Vandaag is het wereldbevrijdingsdag. Jezus sterft op Golgota. De evangeliën vertellen het. De nieuwtestamentische brieven leggen het uit. Paulus zegt dat de wereld voor hem gekruisigd is en hij voor de wereld (Galaten 6:14). Dat woord staat centraal (in een serie preken over Galaten). We zingen (koor, gemeente) delen uit het oratorium ‘Het lam dat ons doet leven’ (Borkent/Zwart). Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst.

Gemeente van de gekruisigde Jezus

Uniek.
Vandaag is de belangrijkste dag van het geloof. Jezus gekruisigd. Het evangelie vertelt het (Marcus e.a.). De nieuwtestamentische brieven leggen uit wat Jezus’ kuisdood betekent. We luisteren naar Galaten. Aan het begin van die brief staat:

De Heer Jezus Christus heeft zichzelf gegeven voor onze zonden om ons te bevrijden uit deze door het kwaad beheerste wereld
(Galaten 1:4).

Dat is Goede Vrijdag. Dat bevrijdende evangelie loopt als een rode draad door de brief heen:

Christus heeft ons vrijgekocht van de vloek van de wet door voor ons vervloekt te worden
(Galaten 3:13).[i]

Dit is het evangelie. Dit alleen. Dat blijkt wel als Paulus het ook omdraait. Als je niet de vloekdood van Jezus centraal zet maar een ander evangelie brengt (Gods wet o.i.d.), ben je zelf vervloekt (Galaten 1:9).[ii] Op Goede Vrijdag kun je niet langer schipperen. Kies voor Jezus. Voor hem alleen.

Geheel.
Galaten begint met Goede Vrijdag en Pasen en eindigt daar ook mee. Als Paulus zijn brief naar de Galaten afsluit wordt hij persoonlijk. Hij pakt zelf even de pen op (6:11). Hadden we het origineel gehad dan kenden wij zijn handschrift. Paulus is ook persoonlijk als het om Golgota gaat. Het evangelie is niet dat er eens iemand aan een kruis hing en zijn leven gaf zodat jouw zonden vergeven worden (en jij naar de hemel mag). Paulus zegt:

Ik wil me op niets anders laten voorstaan dan op het kruis van onze Heer Jezus Christus,door wie[iii] de wereld voor mij is gekruisigd en ik voor de wereld
(Galaten 6:14).

Wat een bijzondere zin. Door de gekruisigde Jezus is de wereld voor Paulus gekruisigd. Door de gekruisigde Jezus is Paulus voor de wereld gekruisigd. Je ziet het kruis door Paulus en zijn wereld heen gaan. Dwars erdoorheen. Niet meer die bloedfanatieke Farizeeër die alles van de Bijbel weet en daarom de mensen van ‘de weg’ vervolgt (Galaten 1:13 en 14).[iv] Niet meer die gelovige in de kerk die alles beter weet. Niet meer die twijfelaar die denkt dat God daarom minder om hem geeft. Kruis erdoorheen. Saulus wordt Paulus. Er ontstaat een nieuwe schepping (6:15). Een nieuwe … (vul jouw naam in).

Kruis.
Galaten 6:14 hoort bij hoofdstuk 2 waar staat dat Paulus met Christus gekruisigd is; ikzelf leef niet meer maar Jezus leeft in mij (2:19&20).[v] Galaten 6:14 hoort bij Galaten 5 waar staat dat wie bij Jezus Christus hoort zijn aardse natuur met alle hartstocht en begeerte aan het kruis heeft geslagen (5:24).[vi]

De wereld is voor mij gekruisigd en ik voor de wereld. Wat betekent dat? Kijk mee. Die neppredikers kwamen in de nieuwe, door Paulus gestichte gemeente aan met de wet: doe dit en je hoort erbij. Zo ging het toen. Zo gaat het vandaag. Voldoen aan die voorwaarden. Voldoen aan die norm. Jouw standaard opleggen – en als je daarvan afwijkt dan hoor je er niet bij. Zo denkt de wereld. Zo kan het in de kerk gaan. Zo doen mensen die met allerlei goddelijke of geestelijke instellingen komen en Jezus’ reddende kruisdood niet in het midden zetten of daarvan niet willen weten. Paulus wijst deze lieden de deur. Christus en die gekruisigd. Het gaat om de wet van Jezus die bestaat uit liefde (5:6, 13&14 en 6:2). Wat telt is dat je een nieuwe schepping bent (6:15). Geen wet die daar iets tegen heeft (5:23). Golgota draait alles om. Keert alles binnenstebuiten. De gekruisigde Jezus is de nieuwe maatstaf. Het nieuwe normaal. De wereld voor mij gekruisigd en ik voor de wereld.

Kracht.
Zie je hoe bijzonder het is wat Paulus zegt? In Paulus’ tijd was de kruisdood bekend (Paulus hoeft het niet uit te leggen). Het is een schande om aan het kruis te sterven. Een afgang. Een slavendood. Je hangt voor paal – zouden wij zeggen. Dat afzichtelijke symbool is voor Paulus juist iets waarop hij trots op is (Galaten 6:14a). Een symbool van kracht (cf. Romeinen 1:16). Al het oude, verkeerde, alle haat en nijd, alle zonde en kwaad heeft Jezus gedragen (1:4). Hij neemt het op zich. Zo wordt de wereld in Jezus gekruisigd. Hoeveel liefde heb je dan? Hoe sterk ben je dan? Hoe vastberaden om alles nieuw te maken (6:15)? Van die kracht getuigt Paulus. Het is zijn leven geworden. Zijn nieuwe richtpunt.

