Matteüs 4:12-23 gaat over het begin van Jezus’ publieke optreden. Wie goed luistert, merkt dat Jezus de lijn van de verzoeking in de woestijn doorzet. Hij laat zijn wonderlijke kracht zien. Bijvoorbeeld in de keuze van een woonplaats. De preek is te beluisteren op mijn podcast. Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst.

Gemeente van de Heer

1       Ineens die stem.
Hij is oud. Maar nog altijd vitaal. Toch kan hij geen kant meer op. Hij heeft niet lang meer. Wereldstad Rome wordt zijn sterfplaats. Terwijl hij uit een provinciedorp komt. Ver van Rome vandaan. Wie had gedacht dat hij hier aan zijn einde zou komen? En op deze manier? Hij weet nog goed hoe het begon. Een hele tijd geleden. Het was op een dinsdagmorgen. Het miezerde. Hij was aan het werk. Z’n netten aan het repareren na een succesvolle nacht vissen. Toen klonk die stem: kom, volg mij! Ik zal je visser van mensen maken. En hij ging. Er was geen houden aan. Sinds die tijd was alles anders geworden. Zeker na dat ene wonderlijke Pesachfeest. Zijn hele leven was veranderd. Die ene stem had zijn leven op de kop gezet. Nog even en hij zou hem weer zien.

Geroepen.
Je weet over wie ik het heb, gemeente. Over Petrus. Een van de belangrijkste leerlingen van Jezus. Men zegt dat hij in Rome gedood is vanwege het evangelie. (Op de kop) gekruisigd. Tot aan zijn manier van sterven volgt Petrus zijn Heer. Het begon allemaal tijdens zijn werk bij het meer van Galilea.

Jezus riep Petrus. Samen met Andreas, Jakobus en Johannes (Matteüs 4:18vv). Later de andere discipelen (Matteüs 9:9).[i] Twaalf in totaal (Matteüs 10:2). Een bont gezelschap. In een ding gelijk; geroepen door Jezus om hem te volgen.

Gemeente, mijn zus, mijn broer: waar is het voor jou begonnen? Wat of wie heeft jou ervan overtuigd om Jezus te volgen? Of ben je er nog niet uit? Wat houdt je tegen? Jezus roept. Dat kan een bijzonder moment zijn (droom, bijzondere gebeurtenis). Of op een doodnormale dag dat je bedenkt dat je het met hem wilt wagen.

2        De sterke koning.
Matteüs vervolgt zijn evangelie. Dit is de lijn:

• Jezus is door Johannes de Doper gedoopt in de Jordaan (Matteüs 3:13-17).[ii]
• Jezus werd in de woestijn beproefd door de duivel (Matteüs 4:1-11).[iii]

‘Na mij komt iemand die sterker is dan ik’ had Johannes gezegd; ‘hij zal jullie dopen met de heilige Geest’ (Matteüs 3:11).[iv] Nu Johannes gevangen is genomen, is het moment voor Jezus gekomen (Matteüs 4:12). Jezus laat zien dat hij Johannes opvolgt door hetzelfde te zeggen: ‘bekeer je (doe boete) want het koninkrijk van de hemel is nabij’ (Matteüs 4:15, zie 3:2).[v]

Jezus is degene over wie Johannes heeft gesproken (cf. Matteüs 11:7-19).[vi] Hij is inderdaad sterker dan Johannes (Matteüs 12:29[vii]). Kijk maar: Jezus spreekt een woord: ‘volg mij’ – en hij heeft volgelingen die hem voor de rest van hun leven volgen. Dit woord van Jezus is niet ingegeven door een reclamebureau dat alles zo aantrekkelijk mogelijk maakt. Dit woord verleidt niet op een slinkse manier – zoals de duivel doet.[viii] Jezus beveelt: ‘volg!’ Zoals hij later de wind beveelt te gaan liggen.[ix] En Jezus belooft: ‘ik maak je mensen-visser.’

Hier staat de koning. De koning die zijn koninkrijk laat komen en doopt met de Heilige Geest.

3        Wonder(lijke) kracht.
Waaruit blijkt nog meer dat Jezus sterker is dan Johannes, dat hij de (beloofde) koning is? Er vallen twee dingen op in dit stukje:

I           Wonderen.
Algemeen wordt aangenomen dat Jezus alleen maar naamsbekendheid kan hebben gekregen omdat hij zoveel wonderen deed (Matteüs 4:23vv). Vooral de manier waarop Jezus dat deed zorgde voor ontzag. Jezus verrichtte deze wonderen niet door die in Gods naam te doen. Dat deden andere wonderdoeners in Jezus’ tijd. Jezus trad op met zijn eigen autoriteit (zie Matteüs 12:22-37).[x] Voor hém moeten ziekten, demonen en zonden wijken. Om Jezus heen ontstaat een golf van bevrijding, genezing, ontspanning en geluk.

