In de Bijbel staat dat God degenen die Hem zoeken beloont en dat geloof nodig is om naar God toe te komen. Wat betekent die tekst? We kijken naar de Hall of fame van het geloof, Hebreeën 11. In deze dienst doet iemand belijdenis van het geloof en wordt gedoopt. Hiervoor danken we de Heer. Voorbeeldliturgie onderaan de preektekst.

Belijdenis en doop
Straks doe jij, …. , belijdenis van je geloof en ontvang je de heilige doop. Je bent het zo gaan zien dat het God is die je leven leidt. Een plan heeft met jou, en met jou en … samen. We danken God. Jouw belijdenis is een feest voor heel de gemeente. Want door de doop krijgen we te zien wat al een tijdje zo is; dat je bij de gemeente hoort.

Hebreeën 11 zet je belijdenis en doop in een bijzonder licht. Het hoofdstuk vertelt over de geloofsgiganten. Dat zijn gelovigen die ons zijn voorgegaan en over wie God positief spreekt (11:2). Zoals je bij sportclubs, scouting of bedrijven in kantines of kantoorruimtes foto’s hebt hangen van mensen die je wilt eren, zo is Hebreeën 11 een Hall of fame. Het idee dat gelovigen soms hebben dat het niet over jezelf mag gaan (maar over God) komt niet uit Hebreeën 11. God portretteert zijn mensen en lijst hen in. De lange, eindeloze (11:32) lijst loopt uit op Jezus zelf. Hij wordt grondlegger en voltooier van ons geloof genoemd (12:2 Nieuwe Bijbelvertaling).[i] Alle christenen horen bij deze Heer. De doop zegt dat.

In vers 6 staat iets moois. Er is geloof nodig om bij God te kunnen komen. Je moet geloven dat God bestaat. Dan zal God je belonen. Zoek Hem – dan zal Hij zich laten vinden. Dat is nogal een woord. Want aannemen dat God bestaat is vandaag niet vanzelfsprekend. De meeste Nederlanders geloven niet in God. Jij bent op zoek gegaan. En je hebt de stap gezet en wilt daarvan vandaag getuigen. En daarom danken we de Heer en zeggen we tegen jou dat jij de goede keuze hebt gemaakt. Dat het een dag mag worden om in te lijsten.

En laten we gelijk vooruit kijken. Over een paar weken gaat DV een groep jongeren belijdenis doen van hun geloof. Ook jullie maken de juiste keuze. We zien uit naar die dag. We danken God voor zijn trouw. Hij laat het werk van zijn handen niet los. Telkens meer portretten komen er in de zaal van Gods koninkrijk. Wat een feest zal het zijn als Jezus terugkomt en duidelijk wordt wie er allemaal, door de loop van heel de geschiedenis heen, deel uitmaken van de weg van het geloof.

Geloof
Wat is geloof? Vers 1 lijkt een omschrijving, een definitie van geloof te zijn. En daar zijn wij, westerse mensen, dol op. Wij willen meten en weten hoe het zit. Maar zo is dit vers niet bedoeld. Want geloof gaat over Gods werkelijkheid (11:6). Daar krijgen wij geen grip op. God staat aan het begin en eind van alles. Hij houdt ons vast en gaat een weg met ons. Krijg daar oog voor zegt Hebreeën:

Geloof legt de grondslag voor alles waarop we hopen.
Het overtuigt ons van de waarheid die we niet zien.
(Hebreeën 11:1)

Als je het hele hoofdstuk doorleest zie je wat geloof betekent. Geloof geeft hoop. Het motiveert je. Het stelt je in staat dingen te doen waar je zonder geloof niet op was gekomen. Die je anders niet had durven of kunnen doen.

Het eerste wat gezegd wordt is dat geloof er weet heeft dat God schepper is van alles (Hebreeën 11:3). Daarmee begint het. Want God staat aan het begin van alles. We hebben het daarover gehad in onze gesprekken: is evolutie niet het principe waardoor alles geordend is? Een gelovige staat ontspannen in het gesprek over ontstaansvragen. [ii] Wetenschappelijke inzichten kun je laten staan. Omdat je weet dat de schepper bestaat en zin geeft aan ons leven. Ieder leven is gekend en gewild, zo zingen bijvoorbeeld de Psalmen (139[iii]).

