Jezus zegt dat iedereen die de wil van zijn Vader doet, zijn zus, broer en moeder is. Wat betekent die wonderlijke uitspraak? De preek hoort bij het jaarthema discipelschap. Gespreksmateriaal om verder te gaan met het jaarthema en de Bijbeltekst staat onderaan de preektekst, evenals een voorbeeldliturgie.

1         De gemeente volgt haar Heer.
Dit jaar staat discipelschap centraal. Jezus volgen gebeurt vaak ‘tussen de regels door’. Dat wil zeggen: in het gewone leven. Als je op school zit, je vrienden ontmoet, werkt – noem maar op. Zo zijn we het jaarthema gestart aan het begin van dit seizoen. Jezus roept Matteüs (Matteüs 9:9).[i] Dat gebeurt tussen spectaculaire wonderverhalen in. Je leest er bijna overheen, alsof het er niet toe doet. Maar het evangelie zegt: Jezus volgen, daar gaat het om. Hoe mooi dat Jezus tot op vandaag volgelingen heeft. Niet een enkeling. Maar een hele kring. Een groep. Een gemeente.

Vandaag een vervolg. Vandaag een vraag die belangrijker is. (Hoe) volgen we samen Jezus? Jezus roept niet x of y. Jezus roept een kring van volgelingen:

Ieder die de wil van mijn Vader in de hemel doet, is mijn broer en zus en moeder
(Matteüs 12:50)

In de lijn hiervan spreekt het Nieuwe Testament heel vaak over het woord ‘elkaar’: heb elkaar lief, dien elkaar, bemoedig elkaar, corrigeer elkaar.[ii]

We starten bij onszelf. Ik wil je vragen stil te staan bij deze vraag:

Hoe volgen wij, Kandelaarkerk, Jezus?

Denk er even over na en/of bespreek het even met je buren. Probeer zo concreet mogelijk te zijn (voorbeelden). Ik vraag zo om reacties.

Reacties uit gemeente:……………………………

Bedankt. Ga vooral verder met dit gesprek (zie materiaal onderaan de tekst).

2         Een heel nieuwe samenleving.
Terug naar Matteüs 12. Je denkt misschien dat er iets staat als ‘iedereen (die goed doet) hoort erbij’ – maar zo is het níet. De verzen 49 en 50 zijn om vier redenen explosief.

Tegenstand gebroken. Jezus zegt deze woorden na forse tegenstand ten aanzien van hem (Matteüs 12:22-37).[iii] Jezus’ tegenstanders verwijten hem bezeten te zijn. Maar Jezus pareert en neemt de aanval over: wie niet met mij is, is tegen mij (Matteüs 12:30). Het slot van hoofdstuk 12 zegt dit positief. Je hoort bij Jezus als je doet wat zijn Vader wil. Het gaat om een nieuwe samenleving. Jezus is aan het bijeenbrengen (Matteüs 12:30. Vergaderen, Statenvertaling). Daarvoor overwint Jezus alle weerstand tegen hem. Ook weerstand in je eigen hart; twijfel, ongeloof, zonde of wat ook maar (Matteüs 10:34 en 11:6).[iv] Vandaag kun je denken aan de wederstand om geen lid van de kerk te zijn.

Omvattend. Jezus voert nota bene buitenstaanders (‘heidenen’) op als positieve voorbeelden (Matteüs 12:41 en 42).[v] Stel je voor dat vandaag tegen kerkmensen gezegd wordt dat je heel wat kunt leren van atheïsten. Dan gaan er wenkbrauwen omhoog. Deze mensen, zegt Jezus, hebben geluisterd naar koningen en profeten van vroeger. En nu de koning voor je neus staat, stellen jullie alleen maar vragen (Matteüs 12:28 & 38). Impliciet zegt Jezus hier dat hij meer is (zie Matteüs 12:1-8[vi]). Meer dan koning Salomo. Meer dan profeet Jona. Het koninkrijk is gekomen in Jezus (Matteüs 12:28 en 4:17).[vii] De kring die Jezus vormt is internationaal. Die is omvattender dan een (bepaald/e) ras of volk. Die gaat verder dan een bepaalde tijd of plaats. Wij belijden: ik geloof (in) een heilige, katholieke, christelijke kerk (apostolische geloofsbelijdenis).