Zie het voor je: een nieuwe mensheid – gegroepeerd om Jezus. Gelovige Joden moesten wel denken aan Gods bevrijdende en genezende optreden (Exodus, Psalm 146, Jesaja).

II         Keus voor ‘smadelijk’ land.
Het tweede waaruit blijkt dat Jezus de sterke koning is, is veel moeilijker te zien. Kijk; een geweldig wonder imponeert. Maar het meest opvallende staat in vers 12 en verdere. Dat begint ermee dat Jezus hoort dat Johannes gevangen is genomen. Er staat dan dat Jezus uitwijkt. Dat is het eerste van zijn publieke optreden! Hij wijkt uit naar Kafarnaüm – of all places.

Een dorp van niks. In een uithoek (Galilea). En hij roept geen Schriftgeleerden of hypervrome mensen als zijn discipelen. Wat voor een koning is dit?

Dat Jezus uitwijkt kan duiden op het willen ontwijken van gevaar.[xi] Of het kiezen voor een bepaalde gebied.[xii] Het staat vaker in het evangelie dat Jezus uitwijkt (12:15, 14:13).[xiii] Duidelijk wordt dat Jezus zijn eigen agenda heeft (Matteüs 9:13). Zijn eigen moment om dingen te doen (Matteüs 26:18, Johannes 2:4). Zijn eigen doel (Matteüs 16:21vv). En dat gaat ook over de plaats waar hij wil zijn (Lucas 13:33).

Dat Jezus uitwijkt naar een achterafplek in een afgelegen provincie is geen teken van zwakte maar van kracht. Het is dezelfde kracht die bleek toen Jezus in de woestijn werd verzocht (Matteüs 4:1-11).[xiv] Daar leek hij zwak maar het is andersom: hij toont zijn machtige liefde voor ons.[xv]

(Op)zoeken wat verloren is.
Zo is het ook met Jezus’ keuze voor een leefgebied. Later, na Jezus’ dood en opstanding, zijn de gelovigen ‘de Schriften’ met andere ogen gaan bekijken (Lukas 24:45).[xvi] Matteüs zegt dit over de keuze van Jezus voor Kafarnaüm:

Het volk dat in duisternis leefde, zag een schitterend licht,
en zij die woonden in de schaduw van de dood werden door het licht beschenen
(Matteüs 4:16)

Het zijn woorden van Jesaja (8 en 9). Uitgesproken bij de aankondiging van het begin van de ballingschap van Gods volk. Pal na deze woorden staan de bekende Kerst-profetieën van Jesaja. Hoe zal God redden, licht laten schijnen? Zo:

Een kind is ons geboren, een zoon is ons gegeven;
de heerschappij rust op zijn schouders.

Deze namen zal hij dragen:
wonderbare raadsman, goddelijke held, eeuwige Vader, vredevorst.

Groot is zijn heerschappij, aan de vrede van zijn rijk zal geen einde komen,
Davids troon en rijk zijn erop gebouwd.
(Jesaja 9:5 en 6)

Zie je wat Matteüs ziet in en zegt over Jezus’ keuze voor Kafarnaüm? Matteüs ziet daarin Gods eindeloze trouw, macht en goedheid. Want vóórdat Gods oordeel komt, belooft God door Jesaja verlossing en herstel.[xvii]]. GOD oordeelt en herstelt. En dat herstel begint waar Gods oordeel begint. In het ‘smadelijke’ (Jesaja 8:23) land. Waar Jezus gaat wonen.[xviii] God herstelt in Jezus. Jezus

• kiest voor een gebied waarop men neerkijkt (Matteüs 4:12vv),
• roept wie hij wil: vissers, een tollenaar (Matteüs 9:9), een twijfelaar (Johannes 11:16), een religieuze fanatiekeling (Simon Zeloot. Lukas 6:15b), jou en mij.
• geneest allen (Matteüs 4:23vv) en brengt overal het goede nieuws (Matteüs 4:23).[xix]

Zo is Davids zoon (Jesaja 9:6, Matteüs 1:1) koning en heer. Jezus zoekt het verlorene op (Matteüs 18:11).[xx] In hem is de eeuwige Vader (Jesaja 9) met ons (Matteüs 1:23).[xxi] Jezus ‘wijkt uit’ (Matteüs 4:12); ja zelfs tot in de dood aan het smadelijke kruis. Zo is hij de goddelijke held (Jesaja).

4     Luister naar Jezus. (Be)keer je tot hem.
We zijn er bijna. Maar nog niet helemaal. Want deze fantastische Jezus zegt ook iets. En dat liegt er niet om. Doe boete. Bekeer je (Matteüs 4:17). Hij roept de mensen naar zich toe.

En kijk dan goed, gemeente. Álles vindt men mooi en goed aan Jezus. Maar boete doen? Je tot hém bekeren? Dat blijkt de koninklijke weg te zijn. En precies daarover gaat discussie ontstaan in de loop van het evangelie. Dat loopt zo hoog op dat het Jezus z’n leven kost. Als je leest hoe hoopvol het begint (Matteüs 4:23vv) kun je dat nauwelijks geloven. En toch gaat het zo.