Anders gezegd. Is het raar om te geloven dat alles gemaakt is door een schepper, God? Laten we eens van de andere kant beginnen. Wat kun je diep onder de indruk komen van wat je om je heen ziet of waarvoor je ogen geopend worden. Denk aan de eerste foto die recent gepubliceerd werd van een zogenaamd zwart gat op ruim 53 miljoen lichtjaar bij ons vandaag. Het is fascinerend om te merken dat mensen, onafhankelijk van levensovertuigingen, wereldwijd lyrisch zijn over zo’n foto. Waarom doet het zoveel met ons? Omdat het een mysterie is; een dat vertelt over de kosmos, over leven en over ons bestaan.

Heino Falcke, een van de drijvende krachten achter de totstandkoming van de foto van dat zwarte gat, is een gelovig mens. Falcke zei dit in een interview (in NRC Handelsblad):

‘De grenzen van onze kennis, zijn niet de grenzen van alles…. Voor mij is God het begin en het einde. Velen zullen dat flauwekul noemen. Dat mag. Maar ik vind het hoopgevend, troostend en ook verstandig…. Wat God precies inhoudt zullen we nooit begrijpen. Maar ik kan het wel ervaren.’

Mooi gezegd. God past niet in onze kaders. Maar Hij laat zich niet onbetuigd. En raar is het niet om te geloven dat God bestaat, je hoeft je verstand er niet voor op 0 te zetten.[iv]

Indrukwekkend zijn evengoed andere ervaringen. Waarom ben je onder de indruk als je een bergwandeling maakt? Waarom doet het zo goed om een dag door de Biesbosch te lopen of te varen? Waarom geniet je van een mooie dag?

Hebreeën 11 zegt: je komt in al deze dingen iets op het spoor. Er is meer. God bestaat. Alles komt bij Hem vandaan. Hij is je doel. Geloof in Hem. Zet de stap. Doe net als …. Tijdens je pelgrimsroute, zo heb je net verteld, heb je rust gevonden. Ervaren dat je leven gedragen wordt. Jezus zegt: kom naar mij met al je lasten; ik geef rust (Matteüs 11:28).[v] In gesprekken met mensen die niet geloven valt het me op dat ieder mens wel zulk soort ervaringen heeft. Dat je kracht ervaart. Of door mysterie of schoonheid wordt verrast. Dat je ergens hoop uit put. Hebreeën 11 duidt; het is Gods stem.

Misschien ervaar je het als een nogal vreemde beweging om open te staan voor het idee dat God bestaat en dat Hij schepper is. Hebreeën 11 zegt dat God je zeker zal belonen als je dat van harte doet. Sta open voor die verrassing. De uitnodiging heb je in ieder geval ontvangen.

Hoop
Als je beter kijkt naar de geloofsgiganten, valt er iets op. Hun geloof is altijd tegendraads.

Neem Noach. Hij bouwt een ark terwijl niemand rekening houdt met een overstroming. De film Noah (2014) geeft een interessant inkijkje in hoe de maatschappij er in die dagen uitzag. Het is uit de klauwen gelopen; uitbuiting, slavernij, mishandeling en onrecht heersen. Een soort Noord-Korea maar dan veel eerder in onze geschiedenis. Noach verzet zich tegen dat onrecht. Ergens anders in de Bijbel wordt gezegd dat Noach van het rechte, goede leven heeft verteld (2 Petrus 2:5). Maar mensen gaven geen gehoor en verzetten zich zelfs tegen hem. En in dat verzet blijkt ongehoorzaamheid aan en verzet tegen God. Mensen willen hun eigen leven leiden. Dat kan diep in ons zitten. In ieder mens. En daarom is de wereld voor gelovigen niet altijd een veilige plek. Noach werd lastig gevallen. Abel werd gedood. Henoch werd door God weggenomen (Hebreeën 11:4 en 5). [vi] Bijzondere portretten, deze mensen. Dat wij hier in alle vrijheid kunnen geloven en belijdenis kunnen doen is een uitzonderingssituatie, een waarvoor we God dankbaar zijn. Elders in de wereld is dat anders en moeten gelovigen soms zelfs voor hun leven vrezen.

En kijk naar Abram en Sara. Hoe tegendraads leven zij. Ze gaan op weg naar een land dat ze niet kennen (zonder Google Maps of Facetime met je vrienden). Weinig tot niets hebben zij gezien van de uitkomst van de belofte waarmee ze op pad waren gestuurd. Maar God had iets in petto dat veel groter en wonderlijker was. Een blijvende, schitterende toekomst. Dat geloofden Abram en Sara.[vii] En soms hebben ze er iets van gezien. Ondertussen noemen ze zichzelf vreemdeling op aarde. Niet om het leven hier te bagatelliseren maar om de hoop op Gods komende werk tot uitdrukking te brengen.

