Oudjaar 2019. We blikken terug en kijken vooruit. De namen van de gestorven heiligen die ons zijn voorgegaan worden genoemd, voorafgegaan door een getuigenis. Een korte overdenking over de kernachtige preken van Johannes de Doper en Jezus van Nazaret. Voorbeeldliturgie onderaan de preektekst.

1         Jezus zoekt je hart.
Dat koninkrijk van God; komt dat nog?[i] Johannes kondigt het aan (Matteüs 3:2). Jezus kondigt het aan (Matteüs 4:17). Maar waar blijft het?

Als je terugblikt op het afgelopen jaar dan zien we dat we vooruit willen. Wij, mensen, nemen onze toekomst in eigen handen. Razendsnel gaan ontwikkelingen. Elon Musk (Tesla) onderzoekt mogelijkheden voor ruimtereizen voor jou en mij. Hij wil graag naar Mars om daar de rest van zijn levensdagen te slijten. In fraaie films zoals Interstellar denken we na over hoe onze toekomst eruit zou kunnen zien. Het koninkrijk van God komt dan nergens in beeld. Het gaat om ons leven.

Belangrijker dan de vraag of het koninkrijk van God nog komt, is dan ook deze vraag: zitten wij erop te wachten? Verwacht jij de komst van het koninkrijk? Zie jij uit naar de dag van Jezus? We werden dit jaar hard geconfronteerd met de gevolgen van de klimaatverandering. We hebben er in een jongerendienst bij stilgestaan.[ii]

In 2019 drong de klimaatproblematiek zich wereldwijd en onmiskenbaar op. Inkeer (Matteüs 3 en 4) is nodig.

On-Nederlandse temperaturen afgelopen zomer. Wereldwijd klinken protesten. Belangrijke rechtszaken (Urgenda). Maar niemand begint over de komst van Gods rijk. Het gaat erom dat wij ons lot in handen nemen.

Tweeduizend jaar na de oproep van Johannes en de preek van Jezus lijkt het stil te zijn geworden. Of niet? Moet je er anders naar kijken?[iii]

Weet je nog dat ene woord van Jezus? Jezus stond niet te wachten op applaus. Jezus zei: als de mensenzoon komt, zal hij dan het geloof op aarde vinden (Lucas 18:8)?[iv] Dat is het punt. Jezus kijkt over de eeuwen heen. Naar zijn wederkomst. Je merkt: God laat het werk van zijn handen niet los maar blijft daar trouw aan tot in eeuwigheid. Dat hoor je in de woorden van Jezus. Hij zoekt je hart. Je leven. Hoe sta jij ten opzichte van Jezus? Hoe kijk je dan terug op het afgelopen jaar? Ben je meer van Jezus gaan houden? Of is er juist afstand gekomen tussen Jezus en jou? Ben je door Jezus’ kracht gaan doen wat God van je vraagt? Of was 2019 vooral het jaar van ego-building, eigen plannen en toekomstvisioenen waar je, misschien, ‘God bij betrekt’?

2         De koning en zijn rijk.
We vervolgen op oudjaar het luisteren naar Matteus. Hoofdstuk 1 zegt dat hij er een van David is, een koning.[v] In hoofdstuk 2 voelt koning Herodes zich dan ook bedreigd door de geboorte van Jezus; hij moordt alle kinderen uit.[vi] Ondertussen buigen (buitenlandse/heidense) magiërs voor Jezus en brengen de koning hulde. Het is begonnen, de vervulling van Gods beloften.

En dan komt hoofdstuk 3. Kom tot inkeer want het koninkrijk der hemelen is nabij – zegt Johannes. Jezus zelf komt er vervolgens aan. Na te zijn gedoopt en beproefd (Matteus 3:13-4:11[vii]) is de inhoud van zijn verkondiging gelijk aan die van Johannes: kom tot inkeer want het koninkrijk der hemelen is nabij (Matteus 4:17). Koning Jezus komt eraan. En hij staat niet op zichzelf alsof hij de BV Jezus is. Het gaat om nieuwe manier van leven die hij is en die hij geeft. Een way of life die hij in de Bergrede uit de doeken zal doen.[viii] Dat is het koninkrijk der hemelen. Een rijk waarin mensen Jezus volgen. Een maatschappij waarin zijn orde zichtbaar wordt.

Vanuit het Oude Testament (Matteus schreef voor gelovige Joden) is de uitdrukking koninkrijk der hemelen goed te begrijpen. Wij zijn bezig te luisteren naar Ezechiël. Zijn tijdgenoot Daniël begint, in dat heidense Babel, te spreken over een komend koninkrijk van God; een dat eindeloos zal duren (Daniël 2:44 en 45). Dat visioen wordt werkelijkheid zegt Matteus. Het wordt werkelijkheid in Jezus. Hij is de koning. Kniel. Aanbid hem. Vergis je niet in zijn nederige gestalte maar doe mee. Volg Jezus. Tot die inkeer roepen Johannes en Jezus op.

