jezus geven en Artemis de rug toekeren, kan deze smid zijn tent wel sluiten. Demetrius moet iets verzinnen. Had Paulus niet gezegd dat goden die door mensen(handen) zijn gemaakt geen echte goden zijn (Handelingen 19:26, cf. 17:24&25 en Psalm 115[iv])? Durft Paulus daarmee aan de godin Artemis te zitten; dat is heiligschennis (Handelingen 19:27&28)! Zo wordt de onwetende (Handelingen 19:32) menigte opgezweept.

Demetrius’ verwijt aan Paulus is interessant. Want verderop in dit stukje blijkt dat Demetrius er naast zit. Paulus heeft Artemis niet beledigd (Handelingen 19:37). Er is iets anders aan de hand. Zilversmid Demetrius maakt er een godsdienstig punt van (“het aanzien van Artemis”) terwijl het hem om zichzelf gaat. Om zijn welvaart (Handelingen 19:25vv). Zijn bedrijf krijgt te maken met het evangelie en de groei daarvan. En Demetrius verzet zich.

Zie je wat hier gebeurt? Demetrius voelt Jezus’ boodschap haarscherp aan. Jezus zegt dat je niet én afgod geld, Mammon, én hem kunt dienen (Matteüs 6:24).[v] Demetrius voelt het evangelie en de kracht daarvan dichtbij komen. Hij moet kiezen. Hij kan prima zilversmid blijven. Prachtige sieraden verkopen. Winst maken. Maar Demetrius wil niet in dienst van Jezus komen. Daarmee incasseert hij het grootst denkbare verlies. Wat tragisch voor Demetrius. Hopelijk heeft hij er later nog eens over nagedacht en ingezien dat er meer is dan zilver (Opwekking 544) en heeft hij toch voor Jezus gekozen.

3         De Weg blijft zegevieren.
Handelingen 19:22vv maakt een paar dingen duidelijk.

De leerling en de meester.
Allereerst onderstreept het Jezus’ woorden ‘de leerling staat niet boven de (leer)meester’ (Matteüs 10:24).[vi] Wat er in Efeze gebeurt overkwam Jezus zelf vaak. Juist bij grote wonderen en getuigenissen van zijn majesteit kwamen er heftige verwijten, tegenstand (Matteüs 9:18-34).[vii] Zo gaat het in Efeze. Zo gaat het als vandaag ergens groei of bloei van het geloof is. Soms zelfs als het alleen maar over geloof in God gaat. Daar komt reactie op. Altijd. Omdat de wereld Jezus zijn eer en heerlijkheid niet gunt. Zie het, gemeente, niet als een aanval op jezelf als je zoiets overkomt. Maar getuig blijvend van de Heer en zie dan wat hij daarmee doet.[viii] Want Jezus nam de schande van het kruis en overwon op die manier alle zonden en tegenstand. Volg hem.

Gedraag je verstandig.
Vervolgens maakt dit stukje ook duidelijk dat gelovigen zich verstandig moeten gedragen en geen aanstoot moeten geven. Zeker nu we als gelovigen een minderheid zijn is dat van belang, gemeente. Je kunt wel zeggen dat ‘de wereld’ christenen en/of hun standpunten belachelijk maakt – net zoals er in Efeze ophef ontstaat over het evangelie. Maar kijk goed. Het opvallende van dit stukje is dat een ‘neutrale buitenstaander’ zegt dat Paulus niets te verwijten valt (Handelingen 19:37). Dat sluit aan bij wat er eerder staat; de gemeente van Jezus in Efeze staat goed bekend bij buitenstaanders (Handelingen 19:17, cf. Handelingen 2). Geldt dat ook voor ons? Of is bepaalde kritiek – hoe krom of ronduit verkeerd verwoord misschien – soms terecht? Handelingen 19 laat zien dat de kerk niet achter ‘de voordeur’ leeft maar onderdeel uitmaakt van de publieke, maatschappelijke ruimte. Bid daarom de Geest om wijs en verstandig te leven zodat Jezus’ naam wordt geprezen (Kolossenzen 4:5).