Gods dag.
Het punt is: de gelovigen uit Hebreeën 11 geven niet op. Abel gaf een kostbaar offer aan God. Noach bouwde een ark en vertelde van Gods goedheid en recht. Abram en Sara gingen ervoor. Waarom geven ze niet op? Zijn ze zo fanatiek of zo goed? Dat is het punt niet. Ze geven niet op omdat ze weten dat God hen zal belonen (11:6). Want God is niet alleen schepper maar ook rechter. Er komt een dag dat God iedereen zal geven wat hem/haar toekomt.[viii] In die hoop leven gelovigen. En om Gods wil doe je het goede. In het vertrouwen dat het goed kómt. Als ultieme voorbeeld wordt Jezus genoemd. Hij hield zijn blik gericht op de geweldige vreugde die voor hem lag – zelfs toen hij werd gekruisigd (12:2).

Blijf geloven.
De slotconclusie van dit stuk is de aansporing dat wij de moed niet opgeven. Dat we blijven geloven in Jezus en vechten tegen verkeerde dingen in ons eigen leven (12:3 en 4). Ook in het hart van een gelovige zit verzet tegen God of is er gevecht om Hem te geloven. Daarover gaat het straks in een deel van het formulier van belijdenis. Er kan on-  of kleingeloof zijn, bepaalde verkeerde dingen in je denken of doen. Dat zijn voor ieder van ons verschillende dingen. Gelijk is dit: gelovigen zijn geen heilige boontjes. Gód is heilig. Dat belijden we in iedere kerkdienst. Doe mee …. Blijf komen. In de kring en in de kerk. Blijf groeien in je geloof. Wees een goede collega op je werk. En goede buurman. God is trouw. Hij riep je. Je hoorde zijn stem en gaf gehoor. Dan mag je verwachten dat God blijvend zal laten zien dat je op de goede weg bent.

Welkom in de gemeente! Welkom in Gods koninkrijk.

[i] Zie De volharding der heiligen. Inleiding hoofdstuk 5 van de Dordtse Leerregels voor het Klein Convent. Geloof en blijven geloven (volhouden) is een gave van God, zo zegt Hebreeën 12:2 op een schitterende manier.
[ii] Zie een preek over zondag 9 Catechismus (God de schepper), zie mijn recensie van Oer (Oranje, Dekker en vd Brink), en een themadienst Hoe lezen we Genesis 1. Cf. Win de mens van nu. Hoe vertellen christenen over de schepper? (OnderWeg 2016).
[iii] Zie Vrij. Een preek in een jongerendienst over het maken van keuzes.
[iv] Zie Is het raar om in God te geloven? Preek Efeze 1:18.
[v] Zie Jezus laat de werkelijke betekenis van de schepping zien. Jeugddienst over de zondag.
[vi] Interessant is dat Noach ook voorkomt in Ezechiël als voorbeeld van een rechtvaardige (hoofdstuk 14). Bij Ezechiël is het Gods volk dat zich verzet tegen het goede leven. Zie de prekenserie KNOWN over Bijbelboek Ezechiël. Ook Henoch (Hebreeën 11:5) kwam blijkbaar in het nauw. Het woord ‘weggenomen’ (door God) wijst die kant op; de aarde was geen veilige plek meer voor deze rechtvaardige. Precies zo was er voor de rechtvaardige Abel geen plek (Hebreeën 11:4).
[vii] Zie God heeft zijn eigen zoon niet gespaard. Preek over Abrams offer (Genesis 22, Hebreeën 11:17-19).
[viii] In het Oude Testament komt ‘de dag van de HEER’ voor. Zie een preek daarover naar aanleiding van Ezechiël 7.

Voorbeeldliturgie
Welkom
Votum en groet – Sela
Psalm 99:1 en 4
10 woorden
Opw.687 Heer wijs mij uw weg.
Gebed
Kinderen naar voren Genesis 14 (Abram bevrijdt Lot) door
Lied Op toonhoogte 541 – Mijn God is zo groot
Hebreeën 11,1-10 en 12:1-3 Nieuwe Bijbelvertaling
Verkondiging God beloont wie Hem zoekt.
PvN 16 Ik val niet uit zijn hand
Openbare geloofsbelijdenis door en bediening heilige doop aan …
GK 161:1 en 3 Heer U bent mijn leven
Dankzegging en gebed, afgesloten door
Onze Vader (hardop gebeden door allen)
Kinderen komen terug en
Collecte
GK 147:1 en 3 muziek voor God
Zegen
Felicitaties, koffie en verdere ontmoeting