Hoe breng je in onze cultuur het evangelie ter sprake? Over die belangrijke vraag is discussie ontstaan (naar aanleiding van de zogenaamde Nieuwjaarszegen; een TV-bijeenkomst aan het begin van het jaar waarin Nederlanders Gods zegen ontvingen). Ik was niet van plan mee te doen aan deze discussie. Maar woensdag vroegen twee gemeenteleden naar mijn mening hierover. Het artikel van Gijsbert van den Brink (VU Amsterdam) dat die dag in de krant stond, raakte precies aan wat ik die dag als antwoord gaf. Dit is mijn brief:

Getuig van de naam die ertoe doet.
Gijsbert van den Brink verdiept de discussie over de Nieuwjaarszegen door te wijzen op de context; we leven in de Corona-crisis (ND, 9 februari).[i] Als het over context gaat, dient ook de religieuze context van vóór de Corona-tijd aan bod te komen.[ii] In NRC Handelsblad stond eens een artikel over allerlei nieuwe Boeddhaboeken (NRC, 17 juli 2016). Het ging ook over de talloze Boeddhabeeldjes in Nederlandse huiskamers en tuintjes.

Deze ‘gespiritualiseerde tuinkabouter’ (NRC) maakt twee dingen duidelijk. Allereerst dat Nederlanders best in ‘iets’ willen geloven. Ten tweede dat dat ‘iets’ vooral aaibaar moet zijn, niet te stekelig.

Hoe kun je in die context spreken over het evangelie?[iii] Voor mezelf ben ik tot deze twee basisovertuigingen gekomen:

1. Noem in ieder geval die ene naam die ertoe doet. De naam van de Heer Jezus.[iv]
2. Spreek, als dat even kan, op een getuigende manier. Houd het midden tussen vriendelijk en uitnodigend spreken enerzijds en beslistheid anderzijds.[v]

Nederlands Dagblad, 12 februari 2021

Getuigen van Jezus in buitenkerkelijke, publieke settingen:

• Vrijheid is niet te koop. Hagepreek bij Herdenking en Viering Eerste Vrije Statenvergadering 19 juli 1572 te Dordrecht (juli 2018).
• Laat het oordeel aan God. Bijdrage interreligieus gesprek over religie en geweld (april 2015).
• Verzet. Toespraak voorafgaand aan dodenherdenking 4 mei (2018).

Evangelieverkondiging in onze religieuze context (in Corona-tijd):

• Verkondiging in Corona-tijd. Hoe te preken in crisistijd (2020)?
• Hopen op God als het nieuwe normaal. Preek Psalm 43.
• De afgoden van onze tijd. Themadienst Catechismus Zondag 34&35 (2016).
• Het gunstige vestigingsklimaat van het afgodenbedrijf. Preek Ezechiël 8 (2018).

Artikelen over christelijk geloof en onze religieuze context:

• Welke God is terug? Nederlands Dagblad (2014).
• Life of Pi en de dood van Amanat. Nederlands Dagblad (2013).
• Zet God Nederland op slot? Nederlands Dagblad (stikstofcrisis, 2019).

Voetnoten
[i] Van den Brink heeft het ook over het doel van de Nieuwjaarszegen: ‘de Nederlandse bevolking iets zó vanuit de Bijbel meegeven, dat opgepikt wordt hoezeer de Bijbel zegenrijk raakt aan ons leven.’ Dit is een mooie doelstelling. Tegelijk roept die vragen op. Want de manier waarop (‘zó meegeven’) is niet los van de Bijbelse inhoud (Jezus, het geloof in hem) verkrijgbaar. Voor zover ik heb begrepen wil de Nieuwsjaarszegen nadrukkelijk multi-religieus van karakter zijn en is die bestemd voor alle Nederlanders. Dan blijft de vraag open staan hoe je in deze setting en aan dit publiek het evangelie communiceert. Ofwel: aandacht vragen voor het doel (Van den Brink) brengt de inhoudelijke discussie niet verder maar verschuift de discussie.
[ii] De Corona-crisis brengt zeker zingevingsvragen met zich mee. Is dit zoeken naar God? Mutatis mutandis kun je zeggen dat de crisis duidelijker aan het licht brengt wat er al was. Onderscheid is blijvend nodig: God laat zich niet door ons tegenhouden en ons kennen/zoeken van God is niet waar het om gaat. Ilja Pfeiffer schreef bijvoorbeeld vanuit het zwaar getroffen Italië: ‘Sinds we God op non-actief hebben gesteld… zijn we ons meesters van ons lot gaan wanen…. We … streefden naar totale controle over alles’ (NRC 25/26 april). Zie Hopen op God als het nieuwe normaal. Preek Psalm 43, o.a. over het citaat van Pfeijffer (3 mei 2020). Zie ook mijn blogpost Preken in Corona-tijd. Waarmee heb je rekening te houden? (Maart 2020). Tot slot, zie mijn meest recente brieven in het Nederlands Dagblad: Zet God Nederland op slot? (Stikstofcrisis, 2019) en Wil de levende God opstaan (Corona-crisis, Stille Zaterdag 2020).
[iii] De discussie gaat over de zogenaamde Nieuwjaarsdiscussie. De algemene vraag is: hoe breng het evangelie ter sprake in onze cultuur, tijd en context?
[iv] Christenen belijden dat Jezus Heer is (Filippenzen 2). Ik bedoel met ‘Heer Jezus’ spreken in de lijn van deze belijdenis. Vandaag wordt evengoed heel anders over Jezus gesproken. Zie Welke God is terug? (Nederlands Dagblad, 2013) en Scheepje (z)onder Jezus’ hoede (Reformatorische Dagblad, 2018).
[v] Zie Kolossenzen 4:6 (Bijbel in Gewone Taal).