Het evangelie blijft groeien.
Tot slot een bemoediging. De ophef over het evangelie zorgt ervoor dat Paulus vertrekt (Handelingen 20:1vv). Er komt een eind aan een bijzondere periode in Efeze. Dat is jammer. En toch ook goed. Want het evangelie moet verder. Paulus wil naar Rome. Hij wil getuigen voor de machtigste aardse heerser van die tijd, de keizer. En daar zal het evangelie ook komen (Handelingen 28).

Het evangelie wint altijd. Kijk zo op dankdag naar de Heer, gemeente. Deze tijd, Corona-tijd, is geen makkelijke tijd. Maar wat heeft de Heer voor ogen? Kan deze tijd ons juist dichter bij hem en bij elkaar brengen? Toen wij laatst een gemeenteavond hadden over Coronatijd troffen mij de dankbare reacties van gemeenteleden. Jullie vertelden hoe blij jullie waren met blijvende onderlinge verbondenheid. Wat indrukwekkend dat zo’n merkwaardige tijd iets positiefs uitwerkt. Denk dan ook aan iedereen, gemeente. Denk en bid voor degenen die de onderlinge verbondenheid missen. Bid om blijvende eenheid. Bedenk of je daarin misschien wat kunt ondernemen om te laten merken dat die ander er ook bij hoort.

De Heer laat niet los. Dank hem voor wie hij is en wat hij doet. Het voorbeeld van Demetrius laat zien dat het evangelie dichtbij komt. Soms moet je verkeerde dingen loslaten. Of heb je groei nodig op bepaalde terreinen van je leven met de Heer of met iemand anders. Volg Jezus.

Het evangelie groeit. En zal eens volmaakt worden op de dag van Jezus.

Volg Jezus, gemeente.
Heb hem in alles lief.
En heb zo de ander lief.

---

Voetnoten
[i] Zie de liturgie en de preektekst van dankdag 2020.
[ii] Zie Als een lopend vuur. Preek Handelingen 19:1-20.
[iii] Laatst sprak iemand op de radio, op NPO1, met dedain over bepaalde vaccinweigeraars en noemde hen ‘f** christen.’ Zie ook Christenvervolging in Nederland? Redactioneel OnderWeg (2015).
[iv] Alle eer aan God. Preek Psalm 115 (o.a. over afgoden die niet horen, ruiken en zien).
[v] Zie Schatrijk. Jeugddienst over God en geld.
[vi] Zie preek Het zwaard dat Jezus brengt. Matteüs 10:34.
[vii] Zie Zelfs de Dood wordt een halt toegeroepen. Preek Matteüs 9:18vv.
[viii] Zie Blijf van Jezus getuigen. Preek tweede deel Johannes 15 (waarin het gaat over haat van de wereld).

Voorbeeldliturgie

Welkom en mededelingen door ouderling van dienst

Stilte en eerbied voor de ontmoeting met God

Votum uitgesproken door de gemeente:
Onze Hulp is in de naam van de HERE
Die hemel en aarde gemaakt heeft
Die trouw blijft en eeuwig leeft
En nooit loslaat wat zijn hand begon.

Groet van God
Gemeente antwoordt met: Amen

Lied Psalm 66:1 en 5 uit Liedboek. Breek, aarde, uit in jubelzangen

Gebed om de opening van Gods Woord

Schriftlezing door de ouderling van dienst uit Handelingen 19:23-40
Lied       Wat komt en weer gaat, rotsvast blijft mijn God  Hemelhoog 453:1,3 en 4

Verkondiging: ‘Meer dan rijkdom…’. Dank God voor wie je bent en wat je krijgt

Lied       Meer dan rijkdom, opw. 544 https://www.songteksten.nl/songteksten/82873/opwekking/meer-dan-rijkdom.htm

Gebeden .n.a.v. de verkondiging
Lied LB 370:1 Vader, die woont in hemels licht (Onze Vader)

Gebeden voor gewas, arbeid en gezondheidszorgen door ouderling…
Lied LB 370:2 Uw wil geschiede

Gebeden voor alle arbeid in de kerk/Gods koninkrijk in de wereld, door diaken…
Lied LB 370:3 Leid ons niet in verzoeking

Aankondiging collecte

Wij belijden ons geloof LB 340b Ik geloof in God de Vader

Zegen
De gemeente antwoord met : Amen