Wat Paulus expliciet zegt, vertelt het evangelie impliciet. Denk aan Petrus. Hij wil zijn leven behouden en moet Jezus dan wel verloochenen. Goede Vrijdag betekent voor hem een kruis door zijn lijfsbehoud. Petrus heeft dat geleerd op Pasen toen de Heer hem heeft gesproken (1 Korintiërs 15:5). Denk aan de Romeinse centurio die recht tegenover het kruis stond (Marcus 15:39). Hij is zo onder de indruk van Jezus sterven en de gebeurtenissen eromheen dat hij spontaan uitroept: werkelijk, deze mens was Gods zoon.[vii] Door dat te zeggen zet hij een kruis door zijn wereld. Een kruis door zijn godsdienst waarin de keizer Gods zoon is. Die wereld sterft in de centurio. Jezus begint in hem te leven (Galaten 2:20). Een centurio weet heel goed wat kracht is. Vóór Paulus uit getuigt hij van de vernieuwende kracht van Golgota.

Offer.
Nu een vraag aan jou. Luister goed naar Paulus. Hij zegt dat de wereld gekruisigd is voor hem en dat hij voor de wereld gekruisigd is. Hoor je? Voor mij… ik…. Op Goede Vrijdag wordt het persoonlijk. Gods wordt mens en sterft hoogstpersoonlijk om aan alle machten te laten zien wie het voor het zeggen heeft. Petrus gaat het erkennen. De centurio. Paulus. En jij? U?

Golgota nodigt uit. Nee. Goede Vrijdag dringt aan op een keuze. Zeg jij het de centurio na? Zeg jij het Paulus na? De wereld is voor mij gekruisigd en ik voor de wereld? Of ben je juist bezig met de wereld en alles wat zij te bieden heeft? Ligt je houvast in wat jij weet van geloof? Wat jij allemaal hebt, kunt of wie je bent? Bang of onzeker over wat ‘men’ van jou vindt?

Goede Vrijdag betekent: in Jezus is de wereld gekruisigd. Er is hier niets buiten hem dat het de moeite waard maakt. Op Golgota is de oude schepping ten onder gegaan (cf. Ezechiël 24[viii]). Kies voor Jezus. Kies helemaal voor hem. En kies in alles voor hem. Het werkelijke offer van het christelijke leven is sterven aan de oude wereld.[ix] Dat is een helse klus. Ja. En zo volg je je Heer. Het oude lijkt springlevend. En soms zo aantrekkelijk. Maar de Heer weet beter. Het is in hem gekruisigd. Heb hem lief.

===============================

Zie Geroepen tot Christus’ vrijheid. Introductie prekenserie Galaten.

[i] Zie preek Goede Vrijdag Galaten 3:13 en 14.
[ii] Zie preek Galaten 1:1-10.
[iii] Door wie vind ik beter (persoonlijker, aansluitend bij persoonlijke slot) dan ‘waardoor’ (NBV21).
[iv] Zie preek Galaten 1:11-24.
[v] Zie preek Galaten 2:19&20.
[vi] Zie preek Galaten 5:13-26.
[vii] Dit is een belijdenis. Zie preek Jezus gekruisigd. Marcus 15 en zie Meer dan getuigen. Over de rol van vrouwen in de kerk (blogpost).
[viii] Zie preek Hoe de wereld op haar einde loopt, Ezechiël 24.
[ix] Rutledge, The Crucifixion (pg. 275).

Voorbeeldliturgie (liturgie is sober, koor is gedeeltelijk met samenzang)

Hij is de weg gegaan (Koor, Het lam dat ons doet leven)

Van U, o God die aard’ en hemel schiep, votum (Trinitarisch Goede Vrijdag lied naar Psalm 124 en op die wijs.)

Van U, o God die aard’ en hemel schiep
En ons als mensen tot Uw vrede riep
Verwachten wij in ootmoed en ontzag
Uw zegen en uw lieflijk aangezicht
Heer, breng ons uit het duister naar Uw licht!

O, Here Jezus, U die in de nacht
Een onvoorstelbaar offer voor ons bracht
Verbind ons door uw woord en met Uw bloed
Neem onze zonden, wonden en verdriet
Mee op uw weg Heer, en verlaat ons niet.

Laat iedereen belijden, stil van geest
Als onze God niet met ons was geweest
Dan waren wij door dood en schuld vergaan
Maar Hij gaf ons de Zoon die ons geneest,
Drieenig God, wij leven door Uw naam.

Gebed

Marcus 14:66-72
O, gedaagde voor het Sanhedrin (Koor, Het lam dat ons doet leven)

Marcus 15:20b –  39 Toen bracht ze Hem naar buiten…
LB 578: 1 tm 4 O kostbaar kruis

Galaten 6:14 Maar ik – ik wil me op niets anders….. (voorganger leest)

Overdenking Galaten 6:14
LB 578: 5 en 6 (nu is de wereld dood voor mij)

Catechismus Zondag 15: belijdenis over Jezus’ lijden
GK Psalm 31:9 ‘k Weet in uw vaderhand

Wees mijn brood en mijn beker (Koor, Het lam dat ons doet leven), voorbereiding heilig avondmaal

Viering heilig avondmaal (gaande)
LB 575 alle verzen (tijdens de gaande viering), Jezus, leven van mijn leven

Dankgebed

Collecte

DNP Psalm 22:6 en 7

Kerk in stilte verlaten

——