In de Kandelaarkerk vindt het gemeenteproject Beloved plaats. Beloved is voor heel de gemeente, jong en oud, en gaat over relaties en relatievorming. Zes weken lang trekken we intensief met elkaar op. Het project krijgt een plek in de erediensten, in kringen en groeigroepen en kent diverse werkvormen (theater, ontmoeting met sprekers, start met tal van workshops). 

Vorige week was de start: God gaat een relatie met ons aan. Zie preek 1 Geliefd en geroepen. Vandaag gaat het over onderlinge liefde en trouw.

Je kunt de preek beluisteren op mijn podcast. Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst.

Gemeente van de Heer

1         Gods trouw leeft en werkt (door).
‘God van liefde en trouw’ (Psalmproject). Met die belijdenis zijn we vorige week ons gemeenteproject Beloved begonnen.[i] Gods liefde voor ons staat vast. Dat zie je aan Henoch. Hij leeft in verbondenheid met God. Hij wordt weggenomen – hij leeft bij God. In Henoch zie je iets van Gods geheim in Jezus. De Heer roept je om hem te volgen.

Werkelijkheid.
Vandaag starten we met week 2. Hebben we deze week een ander thema? Ja en nee. Ja, want het gaat deze week over onderlinge liefde en trouw. Ben je vertrouwd met elkaar? Durf je vertrouwen te geven en te vragen? Wil je elkaar helpen, dienen en liefhebben? Zoals Johannes het zegt in zijn brief:

Kinderen, we moeten niet liefhebben met de mond, met woorden,
maar waarachtig, met daden.
(1 Johannes 3:18).

Dat is inderdaad anders dan vorige week. Je zult in de groeigroep, kring of in een andere ontmoeting in de gemeente vast een ander gesprek hebben. En toch, gemeente, is het belangrijk om ook te zeggen dat we deze week geen ander onderwerp hebben dan vorige week. ‘God van liefde en trouw’ stond centraal. En dat blijft zo. Het is niet zo dat je kunt zeggen: vorige week ging het over God en nu over ons. Luister naar wat Johannes zegt:

Hoe kan Gods liefde in iemand blijven die…
zijn hart sluit voor een broeder of zuster…?
(1 Johannes 3:17).

Hoor je? Als je niet liefhebt – als je je hart sluit – komt Góds liefde onder druk te staan. Het gaat om de uitwerking van Gods liefde en trouw in jouw en mijn leven. Dat de stroom van Gods liefde en trouw niet geblokkeerd wordt maar doorgang krijgt. Zichtbaar wordt. Merkbaar. Tastbaar. Zodat je Gods handen, voeten en Jezus’ lichaam bent. God werkt. Zijn liefde leeft.

Dat het om dat proces gaat waarin Gods liefde concreet wordt hoor je terug in Johannes’ brief. Hij zegt vaak dat we in God/Jezus blijven (1 Johannes 17,24 4:13).[ii] Wat zo is (wij zijn in God) blijft zo als we meewerken aan en meebewegen met Gods werk. En Johannes gebruikt het woord leren. Elkaar liefhebben is niet ons idee of initiatief. We volgen God. We volgen Jezus:

Wat liefde is hebben we geleerd van Hem die zijn leven voor ons heeft gegeven
(1 Johannes 3:16).

Deze week volgen we het spoor van onze Heer.
Wees geliefd en heb lief, gemeente.
Heb lief in Jezus’ naam.

2         Keuze om lief te hebben.
Waarom legt Johannes zoveel nadruk op de liefde? Het schijnt dat toen Joannes stokoud was hij alleen maar prevelde: ‘houd van elkaar, kinderen’. Was hij een sympathieke, zachte man? Nou… juist Johannes kan er wat van. Hij is geen softie. Johannes spreekt bijvoorbeeld vaak van haat. Haat van de wereld (1 Johannes 3:13&15, cf. Johannes 15:18-27[iii]).

Van dood naar leven.
Johannes contrasteert. Liefde en haat. Licht en donker. Gelovigen en de wereld.[iv] God en de boze/het kwaad. Jezus en (zijn strijd tegen) de duivel. Johannes weet dat het licht heeft gewonnen. Hij stond aan de voet van het kruis waar Jezus de zonde en de dood versloeg. Daarom schildert hij die contrasten zo sterk. Om het verkeerde te ontmaskeren zodat jij kiest voor het goede (zo gebeurt dat overal in de Bijbel[v]). Om jouw leven in Jezus’ licht te zetten.