Noodzakelijk. Jezus waarschuwt voor geestelijke leegte en de ernstige gevolgen daarvan (Matteüs 12:43-45). De waarschuwing is niet los te zien van de confrontatie waarin het erom ging of Jezus door boze geesten of als koning van het rijk der hemelen geneest (Matteüs 12:22-29).[viii] Maar betrek dit woord gerust ook op onze tijd. Het christendom heeft afgedaan (als meerderheid, kader). En jij en ik; je vraagt je misschien wel eens af: wil of kan ik (nog) wel geloven en bij een gemeente horen? Maar wat is je alternatief?[ix] In dit verband wil ik, Jezus volgend (Matteüs 12:41 & 42 zie hierboven), een buitenstaander noemen. Ik denk aan de bekende atheïst Richard Dawkins. Laatst zei Dawkins dat het slecht is voor de maatschappij als religie wordt afgeschaft; er is in de maatschappij geen besef meer is van wat goed en kwaad is.[x] Deze opmerking geeft te denken. Vooral omdat die uit de mond van een fervent atheïst komt. Geloven en lid zijn van de kerk is goed. Voor jezelf. En voor een maatschappij.

Essentieel. In Jezus’ tijd nam familie een veel belangrijkere plek in dan vandaag. Niets zo belangrijk als je eigen bloedverwanten. Bedenk maar eens een relatie die er voor jou het meest belangrijk is. Je vrouw, misschien. Je kind. Je vader of moeder. En Jezus zegt: dat is mooi. Dank God daarvoor (Jezus pakt bestaande verbanden niet af). En toch gaat wat Jezus doet verder dan dat. Het is essentiëler. De band met Jezus is het belangrijkste. Die gaat, van zijn kant, nooit stuk. Jezus zal jou nooit in de steek laten. En Jezus is eindeloos sterk en goed. Hij kan ook met je tekorten en eigenaardigheden omgaan. En hij leert ons in zijn naam en stapje voor stapje zo met elkaar om te gaan. Het volhouden elkaar lief te hebben gaat niet zonder Jezus.

3         Gods wil doen: in Jezus geloven.
Minstens de genoemde vier dingen komen samen in Matteüs 12:49 en 50. Het goed verstaan van deze tekst is vervolgens belangrijk. Er staat: ieder die de wil van mijn Vader doet; die mijn zus, broer en moeder.

‘De wil van God doen’: waar denk je dan aan? Niet stelen, niet vloeken, je best doen (geboden)? Het is niet fout als je dat denkt, natuurlijk. Toch heeft Jezus het daar niet allereerst over. Als je deze verzen leest in het geheel van hoofdstuk 12 zie je wat Jezus bedoelt. Het gaat om een manier van samenleven op een nieuwe grond; op Jezus zelf. Toen Jezus eens gevraagd werd wat God van ons wil, zei Jezus: ‘Dit moet u voor God doen: geloven in hem die Hij gezonden heeft’ (Johannes 6:29). Dat is het.

Zo vervolgen we vandaag het jaarthema discipelschap. Opnieuw doen we dat vanuit de viering van het avondmaal. Eet mijn lichaam. Drink mijn bloed. Heb jij familie of vrienden die zoiets tegen je zeggen? Ik niet. Wat Jezus zegt is radicaal. We eten en drinken straks van de heilige symbolen van brood en wijn. We geloven dat Jezus zichzelf daarin echt aan ons geeft. Zo brengt hij ons samen. Om de good old Catechismus te citeren; dit is avondmaal vieren:

Wij worden door de Geest, die tegelijk in Christus en in ons woont, steeds meer met zijn heilig lichaam verenigd, en wel zo, dat wij, hoewel Christus in de hemel is en wij op aarde zijn, toch vlees van zijn vlees en been van zijn gebeente zijn;
en ook zo, dat wij door één Geest eeuwig leven en geregeerd worden, zoals de leden van het lichaam door één ziel.
(Heidelbergse Catechismus zondag 28)

Dit is liefdestaal. Het is taal van de eerste man en vrouw, betroken op Jezus en zijn gemeente (Genesis 2, Efeze 5). Eén ziel. Eén lichaam. Het is een wonder. Jezus spreekt erover in Matteüs 12. Geve de Heer het ons door zijn Heilige Geest.

---

Zie Trouw, wijsheid en macht van de Drie-ene God. Inleiding prekenserie Matteüs (2019-2021).

