Preek gehouden in het kader van het jaarthema relaties. Eerder hield ik ook een preek over single-zijn; een aantal dingen uit die preek herhaal ik niet. Zie hier voor die preek. Voorbeeldliturgie en verwijzing naar andere preken in deze serie onderaan de preek.

Gemeente van de Heer Jezus Christus

1         Verlegen.
Vandaag sluiten we het jaarthema over relaties af. In tien erediensten hebben we diverse onderwerpen besproken. We hebben ons leven steeds in het licht gezet van de relatie die God in Jezus met ons is aangegaan. Natuurlijk; wij zijn allemaal kinderen van onze ik-gerichte tijd maar we zijn in de eerste plaats van Jezus. Wat is Jezus volgen als je getrouwd bent, homoseksueel bent, verliefd wordt? Hoe volg je Jezus als het níet goed gaat in je relatie of als je huwelijk eindigt in een echtscheiding. En noem maar op.

Vandaag de laatste dienst. Save the best for last: de single sluit de rij. Grapje. Door een paar verzoeken is het rooster – waar wel enigszins over is nagedacht – zo veranderd dat het vandaag over single-zijn gaat. Maar misschien is het toch niet zo gek dat het zo is gegaan dat pas nu over singles gaat. Ik vraag me af of de goede plek van singles in de gemeente niet een soort van test zou kunnen zijn voor de gemeente. Hoe single-proof is de gemeente? Ik bedoel daarmee dit: we hadden als doel gesteld dat we op een open en gedurfde manier ons leven in Jezus’ licht zouden zetten. Laat ik met de deur in huis vallen: volgens mij is dat in onze gemeente niet het geval als het gaat om de single. Ik denk dat er op het gebied van single-zijn nog teveel verlegenheidsruis op de lijn zit. Laat ik dat toelichten.

Anderhalf jaar geleden hield ik een preek over de single in de kerk. Toen viel het me vooraf al wat op dat de reactie nogal wat anders waren dan wanneer ik, zeg, over Johannes 1 een preek ga houden: ‘tjonge, dát gaat wat worden’, of: ‘wát gaat dat worden’ (toch zeker níet dat…). Maar goed; gelukkig viel het allemaal reuze mee 😄. Maar groeien we in openheid over single-zijn?

Op mijn oproep wat nodig was voor een goed vervolg op de preek van toen over single-zijn kwamen er twee reacties. Mooie reacties. Maar twee is weinig, gezien het aantal singles in onze gemeente. En er komt meer openheid in de gemeente over bijvoorbeeld de trouwrelaties (huwelijksgespreksgroepen). Ook kwetsbare zaken als huwelijksproblematiek of echtscheiding worden in de gemeente gedeeld. Homoseksualiteit wordt doorgaans als een heel kwetsbaar onderwerp aangevoeld maar twee gemeenteleden hebben even geleden hier verteld wat hun homoseksuele oriëntatie voor hen betekent. Maar als het gaat over single-zijn ligt dat anders. De sfeer lijkt afwachtender te zijn. Herken je dat? Als dat zo is: waar komt dat door?

Is single-zijn het laatste taboe in onze gemeente? Een single in onze gemeente zei: ik denk dat niet-singles bang zijn om de single te kwetsen en dat singles zich heel kwetsbaar voelen als het hierover gaat. Is het zo? Herken jij dat? De een durft de tenen niet uit te steken en de ander houdt bij voorbaat z’n voeten thuis.

Een andere single zei dat er laatst in onze gemeente op tweede kerstdag een oproep werd gedaan door een paar singles om ‘s avonds voor de gezelligheid bij elkaar te komen. Het was een leuke avond geweest, zei deze single maar het viel op dat er alleen singles waren gekomen: waarom waren er geen gezinnen of stellen? Tja. Waarom niet?

Is het te kwetsbaar om het over single-zijn te hebben? Te persoonlijk? Hoor je dan écht bij een aparte groep? Vandaag sluiten de singles de rij. Laat single-zijn de test zijn voor de vraag of dit jaar een geslaagd jaar(thema) was. In een tijd waarin single-zijn alleen maar zal toenemen, is het belangrijk dat we hierin als christenen verder komen.

2         Tegenover de Heer.
Als we de Bijbel lezen ontdekken we dat de mens tot relatie is geschapen. Een gegeven dat we tot op vandaag aantreffen in het hoge percentage singles dat zegt (nu of later) op zoek te zijn naar een tegenover, iemand die bij je past.

Nu komt het er echt op aan, gemeente: wíe is de tegenover die bij je past? Ik denk dat we dit jaar steeds naar een antwoord op die vraag hebben gezocht. En de Bijbel geeft een antwoord op die vraag dat een geheim in Gods schepping onthult. Dat wil zeggen: wij beginnen als het om relaties, een tegenover, gaat vaak bij Genesis 2:18 waarin God Adam met zijn single-zijn confronteert en hem daarna een tegenover geeft. Maar we moeten eerder starten.