De meest indrukwekkende zin is deze:

Wij weten dat we van de dood zijn overgegaan naar het leven omdat we elkaar liefhebben. Wie niet liefheeft blijft in de dood
(1 Johannes 3:14).

Wat een uitspraak! Hoor je? In het feit dat je liefhebt weet je dat van de dood bent overgegaan naar het leven. Denk nog even terug aan Henoch, het evangelie van Genesis 5 (vorige week). Hoor je dat dat evangelie klinkt in Johannes’ brief? Henoch ontsnapt aan die ellendige keten ‘hij leefde – deed dit en dat – en stierf’. Bij Henoch gaat het anders. Henoch lééft. Hij leeft met God. Hij leeft voor God. Zo zegt Johannes het ook: omdat je liefhebt; omdat Gods liefde in je leeft en werkt, weet je dat je – net als Henoch – van de dood naar het leven bent overgegaan. Het is begonnen, gemeente; het goede en eindeloze leven met God![vi] Gods liefde en trouw gaat het winnen. Ook in jouw leven.

Ja, er gaat van alles en nog wat mis. Juist als we deze weken bezig zijn met relaties in ons gemeenteproject Beloved lopen we daar tegenaan. Je geweten kan je flink aanklagen (1 Johannes 3:20). Dat is een goed teken. Je bent je ervan bewust dat je een geredde zondaar bent. Maar ook dan weet je dat God meer en groter is. Leef telkens meer uit zijn genade. En heb zo elkaar lief.

Gods menswording.
De kern van dit stuk ligt in twee zaken (die aan elkaar verbonden zijn). Allereerst in het trinitarisch spreken over God: Gods gebod is het geloof in zijn zoon en wij ontvangen de Geest in ons (1 Johannes 3:23&24). Vervolgens ligt de kern in het begin van hoofdstuk 4. Johannes bespreekt daar een vreselijke dwaalleer die blijkbaar was ontstaan bij voormalige gemeenteleden. Het kon er bij bepaalde mensen niet in dat God werkelijk mens zou zijn geworden in Jezus; laat staan dat Hij zou sterven aan een kruis! Zoiets is God onwaardig – zeiden deze voormalige gemeenteleden. Dit lijkt een vrome gedachte. Want blijkt hier niet veel eerbied voor God(s heiligheid)? Maar Johannes zegt waar het op staat. Mensen die zo denken/spreken zijn valse profeten. Dit is niet de Geest van Jezus maar de geest van de antichrist. Want het evangelie zegt nu juist dat God mens is geworden. Sterfelijk (1 Timoteüs 3:16). Zo heeft God ons lief gehad tot in de dood. Onvoorstelbaar. Zo groot is zijn trouw. En omdat God in Jezus zo is (zie Johannes 1[vii]) – heb elkaar daarom lief. Met oprechte liefde. Concrete, tastbare liefde. Zo volgen we Jezus.

Heb elkaar lief, gemeente.
Wees elkaar trouw.

3         Waar het om gaat in de gemeente.
Gemeente, we gaan een nieuwe week in. En wat een mooie en belangrijke week. Eerst dacht ik dat de meest spannende en misschien ook belangrijke weken ongeveer aan het eind kwamen. Want dan gaat het over gebrokenheid (echtscheiding, huwelijksmoeite) en over homoseksualiteit, LHBTI. En voordat je het weet ontstaat er dan spanning. Christenen die huwelijksproblemen hebben of gescheiden zijn ervaren bijvoorbeeld wel eens dat zij een stempel hebben. En hoe vaak hoor je niet dat homo’s of lesbiennes de kerk als een onveilige plek beschouwen.[viii]

Maar toen ik bezig ging met ‘onderlinge liefde’ (week 2) dacht ik: ligt hier niet de kern? Is dit niet de belangrijkste week? Want waarom is er spanning als het gaat over homoseksualiteit of huwelijksproblemen? Weten christenen te weinig van LHBTI-ers? Is er sprake van vooroordelen? Of zou er meer oog moeten zijn voor huwelijksproblematiek? Dat zou allemaal zo kunnen zijn. En dan is er werk aan de winkel. Zeker.