3         Keer je tot Jezus.
We sluiten een jaar af. Een veelbewogen jaar. We voelen aan dat er iets moet gebeuren op en met onze planeet. Inkeer (Matteüs 3 en 4) is nodig.

We sluiten als gemeente een jaar af. We kregen zoveel. In samenzijn, bijzondere gebeurtenissen, bedieningen van de heilige doop en avondmaal, openbare geloofsbelijdenis. In schaduwkanten werden we ook geconfronteerd met onze zonden en wonden. En straks gedenken we de gestorven heiligen die ons zijn voorgegaan.

Afsluiten van een jaar is ook iets van en voor jezelf. Doe dat vanuit het besef dat je bij de koning hoort. Leef met hem en neem je voor dat het volgend jaar ook te doen.

We luisteren in 2019 nog een keer naar onze Heer. Kom tot inkeer want het koninkrijk is nabij. Het hoort bij ons mensen om dan te zeggen: waar is dat rijk dan, wanneer komt het dan (ik zie het niet)? Het evangelie heeft een eigen blik.[ix] Het vraagt om geloof. Nee; Jezus beveelt het. Kom tot inkeer. Want wij weten niet hoe onze toekomst eruit komt te zien. We hebben onze plannen en onze dromen. We kijken ver vooruit of zitten soms bij de pakken neer. Zo zitten we in elkaar. Het evangelie zegt: vergeet Jezus niet. Hij is de grond onder je voeten. Op de ontmoeting met hem draait het uit. Keer je tot hem. Doe dat vandaag en blijf dat doen. Mag God ons allen zegenen.

Zie Trouw, wijsheid en macht van de Drie-ene God. Inleiding prekenserie Matteüs (2019-2021).

Andere preken op oudjaar zie bijvoorbeeld: Een mens is voor een tijd een plaats van God (Psalm 90), Richt je op Gods dag (2 Petrus 3), Heaven is for real (Genesis 5), Na ons geen zondvloed (Psalm 102).

[i] Zie Christus en cultuur (2015). Een artikel in OnderWeg naar aanleiding van het essay van godsdienstsocioloog Gerard Dekker: Dat Koninkrijk, verwachten wij dat nog?
[ii] Zie Er is (g)een Plan(et) B. Over klimaatverandering en geloof.
[iii] In de lijn van de spiritualiteit van de Psalmen; ja – je kijkt er anders naar. Na de ballingschap hebben de dichters geen tekst meer. Alles is stil geworden. Toch zijn ze niet uitgezongen; ze verwachten dat God zich zelf tot hen keert; alleen dat zet zoden aan de dijk. Zie Een mens is voor een tijd een plaats van God. Preek Psalm 90.
[iv] Zie ook een preek over het eschatologische Marcus 13 waarin de Heer eindigt met de oproep waakzaam te zijn.
[v] Zie Eindeloze trouw in de mensgeworden koning. Preek Matteus 1.
[vi] Zie De ster van Bethlehem. Preek Matteus 2.
[vii] Zie preken over die delen van dit evangelie. Deze (eerder al eens gehouden) preken komen naar ik hoop binnenkort op mijn blog.
[viii] Zie Gelukkig is wie treurt. Preek Matteus 5:4 en twee andere, recente preken over de Bergrede.
[ix] In 2 Petrus 3 komt de thematiek van uit uitblijven van het Godsrijk expliciet aan de orde. Zie een oudjaarspreek over die tekst. Denk ook aan het intrigerende gesprek tussen Nicodemus en Jezus. Alleen wie nieuw geboren is kan het Godsrijk binnenkomen zegt Jezus. Zie een preek over Johannes 3.

Voorbeeldliturgie
Votum
Groet
Psalm 90: 1 en 8 GK Gij zijt geweest
Gezang 109: 1 en 4 GK Halleluja lof zij het Lam
gebed

Lezen Matteus 3:1-3 en 4:12-17
Overdenking Bekeer je want Jezus komt eraan
Gezang 110: 3 en 5 GK Wij vermoeien ons met zaken

Getuigenis
LB 90a 1 en 2 o God die droeg ons voorgeslacht (staande)
Noemen van de namen van de gestorven heiligen die ons zijn voorgegaan
LB 90a 5 en 6
Gebed
Onze Vader (Elly en Rikkert)

Collecte

Nicea (staande)
Ik zal er zijn https://www.sela.nl/liederen/103/ik-zal-er-zijn.html Sela
Zegen
Geloofd zij God de HEER, voor eeuwig. Amen, amen (laatste regels Psalm 89 berijmd).
verdere ontmoeting