[i] Zie Jezus volgen. Preek Matteus 9:9 in het kader van jaarthema discipelschap.
[ii] Zie De gemeente als antwoord. Preek over kringen in de gemeente
[iii] Zie Jezus blijkt de allersterkste te zijn. Preek Matteus 12:22-37.
[iv] Zie Het zwaard dat Jezus brengt en Zo gek is het niet om in Jezus te geloven. Preek over resp. Matteus 10:34 en 11:6.
[v] Zo deed Jezus ook in Matteus 11:20vv. Zie Weinig verhullend taalgebruik van Jezus van Kafarnaüm.
[vi] Zie Hoe Jezus Heer en meester is. Preek Matteus 12:1-8.
[vii] Zie Jezus blijkt de allersterkste te zijn (zie noot iii). En Bekeer je want het koninkrijk der hemelen in nabij. Preek over resp. Matteus 12:22-37 en Matteus 3:4 en 4:17 (oudjaar 2019).
[viii] Zie Jezus blijkt de allersterkste te zijn. Preek Matteus 12:22-37. Zie noot iii.
[ix] In dit verband is aan onder andere twee dingen te denken in onze maatschappij. Allereerst de soms verbeten poging om ons christelijke verleden af te schaffen. Zie Alternatief voor Europese leegte (NRC zomer 2016). Aan de andere kant is te denken aan sommige islamitische theologen die de islam als alternatief aanbieden (Tariq Ramadan). Zie Vier het grote mysterie van het geloof met ons mee. Artikel Nederlands Dagblad 2013. Zie ook De afgoden van onze tijd. Themadienst 2016.
[x] Zie Hoe verstandig is het om God af te schaffen? Blogpost november 2019.

Voorbeeldliturgie
Welkom en groet Sela
Psalm 65: 1 en 3 (GK) De lofzang klinkt
GK 157 (Vader vol van vrees) schuldbelijdenis
Gebed
Kinderen naar voren (Ezra 3 en 4 tempelbouw gestopt)
Kinderlied
Kinderen naar kring
Lezing Matteüs 12:38-50
Verkondiging Een nieuwe samenleving. Samen Jezus volgen.
GK 167 Samen in de naam van Jezus (canon)
Viering heilig avondmaal: formulier 5 (mag gebeamd)
Gebed
Viering heilig avondmaal, terwijl we ondertussen zingen en belijden:
GK 179a (geloofsbelijdenis, staande)
LB 766 (Ik zag een nieuwe hemel zich verheffen)
GK 160 Groot is uw trouw
Doordeweekse open kerk. Introductie van een initiatief
Dankgebed en voorbede
Kinderen komen terug en
Collecte
LB 968: 2 en 5 Door God bijeen vergaderd
Zegen

Gespreksmateriaal. Verdergaan met tekst en thema

“Ieder die de wil van mijn Vader die in de hemel doet, is mijn broer en zuster en moeder” Lezen: Matheus 12: 22-37, 46-50

Bijbelstudie discipelschap – gemeenschap

Hierbij wordt iedereen uitgenodigd om naar aanleiding van de preek van zondagmorgen over Matheus 12: 46-50 een bijbelstudie te doen. Dat kan persoonlijk en dat kan in bijvoorbeeld een kring. Wilt je dit binnen een groep bespreken, maar ben je geen lid van een kring? Neem dan even contact op met iemand van de ‘cie kringen zodat je (eenmalig) kunt aansluiten bij een kring.

Graag ontvangen we (maximaal 1 A4) een terugkoppeling van deze bijbelstudie: zijn er nog vragen overgebleven? Welke onderdelen zijn besproken? Wat was de uitkomst van de bespreking?

Opdracht 1: Zweedse methode 

Ieder leest voor zichzelf het tekstgedeelte en geeft met behulp van tekens aan wat hij/zij ervan vindt:

• Een ↑ als er iets over God geschreven wordt.
• Een ↓ als er iets over de mens geschreven wordt.
• Een ? als iets onduidelijk is: je begrijpt het niet.
• Een ! als er een lichtje gaat branden: nu begrijp je het!
• Een → als een gedeelte je raakt.
• Onderstreep wat volgens jou de belangrijkste boodschap is:

Je kunt hierbij denken aan vragen zoals:

o Zegt dit gedeelte iets over God de Vader en/of de Zoon en/of de heilige Geest? Wat?
o Komt er een waarschuwing in naar voren, ook voor jou? Welke?
o Wordt hier een belofte gegeven, ook voor jou? Welke?
o Heeft deze Bijbeltekst iets met jouw leven te maken? Wat?
o Kun je een onderdeel van de tekst gebruiken voor het gebed?

• Bespreek in kleine groepjes punt voor punt waar tekens geplaatst zijn.

Conclusie

ð Vat kort en krachtig samen wat de bijbel zegt over discipelschap (gemeenschap).
ð Wat betekent discipelschap(gemeenschap) voor jou persoonlijk? Hoe ben jij discipel in je dagelijks leven?

Opdracht 2: Leer de Heer kennen

Lees de tekst en geef antwoord op de vraag: “Hoe leer ik de Here hier kennen?”

Let op een aantal dingen:

• Wat doet de Here hier?
• Hoe is Zijn verhouding tot de mensen?
• Welke eigenschappen laat Hij hier van Zichzelf zien?

Opdracht 3: Gebed

Maak van de gelezen bijbelverzen een gebed

——————-