Adam, de eerste single, heeft Gód als tegenover. Hij moet zich tegenover God gedragen als een mens die een taak en opdracht heeft om de aarde te bewerken, de tuin te exploiteren (2:8 vv). De tuin moet uitgroeien tot het hemelse Jeruzalem. Kom op single, mens, je kúnt dat doen door Gods genade. Door te leven vanuit Gods rust (Genesis 2:3a).

Adam is geschapen in relatie tot God. En dat blíjft zo. Ook als Eva erbij komt.  Adam gaat uit z’n dak als hij haar ziet. Adam en Eva gaan een trouwrelatie aan. Maar Gód blijft Adams eerste tegenover. Je merkt dat als de zonde in de wereld komt. Dan gaat God tegenover die mens staan: mens, waar ben je (3:9)? De mens moet, als was hij alleen (single), als deed (de trouwrelatie met) Eva er niet toe, tegenover God verantwoording afleggen. Hem gehoorzamen. Geluk vinden in Hem.

En als het fantastische evangelie verder gaat in de geschiedenis wordt dat alleen maar sterker. Jezus komt en zegt: nu ik er ben, is de trouwrelatie voorbij (Matteüs 22). Het doel voor alle mensen is God te leren kennen, een andere weg loopt dood (GK 62). We kennen Jezus. In hem geen man of vrouw (Galaten 3). In hem geen getrouwde stelletjes die ‘helemaal in elkaar opgaan’. Nee: de man krijgt als eerste opdracht om Jezus te volgen en zo van zijn vrouw te houden (Efeze 5). De vrouw krijgt de opdracht om zich gewonnen te geven aan Jezus en zo haar man te volgen (Efeze 5). Ze zijn singles in het volgen van Jezus. Zo zijn ze getrouwd en vinden ze geluk.

Dit geloof is belangrijk voor een goede atmosfeer in de gemeente. De kerk zegt allereerst: lexa.nl, pepper love tot date, funcky fish, parship.nl enzovoort!? Dat is allemaal achterhaald/overbodig. God is in Jezus een relatiebureau gestart. Zijn doel? Ieder mens weer recht tegenover zich te krijgen. Die dag komt als Jezus verschijnt in heerlijkheid. Dan zegt Jezus tegen ieder mens – man, vrouw, single, gescheiden, getrouwd, kind, oudere, hetero, pedo, homo – wat God eens zei tegen Adam: mens, kom hier, voor mijn troon. Verantwoord je aan je tegenover, de rechter, Jezus. En na dat oordeel het heerlijke, eindeloze Jezusrijk (Nicea) waarin God alles voor allen is (1 Korintiërs 15), allen compleet gelukkig maakt door zijn stralende aanwezigheid in recht en liefde.

O.k. ik zet de lijn van God als eerste tegenover even wat scherp neer en overdrijf daarmee een beetje. Maar het is wel nodig. Want van ‘ouderwetse’ kant wordt wel eens gezegd/gedacht: zozo, 28 jaar nog niet getrouwd, mmm…. En van ‘nieuwerwetse’ kant wordt wel eens gedaan alsof de christen-single vooral iemand is die aan de man/vrouw moet worden geholpen want we zijn/blijven toch immers geschapen Adammen/Eva’s die een menselijk tegenover hebben. En het zal allemaal zo wezen (zie vorige preek en straks meer).

Maar de single zoals we die vandaag kennen is een verschijnsel (bedoel ik niet persoonlijk, dat woord 😀) dat nu eenmaal past bij onze tijd, zeker in een stedelijke omgeving. Een tijd waarin het individu centraal staat. De kerk is toch zeker niet bang om midden in die cultuur te staan en te zeggen: we kennen geen singles? We kennen Jezus. Ken jij Jezus ook: welkom. En pas in 8^ste instantie  – na belangrijke vragen als voor welke voetbalclub je bent en in welke auto je rijdt – o, ben je homo, getrouwd, single enzovoort. Net zoals de overheid plannen heeft om de aanduiding m/v uit het paspoort te schrappen, zo moet de kerk veel beter haar best doen om alles uit de geloofspapieren te schrappen behalve: van Jezus. In deze zin heeft de kerk het sterkste verhaal, ook voor singles. De kerk is de enige plek waar je volop kunt zeggen tegen singles: je bent compleet. Gaaf dat je meedoet. Welkom.