Maar ga nou eerst eens terug naar Johannes. Zou hij beginnen met het advies om meer informatie in te winnen of rustiger aan doen met (het poneren van) je mening? Ik geloof er niks van. Zou Johannes niet zeggen wat hij steeds zegt: heb lief? Heb lief. Dat geldt ten opzichte van ieder. En dat geldt in elke situatie.

De kerk is er niet om stempels te zetten. De gemeente is er niet om standpunten achter de hand te hebben voor alle mogelijke situaties. De gemeente is er om lief te hebben. De liefde voor God, voor zijn goede en bevrijdende leefregels (1 Johannes 3:24) en de liefde voor elkaar gaan hand in hand. Zo zegt het evangelie dat klinkt in 1 Johannes. Zo wil de Heer zijn vrede geven.

Gemeente, een gezegende week toegewenst.
In Jezus’ naam: weet je geliefd en heb lief.

---

Zie Korte inleiding prekenserie Beloved (december 2021).

Voetnoten
[i] Zie Geliefd en geroepen. Preek Genesis 5 en Matteüs 9.
[ii] Zie preek bij belijdenis-doen Blijf in mij – zegt de Heer. Preek Johannes 15:4a.
[iii] Zie Wat er ook gebeurt; blijf van Jezus getuigen. Preek Johannes 15:18vv.
[iv] Zie de preek bij de vorige voetnoot.
[v] Zo doet de Bijbel steeds. Zie preek Psalm 1 met de twee wegen en zie preek over het slot Bergrede, Jezus’ oproep om niet op zand maar op de rots te bouwen.
[vi] Dit is de gezonde, Bijbelse spiritualiteit. Zie handout over de betekenis van Jezus’ opstanding (Zondag 17).
[vii] Zie preek over het begin van 1 Johannes: wat wij gezien hebben, getast etc.
[viii] Zie de preek Heilige en veilige kerk (gehouden rondom uitkomen Nashville Verklaring). Rachel Gilson zegt dat het feit dat zij zonder schaamte uit de kast kon komen haar heeft geholpen toen ze later Jezus leerde kennen en dat dit voor homo’s en lesbiennes die opgroeien in de kerk een ander verhaal is (Born again this way, pagina 128/129).

Voorbeeldliturgie

Welkom
Votum en groet (in afwisseling hardop uitgesproken).

Voorganger: Onze hulp is in de naam van de Heer
Gemeente: Die hemel en aarde gemaakt heeft
Voorganger: Die trouw houdt tot in eeuwigheid
Gemeente: en niet laat varen het werk van Zijn handen

Groet (predikant)
Amen (gemeente)

GK 167 Samen in de naam van Jezus (canon)
GK 155 God enkel licht (schuldbelijdenis, introductie op gebed)

Gebed

Kindermoment
kinderlied: opwekking kids 18: Ben je groot

‘God van liefde en trouw’. Afsluiten week 1 Beloved. Reacties uit gemeente
Zingen DNP Psalm 36:2 Uw liefde raakt het hemelblauw https://www.denieuwepsalmberijming.nl/berijmingen/psalm-36
Dankgebed voor week 1 en gebed om opening van het woord

Lezen 1 Johannes 3:14 – 4:3 NBV21 Dit is immers wat u vanaf het begin…
Verkondiging van het evangelie Een gemeente van liefde en trouw

Daar is het leven goed (Psalm Project Psalm 133) https://nederlandzingt.eo.nl/lied/daar-is-het-leven-goed/WO_EO_16588080?cHash=019b545ab3fc6035348de6489c3668d9 luister- en/of oefenlied
U maakt ons één. Opwekking 194

Nieuwtestamentische leefregels
Psalm 19:3 DNP Volkomen in Gods wet https://www.denieuwepsalmberijming.nl/berijmingen/psalm-19

Gebedsteam in de gemeente (introductie en uitnodiging)
Dankgebed en voorbede afgesloten met
GK 162:3 k heb geloofd in U (geloofsbelijdenis, staande)

Collecte lied tijdens collecte: Where is the love (Blach Eyed , overgaand naar ‘Heer ik prijs uw grote naam’

LB 416 Ga met God (alle verzen)
Zegen
Amen (gezongen)