Gemeente, het evangelie leert je Jezus te nemen zoals hij zich presenteert. Zoals hij is. Pas op dat je van geloof niet een pakketje maakt, zoals je een telefoonbundel samenstelt. De goddelijke held (Jesaja) is uit één stuk.

Straks bij de doop staat Jezus centraal. Het doopbevel wordt trouwens ook vanuit dat ‘versmade’ Galilea gegeven (Matteüs 28:16-20). We belijden bij de doop dat we zondige, sterfelijke mensen zijn. Belangrijker: we verwachten het van hem! Jezus kiest de route naar bevrijding. Die loopt tot aan deze eredienst, deze doopsbediening. Tot in het leven van een ieder die gelooft.

Gemeente, Jezus heeft je gevonden.
Volg hem in alles.
En heb in hem de ander lief.

---

Zie Trouw, wijsheid en macht van de Drie-ene God. Inleiding prekenserie Matteüs (2019-2021).

[i] Discipelschap. Preek Matteüs 9:9 over het jaarthema van de gemeente.
[ii] Jezus’ doop. Preek Matteüs 3.
[iii] Verleiding voor gelovigen. Korte inleiding op vier preken over Matteüs 4:1-11.
[iv] Zie oudjaarspreek 2020 over Johannes prediking.
[v] Zie Bekeer je want het koninkrijk komt. Preek oudjaar 2019.
[vi] Zie Aan de kant blijven staan of meedoen met Jezus. Preek Matteüs 11:7-19.
[vii] Zie Jezus blijkt de allersterkte te zijn. Preek over o.a. dit vers uit Matteüs 12.
[viii] Zie Pure liefde van de machtigste koning. Preek derde proef in de woestijn.
[ix] Zie En als de golven overslaan. Preek Matteüs 14. Hier staat niet letterlijk het bevel tegen de storm, het bevel dat in andere evangelie-passages over storm op het meer wel staat.
[x] Jezus blijkt de allersterkste te zijn. Preek Matteüs 12:22-27.
[xi] Dat zegt de StudieBijbel Nieuwe Testament (Bauer volgend).
[xii] Zo Van Bruggen in het Commentaar op het Nieuwe Testament.
[xiii] Zie Jezus blijkt de allersterkste te zijn (Matteüs 12) en Als de golven overslaan (Matteüs 14).
[xiv] Zie Verleiding voor gelovigen. Kort introductie op vier preken over Jezus’ beproevingen in de woestijn.
[xv] Zie hiervoor met name de eerste preek en de laatste preek over de verzoeking in de woestijn.
[xvi] De StudieBijbel Nieuwe Testament zegt het met een net wat te korte bocht (‘Een diepere oorzaak van de verhuizing heeft te maken met de profetie van Jesaja’).
[xvii] Belofte voor oordeel uit: precies zo gaat het bij het meest ingrijpende oordeel-hoofdstuk Ezechiël 11 over de vernietiging van de tempel en Jeruzalem. Zie Hoe God bij mensen woont. Eeuwigheidszondag met Ezechiël 11.
[xviii] Van Bruggen wijst erop dat dit ook de locatie van het oordeel betreft (Jesaja 8:23)
[xix] Genezingen zijn in eerste instantie voor Gods volk (zie preek Matteus 15:21vv); gaat het hier om Joodse mensen die in het buitenland wonen? Dat Jezus naar de synagogen toegaat (vers 23), is bijzonder (Van Bruggen). Het onderstreept Matteüs 18:11 Jezus zoekt op wat verloren is.
[xx] Zie Hindernissen op de weg naar Gods koninkrijk. Preek Matteüs 18:6-14.
[xxi] Zie Kerstpreek 2019 over Matteüs 1.

Voorbeeldliturgie

Welkom

Votum
Groet
Dank U voor deze nieuwe morgen (GK 132): 1a, 2m, 3v, 4m, 5v en 6a

Wij kiezen voor de vrijheid GK 176b (beurtzang)
Gebed

Kindermoment
Kom aan boord, OTH 555

Lezing Matteüs 4:12-25
Verkondiging
Opwekking 354 Glorie aan God

Bediening heilige doop aan …:
• App-berichten van de gemeente: wat wens je … toe?
• Schriftlezing o.a. stukje Matteüs 28 (geen formulier, samenvatting n.a.v. formulier 3)
• GK 161:1 en 4 (geloofsbelijdenis) Heer, U bent mijn leven
• Psalm 105:5 (na bediening heilige doop)
• Belofte van de gemeente (digitaal)
• Cadeautje van de kinderen voor doopgezin.
Dankgebed en voorbede
Collecte
Psalm 146:4 en 6 https://www.denieuwepsalmberijming.nl/berijmingen/psalm-146 (Matteüs 4:23vv)
Zegen