Sterker nog; word/blijf alsjeblieft lid van de kerk, single-broers en single-zussen. Want als Jezus straks komt kún jij niet meer aan je man/vrouw vragen hoeveel je ook al weer gaf/deed voor anderen of op wie je eigenlijk vertrouwde. Je staat (alleen) tegenover de Heer. Alleen de Heer maakt echt gelukkig. Singles herinneren in hun single-zijn aan deze diepe geloofswaarheid.

Gemeente, in deze lijn ook een oproep. Aan het adres van de niet-single-gemeenteleden en net zo goed aan het adres de singles. Maken wij het verschil tussen single en getrouwd (met relatie) niet te groot? Als Jezus ons tegenover is, dan hoeven wij toch niet zo verlegen te zijn over single-zijn of getrouwd-zijn? Van de kant van de singles: waarom komen jullie niet naar voren en zeg je waar tegenaan loopt; goede dingen, irritante of pijnlijke dingen? Zijn jullie niet teveel op jeselfie als er teveel ruis op de lijn van het single-zijn is/blijft? Het gaat me uiteraard niet om de vorm. Die doet er niet toe. Maar er is wel wat nodig om single-zijn in de gemeente bespreekbaar te maken. Daar hebben jullie een belangrijke rol in.

De andere kant van de oproep is er ook. Een single zei dat vriendschappen zo veranderen als een van beide een relatie krijgt. De vriendschap met jou lijkt dan ineens minder nodig. En als je uitnodigt voor de 2^de kerst: tja, dan lijkt het wel een Delfshaven-afdeling van funcky fish. Die single zei ook: na afloop van de dienst wil ik wel eens over de dienst napraten maar dan gaat het altijd over andere dingen – en dan kom ik weer alleen thuis. Of je wordt in de behoorlijke hoeveelheid trouwdiensten in onze gemeente vaak met je neus op je single-zijn gedrukt. Dat zijn punten die niet (allemaal) ‘oplosbaar’ zijn maar wel een vraag neerleggen voor de gemeente. Onze tijd vraagt er zo hard om dat het Jezus-voor en Jezus-na is. Dát is de atmosfeer die nodig is. Een kerk die single-proof is laat steeds weten en merken dat ieder meedoet. De wereld heeft nog wel eens een haast verborgen discriminatie ten opzichte van singles (hoewel die er tegenwoordig in rap tempo afgaat). Als je gaat reizen, bijvoorbeeld, is veel ingesteld op een ‘prijs voor twee’. Ga je alleen dan betaal je de helt… plus een toeslag. Een soort single-boete.

Nou; laat de kerk nu de plek zijn waar het andersom is. Stellen trouwen; gefeliciteerd. We vinden het erg fijn om na afloop van de dienst van alles en nog wat te bespreken. En je hebt zeker quality-time nodig met elkaar, als je getrouwd bent of een gezin hebt. Het zal allemaal zo zijn. Maar laten singles van al deze dingen niet de ‘single-boete’ gepresenteerd krijgen. Dat is een verantwoordelijkheid van de gemeente als geheel. En die begint bij het geloof dat ieder een single is ten opzichte van de Heer. En dat geloof vertaalt zich in concrete daden. De gemeente Delfshaven is in vele opzichten zo creatief en innovatief; dan toch zeker ook in deze belangrijke zaken.

3         Tegenover de ander.
Terug naar Genesis 2. Hoewel God de tegenover van de mens is, is de mens toch alleen. De mens mist een tegenover, ontdekt hij als hij – daartoe door God aangezet – om zich heen kijkt naar alle geschapen dieren. De komst van de vrouw is een, zo lezen we, ingrijpende gebeurtenis voor Adam. Niet alleen omdat God ingrijpt in Adams lijf. Maar ook in de diepe slaap die over Adam komt. Er gebeurt iets groots, wonderlijks. Dat blijkt ook in de explosieve vreugde van Adam als hij Eva ziet.

Wie is jouw tegenover? Het antwoord dat God dat is, kan niet uitgummen dat God de mens ook een menselijk tegenover gaf. Je voelt het alleen-zijn van de mens soms als je weer eens alleen op je bank neerploft. Je voelt het als je goede gesprekken hebt met een vriend(in) maar toch ook de intieme seksuele relatie niet hebt. Je voelt dat als je, hoe goed jouw relatie met een vriend(in) ook is, hoort/ziet dat iemand die getrouwd is méér deelt dan dat je doet in een vriendschapsrelatie. Want die twee, Adam en Eva, worden ‘helemaal één’ (Genesis 2:24). Hoewel huwelijksrelaties in onze tijd sterk onder druk staan (onaantrekkelijk) blijft er in ons een stuk verlangen bestaan naar deze bijzondere, intieme eenheid.

Is er een oproep aan het adres van christelijke singles; welke? Ik heb er hierboven een paar gedaan. Ook aan niet-singles ten opzichte van singles. Verder: het maakt nogal uit op welke manier je single bent. Misschien heb je een homoseksuele oriëntatie en volg je de Heer in het niet-aangaan van een relatie. De een is 25 en wil misschien heel graag een relatie, de ander is 50-er en heeft een weg gevonden in het single-zijn en staat er misschien wel/niet voor open een relatie aan te gaan. De een heeft al een (seksuele) relatie achter de rug terwijl dat voor een ander niet geldt. Dat zijn allemaal verschillende situaties.

Toch is er een ding gelijk: wie ben jij als single? En weten anderen, die jij vertrouwt of je verder zouden kunnen helpen, daarin wie jij bent? Weet je van jezelf hoe je leeft en wat je nodig hebt?

Gelovigen kunnen als valkuil hebben te ‘geestelijk’ om te gaan met hun single-zijn. Bijvoorbeeld door te zeggen dat je God als echte tegenover hebt – en daarmee misschien niet goed genoeg kijkt naar wat je mist in je single-leven. Of door teveel naar God te kijken terwijl er ook menselijke factoren een rol spelen in het wel/niet krijgen van een relatie. Wie ben je als single? Waarom ben je single? Misschien heb je, bijvoorbeeld, min of meer de hoop al opgegeven dat je een tegenover vindt. Je kunt je daar in je uitstraling naar anderen naar gaan gedragen. Of misschien speelt mee dat je onzeker/bang bent voor of teleurgesteld in een (echte) relatie en je houdt je daarom vooral druk bezig met andere dingen of je bent niet zelfverzekerd als je met een ander een date hebt. Om (beter) uit te vinden wat de weg van de Heer voor jou is, is het daarom verstandig om naast gebed en vertrouwen in God meerdere mensen te vragen met je mee te kijken. Zij zijn een soort tegenover voor jou, om mee te kijken, helpend, biddend, bevragend. Maar misschien ook om eens te zeggen: ga nou eens daten, of: waarom doe je zus en zo als je aan het daten bent?

Ik rond af. God schiep ons in en tot relatie. Om Hem te ontmoeten en te leven in zijn stralende licht. In hem ben je als single compleet. We danken de Heer dat hij singles aan de gemeente geeft. Tegelijk is het niet alleen aan de gemeente maar ook aan de singles om duidelijker te krijgen wat zijn weg met singles is.

---

Deze preek staat in het kader van het jaarthema relaties. Iedere maand kwam in een preek een onderwerp aan de orde. Op deze manier:

• Wat is het geheim van jouw leven (7 september 2014). Start van het jaarthema.
• Youp van het Hek en Genesis 1 & 2. Relaties in een selfie-tijdperk (3 oktober 2014).
• Hoe gaan christenen een relatie aan (9 november 2014). Over het trouwklimaat in NL en wat dat voor christenen betekent en over de vraag naar een relatie met iemand die niet gelooft;
• Seks en/in een relatie van trouw (14 december 2014). Over de intieme seksuele relatie;
• Seksualiteit als kado van God (18 januari 2015);
• God hecht zich aan ons. Seksualiteit als ingewikkeld kado (15 februari 2015);
• De getrouwde single. Over de trouwrelatie, het huwelijk (17 april 2015);
• Iemand die bij je past. Homoseksualiteit in/en de kerk (22 maart 2015);
• Terug naar de Heer die ons helemaal één maakt. Over echtscheiding (17 mei 2015);
• Wie is je tegenover? Single in de kerk (19 juni 2015).

Lopende het jaar zijn er gespreksgroepen voor stellen die gaan trouwen en voor stellen die al wat langer (7+ jaar) getrouwd zijn.

Een achtergrondartikel bij dit jaarthema is Relatievorming anno nu. Pleidooi voor een christelijke, holistische visie (november 2014). Andere preken e/o artikel zijn te vinden op mijn blog, onder de categorie relatie.

 

Verder met single-zijn:

• Zie vorige preek single in de kerk voor diverse literatuurtips en gespreksonderwerpen (verwijzing naar die preek; zie bovenaan deze blog).
• Zinvol daten. Aukelien van Abbema, 2013. Ark Media.
• zinvoldaten.nl.

voorbeeldliturgie
Welkom
Votum
Groet
PvN 121
10 woorden
Ik ben de weg zo zegt de Heer (GK 62): 1a, 2v, 3m en 4a
Gebed
Kids kidslied (staat op rooster)
Genesis 2:1-7, 18-25
PvN 23
Thema: wie is je tegenover? Single in de kerk
1. Verlegen.
2. Tegenover de Heer.
3. Tegenover de ander.
U Maakt ons een (opw 194)
Afkondigingen kerkenraad
Dankgebed en voorbede, begonnen met:
Wees mijn verlangen (opw 520)
Collecte
Ik bouw op U (GK 163)
zegen